Trong các chương trình âm nhạc hiện nay, việc ca sĩ trình diễn ca khúc có lời lẽ dung tục, phản cảm ngày càng gây nhiều tranh cãi trong công chúng. Theo quy định pháp luật, hành vi này có thể bị xử phạt hành chính nếu làm ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người biểu diễn còn có thể bị đình chỉ hoạt động và buộc nộp lại số tiền thu được từ buổi biểu diễn vi phạm.
1. Ca sĩ hát bài có từ ngữ dung tục, phản cảm có bị xử phạt hành chính không?
Điểm b khoản 5 Điều 11 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 11. Vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật, cuộc thi, liên hoan các loại hình nghệ thuật biểu diễn
...
5. Phạt tiền từ 25.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
...
b) Biểu diễn nghệ thuật, thi, liên hoan có nội dung kích động bạo lực; ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối ngoại; sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội; xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.
...
Theo quy định trên, việc sử dụng từ ngữ dung tục, phản cảm trong phần lời bài hát khi biểu diễn – dù được thể hiện gián tiếp hay trực tiếp – nếu bị cơ quan chức năng đánh giá là trái với thuần phong mỹ tục, gây ảnh hưởng tiêu cực đến công chúng, đặc biệt là khán giả trẻ, thì sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt từ 25 đến 30 triệu đồng áp dụng cho cá nhân vi phạm. Trường hợp đơn vị tổ chức biểu diễn (ví dụ: công ty giải trí, ban tổ chức chương trình) để ca sĩ trình diễn bài hát vi phạm mà không kiểm duyệt trước nội dung, thì mức phạt sẽ gấp đôi, tức từ 50 đến 60 triệu đồng.
Dù âm nhạc luôn là một hình thức nghệ thuật giàu tính sáng tạo, là nơi nghệ sĩ bộc lộ cá tính, cảm xúc và góc nhìn riêng về cuộc sống, xã hội, nhưng không vì thế mà mọi nội dung được phép vượt qua các chuẩn mực chung. Nói cách khác, nghệ sĩ có quyền thể hiện tiếng nói riêng, cảm xúc riêng qua âm nhạc, nhưng quyền đó đi kèm với nghĩa vụ tuân thủ các quy định pháp luật và tôn trọng các giá trị văn hoá chung của xã hội.
Tình huống giả định
Tháng 6/2025, tại một lễ hội âm nhạc ngoài trời tổ chức tại Hà Nội, ca sĩ trẻ Hoàng Nghĩa biểu diễn ca khúc mới do chính anh sáng tác mang tên “Cuộc chơi không giới hạn”. Dù chưa được cấp phép phổ biến chính thức, bài hát vẫn được trình diễn công khai. Trong phần lời có nhiều câu mang tính chất gợi dục, sử dụng từ ngữ chợ búa và ẩn dụ tình dục lộ liễu. Màn trình diễn được livestream trên nền tảng mạng xã hội, thu hút hơn 200.000 lượt xem.
Ngay sau sự kiện, nhiều phụ huynh và giáo viên đã gửi kiến nghị đến cơ quan chức năng phản ánh việc ca khúc mang nội dung phản cảm, không phù hợp với một chương trình có đối tượng khán giả đa dạng, trong đó có học sinh.
Sau khi vào cuộc xác minh, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hà Nội kết luận rằng nội dung lời bài hát và cách thể hiện trên sân khấu trái với thuần phong mỹ tục, có khả năng ảnh hưởng đến đạo đức, tâm lý xã hội. Ca sĩ Hoàng Nghĩa bị xử phạt hành chính 30 triệu đồng theo quy định tại điểm b khoản 5 Điều 11 Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Đồng thời, ban tổ chức chương trình cũng bị xử phạt bổ sung do không kiểm duyệt nội dung trước biểu diễn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Ca sĩ hát bài dung tục có thể bị cấm biểu diễn và bị buộc nộp lại tiền không?
Điểm a khoản 9 và điểm đ khoản 10 Điều 11 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 11. Vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật, cuộc thi, liên hoan các loại hình nghệ thuật biểu diễn
...
9. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Đình chỉ hoạt động biểu diễn từ 6 tháng đến 12 tháng đối với người biểu diễn có hành vi quy định tại khoản 5 Điều này.
...
10. Biện pháp khắc phục hậu quả:
...
đ) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi quy định tại điểm a khoản 3, các khoản 4, 5, 6, 7 và 8 Điều này.
Theo quy định trên, việc ca sĩ biểu diễn bài hát có từ ngữ dung tục, trái thuần phong mỹ tục không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ biểu diễn từ 6–12 tháng. Đồng thời, nếu hành vi đó mang lại lợi ích tài chính – ví dụ: cát-sê, doanh thu livestream, hợp đồng quảng cáo liên quan – thì người vi phạm còn bị buộc nộp lại toàn bộ số tiền thu được từ hoạt động sai phạm.
Hình phạt này nhằm răn đe, ngăn chặn việc cố tình gây sốc để trục lợi trên nền tảng mạng xã hội hay trong các show diễn thương mại. Việc “xin lỗi cho có” hoặc gỡ bỏ video sau khi biểu diễn thường không đủ để xóa bỏ tác động tiêu cực đã gây ra – nhất là khi nội dung đã lan truyền mạnh mẽ và ảnh hưởng đến nhóm khán giả trẻ.
Tình huống giả định
Ngày 8/8/2025, trong một show diễn tại TP. Hồ Chí Minh với chủ đề “Đêm nhạc tự do”, ca sĩ Trần Ngọc Phong, biểu diễn ca khúc "Không kiềm chế nổi", có lời lẽ dung tục, thô thiển với nhiều đoạn sử dụng tiếng lóng tình dục, gây sốc cho khán giả có mặt. Màn trình diễn sau đó được chính ê-kíp của ca sĩ đăng tải trên nền tảng TikTok và YouTube, thu hút hàng triệu lượt xem chỉ trong 48 giờ.
Sự việc gây phẫn nộ trong dư luận, đặc biệt khi nhiều học sinh và sinh viên chia sẻ video này như một “trào lưu nhạc mới”. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý cũng lên tiếng phản đối, cho rằng nội dung bài hát là lệch chuẩn, dễ gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức của giới trẻ.
Sau khi làm việc với Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hồ Chí Minh, cơ quan chức năng xác định hành vi biểu diễn bài hát có nội dung dung tục là vi phạm nghiêm trọng khoản 5 Điều 11 Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Do mức độ lan truyền và hậu quả xã hội, Trần Ngọc Phong bị đình chỉ hoạt động biểu diễn trong vòng 12 tháng, đồng thời bị buộc nộp lại toàn bộ số cát-sê 150 triệu đồng nhận được từ đêm diễn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc ca sĩ trình diễn ca khúc có từ ngữ dung tục, phản cảm không chỉ làm ảnh hưởng đến hình ảnh người nghệ sĩ mà còn có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật. Cụ thể, hành vi này có thể bị phạt hành chính từ 25 đến 30 triệu đồng. Nếu vi phạm nghiêm trọng, ca sĩ còn có thể bị đình chỉ hoạt động biểu diễn từ 6 đến 12 tháng và buộc nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp thu được từ chương trình vi phạm.
