Ly hôn trong thời kỳ người vợ mang thai là trường hợp được pháp luật điều chỉnh chặt chẽ. Quy định hiện hành không cho phép người chồng đơn phương ly hôn nếu vợ đang mang thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Tuy vậy, nếu cả hai cùng tự nguyện và có thỏa thuận đầy đủ, Tòa án vẫn có thể giải quyết thuận tình ly hôn theo đúng trình tự pháp luật.
1. Chồng có được ly hôn khi vợ đang mang thai không?
Khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn
...
3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Theo khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, người chồng không có quyền đơn phương yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn trong trường hợp người vợ đang mang thai, đang sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Việc hạn chế quyền yêu cầu ly hôn của người chồng trong thời gian này không áp dụng đối với người vợ, nghĩa là người vợ vẫn có quyền chủ động yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn nếu thấy cần thiết, bất kể đang mang thai hay đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Trong trường hợp người chồng vẫn nộp đơn yêu cầu ly hôn đơn phương khi người vợ thuộc một trong ba tình trạng nêu trên, Tòa án có quyền từ chối thụ lý đơn theo đúng quy định pháp luật hiện hành.
Tình huống giả định
- Anh Nguyễn Minh Trường kết hôn với chị Vũ Thị Hòa
Năm 2020, anh Nguyễn Minh Trường và chị Vũ Thị Hòa kết hôn, chung sống tại TP. Hà Nội. - Anh Trường xảy ra mâu thuẫn với vợ khi chị Hòa đang mang thai
Tháng 6/2024, khi chị Hòa mang thai 5 tháng, vợ chồng phát sinh mâu thuẫn kéo dài do bất đồng quan điểm sống và tài chính. Chị Hòa về nhà mẹ đẻ, không còn liên lạc thường xuyên. - Anh Trường nộp đơn yêu cầu ly hôn
Cho rằng tình cảm không thể hàn gắn, anh Trường gửi đơn đến TAND quận Ba Đình yêu cầu ly hôn, trình bày rằng hai người đã ly thân và không còn chung sống. - Anh Trường bị từ chối thụ lý đơn ly hôn
Căn cứ khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Tòa án ra thông báo từ chối thụ lý đơn vì vợ đang trong thời kỳ mang thai. Anh chỉ được quyền nộp lại sau khi con sinh và đủ 12 tháng tuổi.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Việc giải quyết thuận tình ly hôn vẫn có thể được thực hiện khi người vợ đang mang thai không?
Điều 55 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cụ thể:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 55. Thuận tình ly hôn
Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.
Theo Điều 55 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, khi vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu Tòa án xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận được về việc chia tài sản, trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con, bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn. Trường hợp hai bên không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng, Tòa án sẽ giải quyết ly hôn theo thủ tục chung.
Pháp luật không cấm vợ chồng thuận tình ly hôn ngay cả khi người vợ đang mang thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Do đó, nếu cả hai bên cùng tự nguyện và có thỏa thuận đầy đủ, Tòa án vẫn có thể xem xét và công nhận thuận tình ly hôn.
Tình huống giả định
- Chị Lê Thị Hồng Nhung kết hôn với anh Trần Quang Vinh
Năm 2022, chị Lê Thị Hồng Nhung kết hôn với anh Trần Quang Vinh, cùng sinh sống tại phường Hải Châu, TP. Đà Nẵng. - Chị Nhung ly thân với chồng khi đang mang thai
Sau hơn một năm chung sống, hai vợ chồng xảy ra mâu thuẫn và ly thân. Tháng 4/2024, khi chị Nhung đang mang thai 6 tháng, cả hai cùng nộp đơn yêu cầu Tòa án công nhận thuận tình ly hôn. - Chị Nhung thỏa thuận rõ việc nuôi con và chia tài sản
Trong hồ sơ, hai bên đã thống nhất việc chia tài sản, đồng thời thỏa thuận chị Nhung sẽ trực tiếp nuôi con sau khi sinh, anh Vinh có nghĩa vụ cấp dưỡng và thăm nom định kỳ. - Chị Nhung được Tòa án công nhận thuận tình ly hôn
Sau khi xác minh sự tự nguyện và căn cứ Điều 55 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Tòa án ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn, dù chị đang mang thai, vì không có quy định pháp luật nào cấm trong trường hợp cả hai đồng thuận.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Pháp luật đặt ra giới hạn nhất định trong việc yêu cầu ly hôn để bảo vệ quyền và lợi ích của người vợ và trẻ nhỏ. Người chồng không được đơn phương yêu cầu ly hôn khi vợ đang mang thai, đang sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu cả hai cùng tự nguyện và có thỏa thuận phù hợp về con và tài sản, Tòa án vẫn có thể công nhận thuận tình ly hôn trong giai đoạn này.
