Việc sử dụng căn cước công dân không gắn chip vẫn đang phổ biến trong nhiều giao dịch hành chính và dân sự trên thực tế. Luật Căn cước 2023 đã có quy định cụ thể về giá trị pháp lý của các loại thẻ đã cấp trước đây, bao gồm cả loại không gắn chip. Bên cạnh đó, luật cũng xác định rõ những trường hợp người dân được quyền đổi hoặc bắt buộc phải đổi sang căn cước công dân mới.
Có được phép sử dụng căn cước công dân không gắn chip trong giao dịch dân sự không?
Luật Căn cước 2023 quy định rõ tại điều khoản chuyển tiếp như sau:
Điều 46. Quy định chuyển tiếp
1. Thẻ căn cước công dân đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này. Công dân khi có nhu cầu thì được cấp đổi sang thẻ căn cước.
2. Chứng minh nhân dân còn hạn sử dụng đến sau ngày 31 tháng 12 năm 2024 thì có giá trị sử dụng đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2024. Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan nhà nước không được yêu cầu công dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp.
...
Người đang sử dụng thẻ căn cước công dân loại không gắn chip (đã được cấp trước đây) vẫn có thể dùng hợp pháp trong các giao dịch hành chính, dân sự, ngân hàng… cho đến khi thẻ hết hạn.
Không có bất kỳ quy định nào bắt buộc phải đổi sang căn cước gắn chip chỉ vì mục đích đồng bộ hoặc cập nhật thông tin. Cơ quan nhà nước cũng không được yêu cầu thay đổi thông tin cá nhân đã sử dụng căn cước cũ trên giấy tờ pháp lý (ví dụ: hợp đồng, tài khoản ngân hàng, giấy chứng nhận…).
Người dân chỉ cần đổi thẻ khi có nhu cầu cá nhân, hoặc thuộc nhóm đối tượng bắt buộc cấp đổi theo các điều kiện được quy định riêng (sẽ trình bày ở phần 2).
Tình huống giả định
Anh Hoàng vẫn dùng căn cước không gắn chip để giao dịch ngân hàng
-
Anh Hoàng mở tài khoản ngân hàng bằng thẻ cũ
Anh Trần Thanh Hoàng, cư trú tại phường Vĩnh Phước, thành phố Nha Trang, đang sử dụng căn cước công dân mẫu cũ không gắn chip, được cấp năm 2021, có thời hạn đến năm 2031. -
Ngân hàng ban đầu yêu cầu đổi sang căn cước mới
Khi anh Hoàng đến chi nhánh ngân hàng để mở tài khoản mới, nhân viên giao dịch đề nghị anh đổi sang căn cước có gắn chip để “đồng bộ dữ liệu định danh”. -
Anh Hoàng phản ánh và được giải quyết đúng luật
Anh Hoàng trích dẫn quy định tại Điều 46 Luật Căn cước 2023 và khẳng định thẻ của mình vẫn còn hạn sử dụng hợp lệ. Sau khi kiểm tra lại quy định, phía ngân hàng xác nhận thẻ vẫn có giá trị sử dụng và tiến hành mở tài khoản bình thường.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Trường hợp nào người dân cần đổi sang căn cước công dân mới?
Luật Căn cước 2023 quy định về các trường hợp cấp đổi như sau:
Điều 24. Các trường hợp cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước
1. Các trường hợp cấp đổi thẻ căn cước bao gồm:
a) Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 21 của Luật này;
b) Thay đổi, cải chính thông tin về họ, chữ đệm, tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh;
c) Thay đổi nhân dạng; bổ sung thông tin về ảnh khuôn mặt, vân tay; xác định lại giới tính hoặc chuyển đổi giới tính theo quy định của pháp luật;
d) Có sai sót về thông tin in trên thẻ căn cước;
đ) Theo yêu cầu của người được cấp thẻ căn cước khi thông tin trên thẻ căn cước thay đổi do sắp xếp đơn vị hành chính;
e) Xác lập lại số định danh cá nhân;
g) Khi người được cấp thẻ căn cước có yêu cầu.2. Các trường hợp cấp lại thẻ căn cước bao gồm:
a) Bị mất thẻ căn cước hoặc thẻ căn cước bị hư hỏng không sử dụng được, trừ trường hợp quy định tại Điều 21 của Luật này;
b) Được trở lại quốc tịch Việt Nam theo quy định của pháp luật về quốc tịch Việt Nam....
Nếu thẻ căn cước công dân (dù là loại gắn chip hay không gắn chip) vẫn còn hạn sử dụng, không bị mất, hư hỏng hoặc sai thông tin, thì người dân không bắt buộc phải đổi. Việc đổi chỉ bắt buộc trong các trường hợp như:
-
Thay đổi thông tin nhân thân như họ tên, ngày tháng năm sinh;
-
Thay đổi nhân dạng, bổ sung thông tin sinh trắc học;
-
Có sai sót trên thẻ, hoặc thẻ bị hỏng, mất;
-
Có yêu cầu cá nhân muốn cấp đổi, không cần lý do.
Ngoài ra, nếu nơi cư trú bị thay đổi do sáp nhập địa giới hành chính, công dân có quyền yêu cầu đổi thẻ để cập nhật thông tin mới nhưng không bắt buộc phải đổi ngay lập tức.
Tình huống giả định
Chị Trang đổi căn cước vì chuyển hộ khẩu về địa phương mới
-
Thông tin cư trú của chị Trang thay đổi sau sáp nhập
Chị Lê Thu Trang, đang sinh sống tại phường Trưng Vương, thành phố Thái Nguyên, có hộ khẩu gốc tại xã cũ thuộc huyện Đồng Hỷ. Sau đợt sắp xếp đơn vị hành chính, địa chỉ trên căn cước của chị không còn trùng khớp với thông tin mới trên sổ hộ khẩu. -
Chị Trang có nhu cầu đổi sang thẻ căn cước mới
Lo ngại việc lệch thông tin sẽ ảnh hưởng đến các thủ tục hành chính, chị Trang đến Công an phường Trưng Vương để đề nghị cấp đổi thẻ căn cước. -
Công an tiếp nhận hồ sơ theo yêu cầu cá nhân
Sau khi kiểm tra, cán bộ tiếp nhận xác nhận trường hợp của chị Trang thuộc diện có nhu cầu cấp đổi theo yêu cầu, không bắt buộc. Hồ sơ của chị được giải quyết theo quy trình đổi thẻ căn cước và thẻ mới được cấp sau 7 ngày làm việc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Căn cước công dân không gắn chip vẫn có giá trị sử dụng cho đến khi hết thời hạn in trên thẻ và vẫn được chấp nhận trong mọi giao dịch dân sự. Người dân không bắt buộc phải đổi sang thẻ mới nếu thẻ còn hạn, thông tin chính xác và không có sai sót. Việc đổi thẻ chỉ cần thiết trong các trường hợp có thay đổi thông tin cá nhân, thẻ bị hư hỏng hoặc khi công dân có nhu cầu cấp đổi tự nguyện.
