Việc đánh người tại nơi công cộng không chỉ gây ra hậu quả về mặt thể chất cho nạn nhân mà còn làm mất trật tự an ninh, ảnh hưởng đến nếp sống văn minh nơi công cộng. Trong nhiều trường hợp, hành vi này có thể bị xử phạt hành chính nếu chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, nếu hậu quả nghiêm trọng hơn hoặc có tình tiết tăng nặng, người thực hiện hành vi hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
1. Đánh người tại nơi công cộng có bị xử phạt hành chính không?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 4 và khoản 5, khoản 13, khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, mức phạt hành chính đối với hành vi gây rối trật tự công cộng được quy định như sau:
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
...
5. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
b) Gây rối trật tự công cộng mà có mang theo các loại vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ hoặc công cụ, đồ vật, phương tiện khác có khả năng sát thương;
c) Quay phim, chụp ảnh, vẽ sơ đồ địa điểm cấm, khu vực cấm liên quan đến quốc phòng, an ninh;
d) Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
đ) Sàm sỡ, quấy rối tình dục;
e) Khiêu dâm, kích dục ở nơi công cộng;
g) Thực hiện thiết kế, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng, thử nghiệm tàu bay, động cơ tàu bay, cánh quạt tàu bay và trang bị, thiết bị của tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ có chủng loại hoặc chất lượng không phù hợp với loại sản phẩm đã đăng ký theo giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp;
h) Sử dụng tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ phóng, bắn, thả từ trên không các loại vật, chất gây hại hoặc chứa đựng nguy cơ gây hại khi không được phép.
...
13. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm a, d, đ và g khoản 2; điểm đ khoản 3; các điểm b, e và i khoản 4; các điểm a, b và c khoản 5; các khoản 6 và 10 Điều này;
b) Tước quyền sử dụng giấy phép của cơ sở thiết kế, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng, thử nghiệm tàu bay, động cơ tàu bay, cánh quạt tàu bay và trang bị, thiết bị của tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ có thời hạn từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm h và i khoản 3 và khoản 9 Điều này;
c) Tước quyền sử dụng phép bay từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại các khoản 6, 7, 8 và 11 Điều này;
d) Trục xuất đối với người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính quy định tại các điểm c, e và g khoản 4 Điều này.
14. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 1, điểm l khoản 2 và điểm e khoản 4 Điều này;
b) Buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 3 và điểm i khoản 4 Điều này;
c) Buộc xin lỗi công khai đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 3, các điểm d và đ khoản 5 Điều này trừ trường hợp nạn nhân có đơn không yêu cầu;
d) Buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm h khoản 5 Điều này;
đ) Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 1, điểm c khoản 2, điểm b khoản 3 và điểm a khoản 5 Điều này.
Hành vi đánh người tại nơi công cộng thường bị coi là hành vi gây rối trật tự công cộng. Tuy nhiên, nếu mức độ vi phạm không nghiêm trọng, không để lại thương tích lớn hoặc không rơi vào các tình tiết tăng nặng theo quy định của Bộ luật Hình sự thì người vi phạm sẽ bị xử lý hành chính.
Mức xử phạt hành chính dao động từ 5 triệu đến 8 triệu đồng, áp dụng cho các hành vi đánh người gây thương tích nhẹ hoặc không gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài hình phạt tiền, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật ví dụ như gậy, tuýp sắt, mũ bảo hiểm… nếu những vật này được sử dụng để đánh người. Đồng thời, người vi phạm còn phải chi trả chi phí y tế cho nạn nhân.
Việc xử lý hành chính áp dụng trong trường hợp cơ quan chức năng xác định hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự, ví dụ như không có tỷ lệ thương tật, không có tính chất côn đồ, không sử dụng hung khí nguy hiểm…
Nếu hành vi đánh người được thực hiện bởi tổ chức (ví dụ nhóm bảo vệ doanh nghiệp, nhóm người được thuê đánh người…) thì mức xử phạt sẽ gấp đôi tức có thể lên đến 16.000.000 đồng.
Tình huống giả định:
Xô xát sau va chạm xe máy tại Hà Nội
-
Va chạm giao thông dẫn đến mâu thuẫn
Tháng 7/2025, tại một ngã tư đông đúc ở TP. Hà Nội, anh Nguyễn Văn Thành (29 tuổi, chạy xe máy) va chạm nhẹ với chị Trần Thị Hường (31 tuổi, cũng điều khiển xe máy). Sau khi dừng lại kiểm tra thiệt hại, hai bên xảy ra cãi vã. Anh Thành do nóng giận đã xô mạnh và tát vào mặt chị Hường trước sự chứng kiến của nhiều người. -
Can thiệp của công an phường và xác định lỗi
Công an phường sở tại có mặt, ghi nhận hiện trường. Kết quả khám sức khỏe cho thấy chị Hường chỉ bị sưng nhẹ vùng mặt, không có tổn thương nghiêm trọng, không cần điều trị nội trú và không yêu cầu giám định tỷ lệ thương tật. Công an xác định hành vi của anh Thành không đủ yếu tố cấu thành tội cố ý gây thương tích, nhưng đã vi phạm hành vi gây rối trật tự công cộng. -
Xử phạt hành chính theo quy định
Căn cứ khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, Công an đã xử phạt hành chính anh Nguyễn Văn Thành số tiền 6.000.000 đồng, tịch thu mũ bảo hiểm được sử dụng để đập xuống đường trong lúc gây rối và buộc anh Thành phải thanh toán toàn bộ chi phí khám chữa bệnh (hơn 700.000 đồng) cho chị Hường.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Khi nào hành vi đánh người tại nơi công cộng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Căn cứ theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 22 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), quy định:
Điều 134. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;
b) Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm;
c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình;
đ) Có tổ chức;
e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
g) Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc;
h) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê;
i) Có tính chất côn đồ;
k) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 06 năm:
a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%;
c) Phạm tội 02 lần trở lên;
d) Tái phạm nguy hiểm;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên, nếu không thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 4 Điều này;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 14 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích làm biến dạng vùng mặt của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này.
5. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Làm chết 02 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này.
6. Người nào chuẩn bị vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm, a-xít nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm hoặc thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm nhằm gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Không phải mọi hành vi đánh người đều bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, khi hành vi này gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe hoặc tính mạng, hoặc đi kèm các tình tiết tăng nặng như dùng hung khí, đánh theo nhóm, thuê người khác đánh, cố ý đánh người đang thi hành công vụ,… thì người thực hiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nếu gây thương tích từ 11% trở lên, người gây án đã đủ điều kiện để bị truy tố. Nhưng ngay cả khi tỷ lệ thương tích dưới 11%, hành vi vẫn bị coi là tội phạm nếu có một trong các yếu tố sau:
-
Dùng hung khí nguy hiểm như dao, gậy sắt, mũ bảo hiểm…
-
Có tính chất côn đồ, hành hung nơi công cộng một cách hung hãn, coi thường pháp luật
-
Gây thương tích cho trẻ em, người già, phụ nữ đang mang thai hoặc người đang thi hành công vụ
-
Hành vi có tổ chức, hoặc người gây án được thuê thực hiện
Căn cứ vào hậu quả xảy ra và các tình tiết đi kèm, hình phạt có thể tăng dần từ cải tạo không giam giữ, đến tù có thời hạn (3, 6, 10, 14 năm) và cao nhất là tù chung thân, nếu hành vi làm chết người hoặc tổn thương nặng nhiều người cùng lúc.
Ví dụ thực tế:
Tài xế Lexus hành hung shipper tại quận Tây Hồ, Hà Nội
Ảnh nguồn từ VnExpress
-
Va chạm giao thông trong ngõ nhỏ
Trưa 10/2/2025, ông Tống Anh Tuấn lái ôtô Lexus chở mẹ và cậu đi vào ngõ 310 Nghi Tàm, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội. Khi đến gần nhà số 41B ngách 50, ông Tuấn thấy anh Hưng một shipper đang ngồi trên xe máy dựng ngang đường. Dù đã bấm còi xin đường nhưng shipper không di chuyển, buộc ông Tuấn phải lách xe qua. Xe ôtô vướng vào bánh trước xe máy khiến ông Tuấn dừng lại và xuống xe để phàn nàn. -
Hành vi hành hung và thương tích gây ra
Trong lúc cự cãi, ông Tuấn quay lại, dùng tay trái giữ đầu anh Hưng, sau đó liên tục đánh vào mặt bằng tay phải và đầu gối phải. Hành vi chỉ dừng lại khi có người dân can ngăn. Kết luận giám định cho thấy anh Hưng bị chấn động não 3% và vỡ sàn ổ mắt phải 5%, tổng tỷ lệ thương tích là 8% chưa đủ để truy cứu hình sự nếu không có tình tiết tăng nặng. -
Bị tạm giam, khởi tố rồi đình chỉ điều tra
Ngày 14/2, ông Tuấn bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích theo khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự và bị tạm giam trong gần 4 tháng. Quá trình điều tra, phía bị hại yêu cầu bồi thường hơn 1 tỷ đồng. Gia đình bị cáo đã nộp trước 50 triệu đồng và sau đó tiếp tục bồi thường 300 triệu đồng trước phiên tòa. Tại phiên sơ thẩm ngày 5/6, TAND quận Tây Hồ ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự vì bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố, và trả tự do ngay tại tòa cho ông Tuấn.
Nguồn: VnExpress
3. Kết luận
Đánh người tại nơi công cộng là hành vi vi phạm pháp luật, tùy theo mức độ mà có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu không gây thương tích nghiêm trọng, người vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 5 đến 8 triệu đồng và buộc bồi thường chi phí y tế cho nạn nhân. Trong trường hợp hậu quả nghiêm trọng hơn hoặc có các tình tiết tăng nặng như sử dụng hung khí, có tổ chức, côn đồ… thì hành vi sẽ bị xử lý hình sự.
