Hành vi bán độ trong bóng đá không chỉ làm tổn hại đến tính trung thực của thể thao mà còn là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Việc cầu thủ cố tình dàn xếp kết quả nhằm trục lợi từ hoạt động cá độ là dấu hiệu của tổ chức đánh bạc có tổ chức. Khi bị phát hiện, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự với mức hình phạt nghiêm khắc.
1. Cầu thủ bán độ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Điều 321, Điều 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định cụ thể như sau:
Điều 321. Tội đánh bạc
1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 5.000.000 đồng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 322 của Bộ luật này hoặc bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 322 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên;
c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
d) Tái phạm nguy hiểm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
...
Điều 322. Tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc
1. Người nào tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc trái phép thuộc một trong các trường hợp sau, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:a) Tổ chức, sử dụng địa điểm thuộc quyền sở hữu, quản lý của mình để cho 10 người đánh bạc trở lên trong cùng một lúc hoặc cho 02 chiếu bạc trở lên mà số tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 5.000.000 đồng trở lên;
b) Tổng số tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trong cùng 01 lần có giá trị 20.000.000 đồng trở lên;
c) Tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc; phân công người canh gác, người phục vụ, sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện để trợ giúp cho việc đánh bạc;
d) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 321 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 321 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Có tính chất chuyên nghiệp;
b) Thu lợi bất chính 50.000.000 đồng trở lên;
c) Tái phạm nguy hiểm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Trường hợp cầu thủ chỉ đơn thuần tham gia vào hoạt động cá cược bằng cách điều chỉnh lối chơi để kết quả trận đấu trùng khớp với nội dung cá độ (do chính người này hoặc bên thứ ba đặt cược), mà không có hành vi tổ chức, lôi kéo người khác cùng tham gia hoặc cung cấp công cụ, địa điểm đánh bạc, thì có thể bị xử lý hình sự về tội đánh bạc theo Điều 321. Đặc biệt, nếu hành vi sử dụng mạng internet, mạng viễn thông hoặc các phương tiện điện tử để phục vụ đánh bạc – chẳng hạn như sử dụng ứng dụng cá cược, chuyển tiền, xác nhận mã cược – thì đây là tình tiết tăng nặng có thể khiến mức hình phạt nâng lên từ 03 năm đến 07 năm tù.
Ngược lại, nếu cầu thủ đó có hành vi tổ chức, chủ động sắp xếp tỷ số, móc nối với người môi giới cá độ, hướng dẫn hoặc lôi kéo đồng đội cùng tham gia, nhận tiền hoa hồng từ việc điều khiển kết quả trận đấu, hoặc thu lợi bất chính từ việc dàn xếp tỷ số thì hành vi sẽ được xác định là tổ chức đánh bạc, và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 322. Khi đó, mức án sẽ tùy theo mức độ phạm tội nhưng có thể lên tới 10 năm tù, đặc biệt nếu có một trong các tình tiết tăng nặng như: thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên, có tính chất chuyên nghiệp, hoặc tái phạm nguy hiểm.
Ví dụ thực tế
Vụ án liên quan đến 6 cựu cầu thủ thuộc Câu lạc bộ Bà Rịa – Vũng Tàu bán độ và tham gia cá độ bóng đá đã gây chấn động dư luận thể thao và pháp lý. Các bị cáo gồm: Lê Bằng Gia Huy, Nguyễn Sơn Hải, Phạm Văn Phong, Nguyễn Quang Huy, Nguyễn Khánh Duy và Trần Kỳ Anh. Trong đó, 5 người đầu bị tuyên phạt từ 4 đến 8 năm tù giam, riêng Trần Kỳ Anh bị tuyên án 3 năm tù treo. Cơ quan chức năng xác định các cầu thủ này đã bàn bạc thi đấu dưới sức trong trận gặp Câu lạc bộ SHB Đà Nẵng diễn ra vào ngày 24/12/2023, nhằm đặt cược cho chiến thắng của đội đối thủ trên một trang web cá độ. Tổng số tiền cá cược trong trận này là hơn 65 triệu đồng và sau trận thua 1-3, các cầu thủ đã nhận tiền chia nhau. Trước đó, ngày 24/11/2023, các cầu thủ này cũng đã dàn xếp kết quả trận đấu gặp Đồng Nai theo chỉ đạo từ một người tên Quân, nhận 24 triệu đồng/người sau trận thua 0-2. Với các hành vi này, cơ quan tố tụng truy tố họ về tội “Tổ chức đánh bạc” và “Đánh bạc” theo quy định tại Điều 322 và Điều 321 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Đây là vụ án điển hình cho thấy tính chất nghiêm trọng và hệ quả pháp lý nặng nề của hành vi bán độ, không chỉ làm tổn hại uy tín thể thao chuyên nghiệp mà còn kéo theo trách nhiệm hình sự nghiêm khắc đối với những người vi phạm.
(Nguồn: Tuổi Trẻ Online)
2. Cầu thủ bán độ còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung không?
Khoản 3 Điều 321, khoản 3 Điều 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định như sau:
Điều 321. Tội đánh bạc
...3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
...
Điều 322. Tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc
...3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Theo quy định tại khoản 3 Điều 321 và khoản 3 Điều 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), ngoài hình phạt chính là cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù, người phạm tội đánh bạc hoặc tổ chức đánh bạc còn có thể bị áp dụng thêm hình phạt bổ sung. Cụ thể, người thực hiện hành vi đánh bạc trái phép (theo Điều 321) có thể bị phạt tiền bổ sung từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng. Đối với người tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc trái phép (theo Điều 322), mức phạt bổ sung sẽ nghiêm khắc hơn, có thể là phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Tình huống giả định
Nguyễn Văn Thắng, cựu tiền đạo nổi bật của Câu lạc bộ bóng đá Thành Phố Cảng, sau khi giải nghệ sớm vì chấn thương, đã quay về sinh sống và kinh doanh một quán cà phê thể thao tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Trong thời gian diễn ra các giải bóng đá quốc tế, Thắng nảy sinh ý định tổ chức cá độ để kiếm thêm thu nhập từ các mối quan hệ cũ trong giới bóng đá và khách hàng quen biết. Anh ta lập nhóm kín trên một ứng dụng mạng xã hội, tuyển mộ các “tay chơi” là bạn bè, đồng nghiệp cũ, và một số cầu thủ trẻ đang thi đấu tại các câu lạc bộ hạng Nhất, trong đó có Trần Đình Vũ và Lê Đức Hòa – hai cầu thủ trẻ đang được đánh giá cao.
Thắng đảm nhiệm vai trò cầm cái, tổ chức lịch đặt cược theo từng trận, thu tiền cá độ, tính tỷ lệ thắng thua và chuyển tiền thắng cược. Đáng chú ý, trong một trận đấu thuộc giải hạng Nhất quốc gia, Thắng đã thỏa thuận trước với Trần Đình Vũ – thủ môn bắt chính – để anh này cố tình mắc sai lầm ở hiệp hai, dẫn đến việc đội nhà bị thua ngược. Thắng đã đặt cược số tiền lớn cho đội đối phương và thắng lợi lớn. Để che mắt cơ quan chức năng, các giao dịch được thực hiện thông qua ví điện tử, tài khoản ngân hàng của người thân và mã hóa nội dung trò chuyện trong nhóm.
Sau nhiều ngày theo dõi, cơ quan công an đã triệt phá đường dây tổ chức đánh bạc của Thắng. Quá trình điều tra xác định có hơn 20 người tham gia đánh bạc, tổng số tiền giao dịch vượt quá 600 triệu đồng, trong đó riêng trận đấu có sự dàn xếp của Trần Đình Vũ mang lại cho Thắng khoản thu bất chính hơn 80 triệu đồng. Ngoài việc tổ chức đánh bạc, cơ quan điều tra cũng phát hiện hành vi đánh bạc trực tiếp của Thắng cùng một số người khác. Căn cứ vào Điều 321 và 322 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), Thắng bị truy tố về cả hai tội danh: tổ chức đánh bạc và đánh bạc. Vì hành vi phạm tội có tính chất chuyên nghiệp, thu lợi bất chính trên 50 triệu đồng và sử dụng phương tiện điện tử để phạm tội, Thắng có thể phải đối mặt với mức án tù từ 05 đến 10 năm. Đồng thời, cơ quan tố tụng yêu cầu áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền 100 triệu đồng và tịch thu một phần tài sản bao gồm thiết bị điện tử, tài khoản ngân hàng đứng tên vợ Thắng và toàn bộ khoản tiền thu lợi bất chính từ hoạt động cá độ bóng đá.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
Kết luận
Bán độ bóng đá là hành vi tổ chức đánh bạc có tổ chức, vi phạm pháp luật hình sự và có thể bị xử phạt tới 10 năm tù. Cầu thủ vi phạm còn có thể bị áp dụng các hình phạt bổ sung như phạt tiền, tịch thu tài sản.
