Trong quá trình xét xử các vụ án dân sự, việc duy trì trật tự và sự tôn nghiêm của phiên tòa luôn được đặt lên hàng đầu, bao gồm cả quy định liên quan đến việc sử dụng điện thoại di động. Ở phần đầu, nội dung sẽ nêu rõ căn cứ pháp luật quy định về việc có được phép dùng điện thoại trong phòng xử án hay không. Tiếp đó, phần tiếp theo đề cập đến hậu quả pháp lý và mức xử phạt đối với trường hợp sử dụng điện thoại gây mất trật tự trong phiên tòa.
Có được sử dụng điện thoại di động trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự không?
Theo khoản 6 Điều 234 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:
Điều 234. Nội quy phiên tòa
...
6. Không đội mũ, nón, đeo kính màu trong phòng xử án, trừ trường hợp có lý do chính đáng và được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa; không sử dụng điện thoại di động, không hút thuốc, không ăn uống trong phòng xử án hoặc có hành vi khác ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa.
...
Khoản 6 Điều 234 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 đã quy định rõ về việc cấm sử dụng điện thoại di động trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự. Đây là một quy định hợp lý để đảm bảo tính tôn nghiêm của phiên tòa, tránh xảy ra những tình huống gây rối, mất trật tự. Quy định này cũng giúp đảm bảo tính công bằng cho các bên trong quá trình xét xử, tránh có sự can thiệp từ bên ngoài.
Tình huống giả định
Ông Trần Văn Hải bị nhắc nhở vì sử dụng điện thoại trong phòng xét xử
-
Ông Trần Văn Hải sử dụng điện thoại di động trong phiên tòa
Ngày 12/6/2025, tại TAND khu vực 7 - TP. Hồ Chí Minh, trong phiên xét xử vụ án dân sự tranh chấp hợp đồng mua bán nhà, ông Trần Văn Hải (người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) nhận cuộc gọi đến và nói chuyện điện thoại ngay trong phòng xử án. Cuộc gọi kéo dài hơn một phút, gây ồn ào, khiến Hội đồng xét xử phải ngừng điều hành. -
Chủ tọa nhắc nhở và yêu cầu ông tuân thủ
Chủ tọa phiên tòa yêu cầu ông Hải tắt điện thoại, giải thích rõ quy định tại Điều 234 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Sau khi được nhắc nhở, ông Hải chấp hành, xin lỗi Hội đồng xét xử và những người tham dự. -
Ông Hải chấm dứt hành vi vi phạm
Trường hợp này chưa đến mức xử phạt hành chính vì ông Hải đã chấm dứt ngay hành vi, không tái phạm và không có tình tiết nghiêm trọng. Tuy nhiên, biên bản phiên tòa vẫn ghi nhận vi phạm để làm căn cứ nếu tiếp tục tái diễn trong các phiên xét xử sau.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Nếu dùng điện thoại trong phiên tòa mà gây mất trật tự thì bị xử lý thế nào?
Theo điểm a khoản 1 và khoản 5 Điều 23 Pháp lệnh số 02/2022/UBTVQH15:
Điều 23. Hành vi vi phạm nội quy phiên tòa, phiên họp
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 500.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a. Sử dụng điện thoại, tạo các tạp âm hoặc thực hiện các hành vi khác gây mất trật tự tại phiên tòa;
...
5. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi quy định tại điểm a và điểm b khoản 1, điểm c khoản 2, điểm b và điểm c khoản 3, điểm b và điểm c khoản 4 Điều này.
Theo đó, hành vi dùng điện thoại trong phiên tòa không chỉ vi phạm nội quy mà còn bị coi là hành vi gây mất trật tự. Người vi phạm ngoài việc bị phạt tiền, trong một số trường hợp còn có thể bị tịch thu thiết bị dùng để vi phạm. Quy định này thể hiện tính răn đe nhằm duy trì sự nghiêm túc trong quá trình xét xử.
Tình huống giả định
Bà Lê Thị Thu bị phạt hành chính và tịch thu điện thoại
-
Bà Lê Thị Thu dùng điện thoại di động làm gián đoạn phiên tòa
Ngày 5/7/2025, tại TAND khu vực 2 - TP. Hồ Chí Minh, khi đang xét xử vụ án dân sự về tranh chấp hợp đồng vay tài sản, bà Lê Thị Thu (người tham dự phiên tòa) mở điện thoại nghe nhạc chuông và trả lời cuộc gọi với âm lượng lớn. Hành vi này gây náo động, buộc chủ tọa phải ngừng phiên tòa trong vài phút. -
Thư ký lập biên bản vi phạm
Chủ tọa yêu cầu thư ký ghi nhận hành vi vi phạm, đồng thời thông báo rõ quy định xử lý theo Điều 23 Pháp lệnh số 02/2022/UBTVQH15. Bà Thu không hợp tác, tiếp tục tranh cãi và cho rằng đây là quyền cá nhân. -
Ra quyết định xử phạt hành chính
Căn cứ quy định pháp luật, Công an có mặt tại tòa đã lập biên bản vi phạm hành chính, ra quyết định xử phạt bà Lê Thị Thu số tiền 300.000 đồng và tịch thu chiếc điện thoại di động dùng để gây mất trật tự. Biện pháp này nhằm bảo đảm sự tôn nghiêm và trật tự của phiên tòa.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc giữ trật tự trong phiên tòa dân sự là yêu cầu bắt buộc nhằm bảo đảm sự tôn nghiêm và tính công bằng của hoạt động xét xử. Đối với quy định về sử dụng điện thoại, pháp luật đã xác định rõ đây là hành vi bị cấm để tránh gây ảnh hưởng đến Hội đồng xét xử và những người tham gia tố tụng. Trường hợp vẫn cố tình sử dụng và gây mất trật tự, người vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí có thể bị tịch thu phương tiện vi phạm.
