Bảo hiểm bắt buộc là sản phẩm bảo hiểm nhằm bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội, được pháp luật yêu cầu cá nhân, tổ chức phải tham gia trong các lĩnh vực nhất định.
Bảo hiểm bắt buộc giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích chung của xã hội và hạn chế rủi ro phát sinh trong đời sống. Pháp luật quy định rõ khái niệm bảo hiểm bắt buộc nhằm xác định đúng mục tiêu của loại hình bảo hiểm này. Đồng thời, các loại bảo hiểm bắt buộc cũng được liệt kê cụ thể để bảo đảm áp dụng thống nhất trên thực tế.
1. Bảo hiểm bắt buộc là gì?
Khoản 1 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định như sau:
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022
Điều 8. Bảo hiểm bắt buộc
1. Bảo hiểm bắt buộc là sản phẩm bảo hiểm nhằm mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội.
...
Việc tham gia bảo hiểm bắt buộc giúp phân tán rủi ro khi xảy ra sự cố gây thiệt hại cho xã hội. Đây cũng là công cụ để Nhà nước bảo đảm trách nhiệm bồi thường và khắc phục hậu quả kịp thời. Do đó, bảo hiểm bắt buộc thường gắn với các lĩnh vực có nguy cơ rủi ro cao.
Tình huống giả định
-
Anh Hùng tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự
Tháng 9/2025, anh Phạm Văn Hùng (cư trú tại Thành phố Hà Nội) mua xe máy mới và được yêu cầu tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc. -
Anh Hùng hoàn tất thủ tục bảo hiểm
Sau khi được tư vấn, anh Hùng ký hợp đồng bảo hiểm bắt buộc để đáp ứng yêu cầu pháp luật và bảo đảm quyền lợi khi tham gia giao thông. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa đối với anh Hùng
Việc tham gia bảo hiểm phù hợp Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm, giúp bảo vệ lợi ích công cộng và hạn chế rủi ro pháp lý khi xảy ra tai nạn.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Bảo hiểm bắt buộc gồm những loại nào?
Khoản 2 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định như sau:
Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022
Điều 8. Bảo hiểm bắt buộc
...
2. Bảo hiểm bắt buộc bao gồm:
a) Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới;
b) Bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc;
c) Bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng;
d) Bảo hiểm bắt buộc quy định tại luật khác đáp ứng quy định tại khoản 1 Điều này.
...
Các loại hình bảo hiểm được lựa chọn đều gắn với nguy cơ thiệt hại lớn về người, tài sản hoặc môi trường. Việc tham gia đầy đủ giúp chủ thể hoạt động đúng yêu cầu pháp luật và bảo đảm khả năng bồi thường khi xảy ra sự cố. Điều này góp phần duy trì trật tự và an toàn chung.
Tình huống giả định
-
Công ty Minh Long tham gia bảo hiểm cháy, nổ
Tháng 10/2025, Công ty Minh Long (tại Thành phố Đà Nẵng) đưa nhà xưởng mới vào hoạt động sản xuất. -
Công ty Minh Long hoàn tất nghĩa vụ bảo hiểm
Doanh nghiệp ký hợp đồng bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc trước khi chính thức vận hành nhà xưởng. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa đối với Công ty Minh Long
Việc tham gia bảo hiểm đúng quy định tại Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro và đáp ứng yêu cầu pháp lý trong hoạt động sản xuất.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Hai nội dung về khái niệm và các loại hình bảo hiểm bắt buộc giúp làm rõ vai trò của bảo hiểm trong việc bảo vệ lợi ích công cộng. Việc tham gia đầy đủ bảo hiểm bắt buộc giúp cá nhân và doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và giảm thiểu rủi ro. Qua đó, an toàn xã hội và môi trường kinh doanh được bảo đảm ổn định hơn.
