Trong lĩnh vực giao thông vận tải, đăng kiểm viên là lực lượng có vai trò quan trọng trong việc kiểm tra, đánh giá và chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật của phương tiện. Theo quy định pháp luật hiện hành, đăng kiểm viên là người được cấp chứng chỉ chuyên môn để thực hiện các hoạt động kiểm định đối với xe cơ giới, xe máy chuyên dùng và khí thải xe mô tô, xe gắn máy. Bên cạnh đó, cơ sở đăng kiểm cũng có trách nhiệm phân công đăng kiểm viên thực hiện nhiệm vụ đúng theo nội dung của chứng chỉ được cấp.
1. Đăng kiểm viên là ai?
Khoản 6 Điều 3 Nghị định 166/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
…
6. Đăng kiểm viên là người được cấp chứng chỉ chuyên môn theo quy định của pháp luật để thực hiện việc chứng nhận, kiểm định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng, kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy....
Theo định nghĩa trên, đăng kiểm viên là cá nhân có trình độ chuyên môn, đã được đào tạo và cấp chứng chỉ hợp lệ để đảm nhiệm công việc đánh giá chất lượng phương tiện giao thông trước khi đưa vào sử dụng hoặc lưu hành. Vai trò của họ đặc biệt quan trọng trong việc kiểm soát mức độ an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường thông qua hoạt động kiểm định và giám sát khí thải.
Ngoài kỹ năng chuyên môn, đăng kiểm viên còn phải tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kiểm định và chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có sai sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đây là lực lượng chủ chốt trong việc đảm bảo phương tiện giao thông đạt yêu cầu trước khi tham gia giao thông, góp phần hạn chế tai nạn và ô nhiễm môi trường.
Tình huống giả định
Anh Nguyễn Thanh Bình là đăng kiểm viên đang công tác tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tỉnh Bình Phước. Anh được cấp chứng chỉ đăng kiểm viên loại I, chuyên kiểm định xe cơ giới dưới 9 chỗ và xe tải dưới 3,5 tấn. Trong một buổi làm việc, do thiếu nhân sự, giám đốc trung tâm yêu cầu anh Bình kiểm định một xe tải chuyên dùng loại 5 tấn – vượt quá phạm vi chứng chỉ được cấp.
Anh Bình từ chối thực hiện với lý do không đủ điều kiện pháp lý để kiểm định loại phương tiện này. Sau đó, giám đốc vẫn phân công một nhân viên khác chưa có chứng chỉ kiểm định thực hiện thay. Vụ việc bị phản ánh lên Cục Đăng kiểm Việt Nam, đơn vị này lập tức kiểm tra và xử lý hành vi phân công sai người và sử dụng nhân lực không đúng chuyên môn theo quy định tại Nghị định 166/2024/NĐ-CP.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo
2. Cơ sở đăng kiểm phân công đăng kiểm viên thực hiện những nhiệm vụ gì?
Khoản 2 Điều 11 Nghị định 166/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 11. Hoạt động của cơ sở đăng kiểm
…
2. Phân công đăng kiểm viên thực hiện việc kiểm định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng, kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy phù hợp với nội dung của chứng chỉ đăng kiểm viên. Lập sổ phân công nhiệm vụ kiểm định theo mẫu quy định tại Phụ lục I kèm theo Nghị định này....
Cơ sở đăng kiểm có trách nhiệm bố trí công việc cho đăng kiểm viên đúng với loại phương tiện và phạm vi công việc mà người đó đã được cấp chứng chỉ chuyên môn. Việc phân công phải được ghi nhận cụ thể trong sổ phân công nhiệm vụ kiểm định, theo đúng mẫu quy định của pháp luật. Đây là quy định bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch và kiểm soát chất lượng kiểm định.
Nếu phân công sai người, ví dụ đăng kiểm viên không đủ chuyên môn nhưng vẫn thực hiện kiểm định xe ngoài phạm vi chứng chỉ, thì kết quả kiểm định đó có thể bị vô hiệu, ảnh hưởng đến an toàn giao thông và gây rủi ro pháp lý cho cả cơ sở đăng kiểm lẫn người thực hiện. Ngoài ra, hành vi này còn có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật hiện hành.
Tình huống giả định
Trung tâm đăng kiểm tư nhân Nam Bình tại tỉnh Tây Ninh đang trong giai đoạn cao điểm tiếp nhận phương tiện đến kiểm định. Do quá tải, lãnh đạo trung tâm đã phân công ông Lê Văn Nghiệp – một đăng kiểm viên chuyên trách xe máy chuyên dùng – tạm thời kiểm định xe ô tô con dưới 9 chỗ. Mặc dù ông Nghiệp có kinh nghiệm trong ngành, nhưng chứng chỉ đăng kiểm viên của ông không bao gồm loại phương tiện này.
Sau khi một chủ xe phản ánh về sai sót trong kết quả kiểm định, Cục Đăng kiểm khu vực phía Nam tiến hành kiểm tra đột xuất và phát hiện việc phân công sai phạm này. Trung tâm Nam Bình bị xử phạt hành chính và buộc tổ chức kiểm định lại các phương tiện có liên quan trong thời gian ông Nghiệp thực hiện không đúng phạm vi chứng chỉ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Đăng kiểm viên là người được cấp chứng chỉ chuyên môn để thực hiện kiểm định và chứng nhận phương tiện theo quy định của pháp luật. Cơ sở đăng kiểm phải phân công đăng kiểm viên phù hợp với nội dung chứng chỉ, đồng thời ghi nhận đầy đủ trong sổ nhiệm vụ kiểm định để đảm bảo minh bạch và đúng quy trình. Việc tuân thủ quy định giúp bảo đảm chất lượng kiểm định và an toàn phương tiện khi lưu hành.
