Pháp luật cho phép sử dụng tiếng nước ngoài trong quảng cáo nhưng chỉ trong phạm vi nhất định và nội dung vẫn phải tuân thủ quy tắc trình bày ưu tiên tiếng Việt để bảo đảm người xem hiểu đúng.
Hoạt động quảng cáo chịu sự điều chỉnh của những quy định ngôn ngữ nhằm bảo đảm nội dung truyền đạt đến công chúng rõ ràng, chính xác và phù hợp với chuẩn mực pháp luật. Pháp luật quy định việc sử dụng tiếng nước ngoài trong quảng cáo chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt, còn lại phải thể hiện chính bằng tiếng Việt để bảo đảm khả năng tiếp nhận và tránh gây hiểu sai. Bên cạnh đó, khi nội dung quảng cáo xuất hiện đồng thời bằng tiếng Việt và tiếng nước ngoài, cách trình bày cũng phải tuân theo những yêu cầu bắt buộc về vị trí và kích thước, nhằm giữ vai trò ưu tiên của tiếng Việt trong mọi thông tin gửi đến người tiêu dùng.
1. Có được sử dụng tiếng nước ngoài để quảng cáo sản phẩm không?
Khoản 1 Điều 18 Luật Cạnh tranh 2012 quy định cụ thể:
Điều 18. Tiếng nói, chữ viết trong quảng cáo
1. Trong các sản phẩm quảng cáo phải có nội dung thể hiện bằng tiếng Việt, trừ những trường hợp sau:a) Nhãn hiệu hàng hoá, khẩu hiệu, thương hiệu, tên riêng bằng tiếng nước ngoài hoặc các từ ngữ đã được quốc tế hoá không thể thay thế bằng tiếng Việt;
b) Sách, báo, trang thông tin điện tử và các ấn phẩm được phép xuất bản bằng tiếng dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài; chương trình phát thanh, truyền hình bằng tiếng dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài.
...
Mọi quảng cáo phải thể hiện nội dung bằng tiếng Việt. Việc sử dụng tiếng nước ngoài chỉ được chấp nhận đối với nhãn hiệu, khẩu hiệu, thương hiệu hoặc tên riêng không thể dịch, hoặc đối với sách, báo và chương trình được phép xuất bản hay phát sóng bằng tiếng nước ngoài. Ngoài các trường hợp này, quảng cáo phải ưu tiên thể hiện bằng tiếng Việt để bảo đảm người tiếp nhận quảng cáo hiểu đúng, đầy đủ và phù hợp với ngôn ngữ chính thức được pháp luật bảo vệ.
Tình huống giả định
-
Thùy Mai phát hành quảng cáo chỉ dùng tiếng nước ngoài
Trong chiến dịch mới, Thùy Mai trình bày toàn bộ nội dung quảng cáo bằng tiếng nước ngoài, dù Điều 18 yêu cầu quảng cáo phải thể hiện bằng tiếng Việt trừ một số trường hợp đặc biệt. Việc không ưu tiên tiếng Việt khiến sản phẩm quảng cáo vi phạm yêu cầu về ngôn ngữ bắt buộc. -
Khách hàng phản ánh khó tiếp cận thông tin quảng cáo
Nhiều người xem cho biết họ không hiểu nội dung do quảng cáo thiếu phần tiếng Việt, cho thấy quảng cáo không đáp ứng chuẩn ngôn ngữ theo luật. -
Cơ quan quản lý kiểm tra và phát hiện sai sót
Khi rà soát hồ sơ quảng cáo, cơ quan chức năng nhận thấy ấn phẩm không thuộc nhóm được phép dùng hoàn toàn tiếng nước ngoài và kết luận có dấu hiệu vi phạm pháp luật. - Thùy Mai bị yêu cầu chỉnh sửa nội dung quảng cáo
Doanh nghiệp phải bổ sung nội dung tiếng Việt, điều chỉnh lại toàn bộ ấn phẩm và báo cáo phương án khắc phục theo yêu cầu của cơ quan quản lý.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Sản phẩm quảng cáo sử dụng cả tiếng việt và tiếng nước ngoài phải tuân thủ yêu cầu gì?
Khoản 2 Điều 18 Luật Cạnh tranh 2012 quy định cụ thể:
Điều 18. Tiếng nói, chữ viết trong quảng cáo
...
2. Trong trường hợp sử dụng cả tiếng Việt, tiếng nước ngoài trên cùng một sản phẩm quảng cáo thì khổ chữ nước ngoài không được quá ba phần tư khổ chữ tiếng Việt và phải đặt bên dưới chữ tiếng Việt; khi phát trên đài phát thanh, truyền hình hoặc trên các phương tiện nghe nhìn, phải đọc tiếng Việt trước tiếng nước ngoài.
Yêu cầu khi quảng cáo dùng cả tiếng Việt và tiếng nước ngoài, phần chữ nước ngoài không được lớn quá ba phần tư kích thước chữ tiếng Việt và phải đặt bên dưới chữ tiếng Việt. Nếu quảng cáo phát trên radio, truyền hình hoặc phương tiện nghe nhìn, tiếng Việt phải được đọc trước tiếng nước ngoài. Đây là yêu cầu bắt buộc về cách trình bày nội dung trong sản phẩm quảng cáo.
Tình huống giả định
-
Sơn Thủy thiết kế quảng cáo có chữ tiếng nước ngoài lớn hơn tiếng Việt
Trong phiên bản quảng cáo mới, phần chữ tiếng nước ngoài được đặt nổi bật và lớn hơn yêu cầu, vượt quá “ba phần tư” kích thước chữ tiếng Việt. Cách trình bày này không tuân thủ Điều 18 về bố cục ngôn ngữ. -
Khách hàng nhận thấy bố cục gây hiểu nhầm thông tin chính
Người xem phản ánh rằng quảng cáo khiến họ chú ý vào phần chữ nước ngoài thay vì thông điệp bằng tiếng Việt, dẫn đến nguy cơ sai lệch nội dung. -
Đoàn kiểm tra đánh giá bố cục vi phạm quy định trình bày
Cơ quan chức năng kết luận chữ tiếng nước ngoài không chỉ lớn hơn giới hạn mà còn được đặt lên trên, trái với quy định phải đặt bên dưới và đọc sau trong quảng cáo nghe nhìn. - Sơn Thủy bị yêu cầu chỉnh sửa và chuẩn hóa kích thước chữ
Doanh nghiệp phải thu hồi ấn phẩm vi phạm, thiết kế lại bố cục theo đúng tỷ lệ kích thước và thứ tự trình bày, đồng thời báo cáo việc khắc phục.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Quy định hiện hành đã xác định tiếng Việt là ngôn ngữ chính trong quảng cáo, còn tiếng nước ngoài chỉ được sử dụng khi thuộc nhóm nội dung không thể dịch hoặc đã được cho phép xuất bản bằng ngôn ngữ khác. Khi hai ngôn ngữ được dùng cùng lúc, phần tiếng nước ngoài phải nhỏ hơn ba phần tư kích thước chữ tiếng Việt và đặt phía dưới, đồng thời tiếng Việt phải được đọc trước trong các phương tiện phát thanh – truyền hình. Những yêu cầu này thể hiện mục tiêu bảo đảm tính minh bạch và sự thống nhất của thông tin quảng cáo trong môi trường pháp lý hiện nay.
