Trong đời sống nông thôn, trâu là tài sản và cũng là công cụ lao động quan trọng của nhiều hộ gia đình. Tuy nhiên, đã có không ít vụ việc người đi đường hoặc hàng xóm bị trâu húc gây thương tích. Tùy theo hoàn cảnh và các yếu tố về lỗi thì chủ của con trâu sẽ chịu trách nhiệm bồi thường trong một số trường hợp chủ quan và không thuộc trách nhiệm của người chủ khi không phải lỗi từ phía người chủ.
1. Chủ sở hữu trâu có phải bồi thường khi trâu gây thương tích?
Căn cứ vào khoản 1 Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể như sau:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
1. Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Pháp luật Việt Nam quy định rõ: trách nhiệm bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra thuộc về chủ sở hữu hoặc người đang trực tiếp quản lý, sử dụng. Điều này áp dụng cho trâu, bò, chó, ngựa hoặc bất kỳ loại gia súc nào. Trách nhiệm bồi thường được xác định trên cơ sở: Chủ trâu có lỗi trong quản lý: Ví dụ thả rông, không buộc, không giám sát dẫn đến hậu quả là làm người khác bị thương.
Tình huống giả định
Một người dân bị trâu thả rông húc trọng thương.
-
Sự việc bị trâu húc xảy ra với ông Nguyễn Thanh Bình khi ông đang đi dạo.
Ông Nguyễn Thanh Bình (70 tuổi, trú tại phường Hòa Minh, Đà Nẵng) đang đi bộ thì bị con trâu của ông Hoàng Lê Tấn thả rông trên đường húc ngã, may mắn ông chị bị gãy xương chân và xây xát. -
Ông Nguyễn Thanh Bình đã đến công an phường trình báo.
Sau khi đi băng bó vết thương ông Bình đã đến Công an phường trình báo và sau khi công an lập biên bản, xác định ông Tấn không buộc trâu khi chăn thả, để nó chạy vào đường dân sinh khiến ông Bình phải nhập viện phẫu thuật, mất 3 tháng điều trị, gia đình tốn hơn 50 triệu đồng. -
UBND phường đã buộc ông Hoàng Lê Tấn bồi thường cho ông Nguyễn Thanh Bình.
Dựa theo Điều 603 BLDS, UBND phường buộc ông Tấn phải bồi thường toàn bộ chi phí chữa bệnh, thu nhập bị mất và một khoản tổn thất tinh thần cho gia đình ông Bình.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
2. Người bị trâu húc có được bồi thường trong mọi trường hợp không?
Căn cứ vào khoản 2 và khoản 3 Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể như sau:
Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra
...
2. Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
3. Trường hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
...
Không phải cứ bị trâu húc là mặc nhiên được bồi thường. Có một số tình huống loại trừ: Nạn nhân có lỗi, nếu người bị hại say rượu, cố tình trêu chọc hoặc đánh đập trâu, dẫn đến trâu phản ứng húc lại, thì chủ trâu không phải bồi thường. Sự kiện bất khả kháng: Ví dụ trâu bị sét đánh, giật mình hoảng loạn chạy húc người, thì đây được coi là sự kiện ngoài ý chí con người, chủ trâu có thể miễn trách nhiệm. Có người khác chiếm hữu, sử dụng, nếu trâu đang được người khác dắt đi, người đó sẽ là người chịu trách nhiệm bồi thường chứ không phải chủ sở hữu.
Tình huống giả định
Một thanh niên say rượu bị trâu húc khi chọc phá.
-
Anh Trần Lê Lực có hành vi chọc phá trâu của ông Lê Thái Hòa
Anh Lực (25 tuổi, trú tại phường Hòa Khánh Bắc, Đà Nẵng) trong lúc say rượu đã dùng gậy chọc vào trâu nhà ông Hòa khi nó đang bị buộc ở gốc cây. -
Anh Trần Lê Lực bị húc ngã và bị thương, gia đình anh yêu cầu ông Hòa bồi thường.
Việc bị chọc phá khiến con trâu nổi giận, lao tới húc anh Lực ngã xuống mương gần đó và do ngã trúng vào phần đất cứng anh bị gãy tay. Gia đình anh Lực yêu cầu ông Hòa bồi thường viện phí 30 triệu đồng. -
Cơ quan chức năng xác nhận lỗi của anh Lực nên ông Hòa không phải bồi thường
Cơ quan chức năng xác định nguyên nhân chính là do lỗi của anh Lực khi cố tình chọc phá. Vì vậy không có căn cứ để yêu cầu ông Hòa phải bồi thường cho anh Lưc, ông Hòa không phải chi trả một chi phí nào.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
Kết luận
Chủ sở hữu hoặc người quản lý con trâu có trách nhiệm bồi thường khi để trâu húc gây thương tích cho người khác trong trường hợp do sự quản lý lỏng lẻo, không giám sát kỹ lưỡng của mình, nhưng họ sẽ không phải bồi thường trong trường hợp bất khả kháng hoặc khi người bị hại có lỗi. Như vậy, nạn nhân có quyền yêu cầu bồi thường nhưng phải chứng minh lỗi thuộc về chủ trâu hoặc người quản lý nó.
