Chuyển đất trồng lúa sang loại đất khác mà không được cho phép sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 123/2024/NĐ-CP, mức phạt có thể lên đến hàng trăm triệu đồng tùy diện tích vi phạm.
Đất trồng lúa giữ vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và phát triển bền vững. Pháp luật luôn có những quy định chặt chẽ về việc quản lý, sử dụng loại đất này. Trong thực tế, không ít trường hợp người dân tự ý chuyển đất trồng lúa sang mục đích khác mà không được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Đây là hành vi vi phạm và sẽ bị xử phạt hành chính và mức tiền phạt tùy thuộc vào diện tích đất vi phạm.
1. Chuyển đất trồng lúa sang loại đất khác trong nhóm đất nông nghiệp mà không được cho phép bị xử lý thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 1 và khoản 5 Điều 8 Nghị định 123/2024/NĐ-CP như sau:
Điều 8. Sử dụng đất trồng lúa sang loại đất khác mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép
1. Hành vi chuyển đất trồng lúa sang loại đất khác trong nhóm đất nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với diện tích đất dưới 0,5 héc ta;
b) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;
c) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 01 héc ta đến dưới 03 héc ta;
d) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 03 héc ta trở lên.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai;
b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Hành vi tự ý chuyển đất trồng lúa sang loại đất nông nghiệp khác mà chưa được phép là vi phạm pháp luật về đất đai. Nhà nước quy định khung xử phạt từ 2 triệu đồng đến 30 triệu đồng tùy theo diện tích, đồng thời buộc người vi phạm phải khôi phục lại tình trạng đất ban đầu và bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được.
Cụ thể, trường hợp vi phạm dưới 0,5 héc ta thì chỉ bị phạt từ 2 đến 3 triệu đồng, nhưng nếu diện tích từ 3 héc ta trở lên thì mức phạt có thể lên đến 30 triệu đồng. Ngoài ra, người vi phạm bắt buộc phải đưa đất trở lại mục đích trồng lúa đã được quy hoạch, nếu không sẽ bị xử lý tiếp theo các biện pháp cưỡng chế.
Tình huống giả định
- Ông Hùng chuyển đất trồng lúa mà không xin phép
Ông Nguyễn Văn Hùng tại xã Châu Thành chuyển 0,7 héc ta đất trồng lúa sang đất trồng cây ăn trái mà không xin phép cơ quan có thẩm quyền. - Ông Hùng bị lập biên bản vi phạm
UBND xã tiến hành kiểm tra sau khi nghe được phản ánh của người dân xung quanh và lập biên bản vi phạm đối với hành vi chuyển đất trồng lúa sang đất trồng cây ăn trái mà không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép của ông Hùng. - Ông Hùng bị xử phạt với mức 5 triệu kèm biện pháp khắc phục
Ông Hùng bị UBND xã xử phạt 5 triệu đồng (thuộc khung 0,5 – dưới 1 héc ta) và buộc đưa đất trở lại mục đích trồng lúa như ban đầu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chuyển đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp thuộc địa giới hành chính của xã mà không được cho phép bị xử lý thế nào?
Quy định nay được nêu cụ thể tại khoản 2 và khoản 5 Điều 8 Nghị định 123/2024/NĐ-CP như sau:
Điều 8. Sử dụng đất trồng lúa sang loại đất khác mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép
...
2. Hành vi chuyển đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp (không phải là đất ở) thuộc địa giới hành chính của xã thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với diện tích đất dưới 0,05 héc ta;
b) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta;
c) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta;
d) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;
đ) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với diện tích đất từ 01 héc ta đến dưới 02 héc ta;
e) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với diện tích đất từ trên 02 héc ta trở lên.
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 139 Luật Đất đai;
b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
So với hành vi chuyển đổi trong nội bộ nhóm đất nông nghiệp, việc tự ý chuyển đất lúa sang đất phi nông nghiệp bị xử phạt nặng hơn rất nhiều. Pháp luật quy định mức xử phạt hành chính từ 3 triệu đồng đến 150 triệu đồng, tùy theo diện tích vi phạm. Mức phạt thấp nhất áp dụng cho diện tích dưới 0,05 héc ta, trong khi mức phạt cao nhất là từ 100 đến 150 triệu đồng dành cho diện tích từ 2 héc ta trở lên.
Ngoài hình phạt tiền, người vi phạm còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phải khôi phục lại hiện trạng ban đầu của đất trồng lúa. Ngoài ra người vi phạm còn bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Tình huống giả định
- Bà Hoa chuyển đất trồng lúa mà không xin phép
Bà Nguyễn Thị Hoa tại xã Củ Chi tự ý chuyển 0,3 héc ta đất lúa thành đất làm xưởng sản xuất nhỏ. - Bà Hoa bị lập biên bản vi phạm
UBND xã tiến hành kiểm tra sau khi nghe được phản ánh của người dân xung quanh và lập biên bản vi phạm đối với hành vi chuyển đất trồng lúa sang đất làm xưởng sản xuất mà không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép của bà Hoa. - Bà Hoa bị xử phạt với mức 15 triệu kèm biện pháp khắc phục
UBND xã ban hành quyết định xử phạt hành chính 15 triệu đồng (theo khung 0,1 – dưới 0,5 héc ta) và yêu cầu bà Hoa trả lại hiện trạng đất trồng lúa ban đầu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tự ý chuyển đất trồng lúa sang loại đất khác khi chưa được phép là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy tính chất và diện tích vi phạm, người dân có thể bị xử phạt hành chính với mức cao nhất lên đến hàng trăm triệu đồng, đồng thời buộc phải khôi phục lại tình trạng đất trồng lúa ban đầu.
