Việt Nam là một quốc gia mở cửa, thu hút nhiều người nước ngoài đến sinh sống, làm việc và du lịch. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam cũng có những quy định nghiêm ngặt về việc trục xuất người nước ngoài trong một số trường hợp nhất định. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các quy định pháp luật liên quan đến việc trục xuất người nước ngoài khỏi Việt Nam, các trường hợp bị trục xuất, quyền và nghĩa vụ của người bị trục xuất, cùng với các ví dụ thực tế và nguồn tham khảo.
1. Người nước ngoài bị trục xuất có được nhập cảnh lại Việt Nam không?
Theo quy định của pháp luật hiện hành, việc nhập cảnh lại Việt Nam của người nước ngoài sau khi bị trục xuất được quy định tại Điều 21 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014:
Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014
Điều 21. Các trường hợp chưa cho nhập cảnh
1. Không đủ điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 20 của Luật này.
2. Trẻ em dưới 14 tuổi không có cha, mẹ, người giám hộ hoặc người được ủy quyền đi cùng.
3. Giả mạo giấy tờ, khai sai sự thật để được cấp giấy tờ có giá trị nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú.
4. Người bị mắc bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh truyền nhiễm gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng.
5. Bị trục xuất khỏi Việt Nam chưa quá 03 năm kể từ ngày quyết định trục xuất có hiệu lực.
6. Bị buộc xuất cảnh khỏi Việt Nam chưa quá 06 tháng kể từ ngày quyết định buộc xuất cảnh có hiệu lực.
7. Vì lý do phòng, chống dịch bệnh.
8. Vì lý do thiên tai.
9. Vì lý do quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Trục xuất là hình thức buộc người nước ngoài rời khỏi lãnh thổ Việt Nam. Theo luật, nếu người đó bị trục xuất, họ sẽ không được nhập cảnh lại trong vòng 03 năm kể từ ngày quyết định có hiệu lực. Sau thời gian này, nếu không có lý do cấm nhập cảnh khác, người đó có thể nộp hồ sơ xin cấp thị thực như bình thường.
Ví dụ thực tế:
Du khách Tây Ban Nha bị trục xuất khỏi Việt Nam vì vẽ bậy và sử dụng ma túy
Ngày 15/12/2024, Công an quận 1 (TP.HCM) đã ra quyết định xử phạt hành chính và trục xuất R.L.J.L, công dân Tây Ban Nha, khỏi Việt Nam. Người này bị phát hiện dùng bình xịt sơn vẽ bậy lên tường tại giao lộ Lê Lợi – Pasteur, không xuất trình được hộ chiếu và có kết quả dương tính với ma túy. R.L.J.L khai nhập cảnh vào Việt Nam ngày 1/12 để du lịch, mang theo 8 bình sơn để vẽ tại các địa điểm công cộng. Các vi phạm bao gồm không mang hộ chiếu, sử dụng trái phép chất ma túy và thực hiện hành vi không được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Cơ sở lưu trú nơi người này tạm trú cũng bị xử phạt vì không khai báo tạm trú theo quy định.
Nguồn: Báo Người Lao Động
2. Người nước ngoài có thể bị trục xuất trong những trường hợp nào?
Việc trục xuất người nước ngoài được quy định trong các văn bản pháp luật sau:
Điều 37. Trục xuất
Trục xuất là buộc người nước ngoài bị kết án phải rời khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Trục xuất được Tòa án áp dụng là hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung trong từng trường hợp cụ thể.
Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012
Điều 27. Trục xuất
1. Trục xuất là hình thức xử phạt buộc người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính tại Việt Nam phải rời khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Chính phủ quy định chi tiết việc áp dụng hình thức xử phạt trục xuất.
Điều 153. Trách nhiệm của người sử dụng lao động và người lao động nước ngoài
1. Người lao động nước ngoài phải xuất trình giấy phép lao động khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
2. Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam không có giấy phép lao động sẽ bị buộc xuất cảnh hoặc trục xuất theo quy định của pháp luật về nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.
3. Người sử dụng lao động sử dụng người lao động nước ngoài làm việc cho mình mà không có giấy phép lao động thì bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Người nước ngoài sẽ bị trục xuất trong ba trường hợp chính:
-
Hình sự: Tòa án tuyên án và áp dụng hình phạt trục xuất như hình phạt chính hoặc bổ sung.
-
Hành chính: Vi phạm quy định cư trú, an ninh trật tự, hoạt động trái phép (ví dụ: đánh bạc, buôn lậu, hoạt động không phép).
-
Lao động: Làm việc tại Việt Nam mà không có giấy phép theo quy định.
Ví dụ thực tế:
Người đàn ông Trung Quốc bị trục xuất khỏi Việt Nam do nhập cảnh trái phép
Tháng 9/2021, Công an tỉnh Quảng Ninh phát hiện ông Lu Manjia (51 tuổi, quốc tịch Trung Quốc) nhập cảnh và hoạt động tại Việt Nam mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền. Sau khi bị xử phạt hành chính, ông Lu nộp phạt nhưng không xuất cảnh theo quy định, mà tự ý rời khỏi nơi tạm trú và cắt đứt liên lạc. Đến tháng 5/2022, cơ quan chức năng vận động ông ra trình diện. Sau khi hoàn tất các thủ tục, ngày 23/8/2022, ông Lu Manjia bị trục xuất khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Nguồn: Báo Pháp Luật TP. Hồ Chí Minh
3. Người nước ngoài bị trục xuất có những quyền và nghĩa vụ gì?
Quyền và nghĩa vụ của người bị áp dụng hình thức xử phạt trục xuất được quy định tại Điều 7 Nghị định 142/2021/NĐ-CP:
Điều 7. Quyền, nghĩa vụ của người bị áp dụng hình thức xử phạt trục xuất
1. Người bị áp dụng hình thức xử phạt trục xuất có quyền:
a) Được biết lý do bị trục xuất, nhận quyết định trục xuất chậm nhất 48 giờ trước khi thi hành;
b) Được yêu cầu có người phiên dịch khi làm việc với cơ quan, người có thẩm quyền;
c) Được thực hiện các chế độ quy định tại Nghị định số 65/2020/NĐ-CP ngày 10 tháng 6 năm 2020 quy định về tổ chức và các chế độ đối với người lưu trú tại cơ sở lưu trú trong thời gian chờ xuất cảnh;
d) Được mang theo tài sản hợp pháp của mình ra khỏi lãnh thổ Việt Nam;
đ) Được khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo.
2. Nghĩa vụ của người bị trục xuất:
a) Thực hiện đầy đủ các quy định ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính có áp dụng hình thức xử phạt trục xuất;
b) Xuất trình giấy tờ tùy thân theo yêu cầu của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh;
c) Tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam, chịu sự quản lý của cơ quan Công an trong thời gian làm thủ tục trục xuất;
d) Nhanh chóng chấp hành đầy đủ các nghĩa vụ về dân sự, hành chính, kinh tế theo quy định của pháp luật (nếu có);
đ) Hoàn thành các thủ tục cần thiết để rời khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Dù bị xử phạt trục xuất, người nước ngoài vẫn có một số quyền cơ bản như: được thông báo lý do, có người phiên dịch, quyền khiếu nại, mang tài sản hợp pháp. Đồng thời, họ phải thực hiện đúng lệnh trục xuất, tuân thủ luật pháp, không được trốn tránh hoặc vi phạm bổ sung trong thời gian chờ xuất cảnh.
Việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giúp bảo vệ quyền lợi pháp lý của người bị trục xuất và tránh những hệ quả pháp lý nặng hơn như cấm nhập cảnh vĩnh viễn.
Ví dụ thực tế:
Công an TP HCM trục xuất 9 người Malaysia tham gia đường dây lừa đảo qua điện thoại
Ngày 29/4/2024, Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh Công an TP HCM đã trục xuất 9 công dân Malaysia, độ tuổi từ 25 đến 38, về nước. Những người này nhập cảnh vào Việt Nam với nhiều mục đích khác nhau, nhưng sau đó được một băng nhóm tội phạm tổ chức ăn ở và làm việc tại một biệt thự ở phường Bình Trưng Tây, TP Thủ Đức. Tại đây, họ được giao nhiệm vụ gọi điện thoại giả danh các cơ quan như Tòa án, Viện Kiểm sát, Công an để lừa đảo người dân tại Malaysia và các quốc gia khác theo kịch bản có sẵn. Mỗi tháng, họ được cung cấp chỗ ở, ăn uống và trả lương 20 triệu đồng. Sau khi phối hợp với Hiệp hội Cảnh sát các nước ASEAN (ASEANAPOL) và bắt quả tang hành vi phạm tội, Công an TP HCM đã xử lý vi phạm và áp dụng hình thức phạt bổ sung là trục xuất những người này về Malaysia.
Nguồn: VnExpress
4. Kết luận
Người nước ngoài bị trục xuất khỏi Việt Nam có thể được quay lại nhưng phải chờ ít nhất 03 năm. Việc trục xuất áp dụng với các hành vi vi phạm hình sự, hành chính hoặc lao động không phép. Trong thời gian chờ trục xuất, người vi phạm vẫn có quyền khiếu nại, bảo vệ tài sản và được đối xử bình thường theo quy định pháp luật Việt Nam.
