Pháp luật hiện hành quy định anh chị em không được nhận nhau làm con nuôi.
Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về các trường hợp được phép và bị cấm khi nhận con nuôi nhằm bảo đảm tính nhân văn và gìn giữ trật tự trong quan hệ gia đình. Trong đó, việc anh chị em nhận nhau làm con nuôi bị nghiêm cấm tuyệt đối để tránh xáo trộn huyết thống và vai vế. Tuy nhiên nếu là cha dượng, mẹ kế nhận con riêng làm con nuôi lại được pháp luật cho phép nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện.
1. Anh chị em có được nhận nhau làm con nuôi không?
Điều 13 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định như sau:
Điều 13. Các hành vi bị cấm
...
6. Ông, bà nhận cháu làm con nuôi hoặc anh, chị, em nhận nhau làm con nuôi.
...
Quy định này nhằm bảo đảm quan hệ huyết thống tự nhiên trong gia đình không bị đảo lộn. Việc anh, chị, em nhận nhau làm con nuôi không phục vụ mục đích nhân đạo của việc nuôi con nuôi mà có thể dẫn đến rối loạn về quyền, nghĩa vụ pháp lý và vai vế trong họ hàng. Do đó, pháp luật nghiêm cấm tuyệt đối hành vi này để giữ gìn sự ổn định và trật tự trong mối quan hệ gia đình.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Anh Nguyễn Minh Dũng (25 tuổi) mong muốn nhận em gái ruột là Nguyễn Thị Thu Hà (17 tuổi) làm con nuôi để dễ dàng làm thủ tục bảo lãnh đi định cư cùng mình. Cả hai cùng sinh sống tại Thành phố Hồ Chí Minh và có quan hệ anh em ruột theo giấy khai sinh. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Khi tiếp nhận hồ sơ, cơ quan chức năng xác định đây là trường hợp anh, chị, em nhận nhau làm con nuôi và thuộc hành vi bị cấm theo khoản 6 Điều 13 Luật Nuôi con nuôi 2010. -
Kết quả xử lý
Cơ quan chức năng ra thông báo từ chối đăng ký việc nuôi con nuôi vì vi phạm quy định cấm. Cơ quan hướng dẫn anh Dũng thực hiện các thủ tục bảo lãnh thân nhân theo quy định khác thay vì đăng ký nhận em gái làm con nuôi.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Cha dượng, mẹ kế có được nhận con riêng của vợ hoặc chồng làm con nuôi không?
Điều 8 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định như sau:
Điều 8. Người được nhận làm con nuôi
...
2. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;
...
Quy định này tạo cơ sở pháp lý để cha dượng hoặc mẹ kế có thể chính thức trở thành người nuôi dưỡng hợp pháp cho con riêng của vợ hoặc chồng. Việc nhận nuôi giúp củng cố mối quan hệ gắn bó trong gia đình đồng thời hợp thức hóa quyền và nghĩa vụ giữa các bên. Tuy nhiên, người được nhận nuôi phải đồng ý và việc nhận nuôi chỉ hợp pháp khi đáp ứng đủ điều kiện về độ tuổi, năng lực và sự tự nguyện.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Sau khi tái hôn, bà Lê Thị Mỹ Dung (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) có con trai riêng là Trần Anh Quân (16 tuổi). Ông Phạm Minh Khoa – chồng mới của bà Dung – mong muốn nhận cháu Quân làm con nuôi để cùng chăm sóc và tạo sự gắn bó trong gia đình. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Hồ sơ được nộp tại Sở Tư pháp Thành phố Đà Nẵng kèm giấy xác nhận đồng ý của cháu Quân. Cơ quan chức năng kiểm tra thấy ông Khoa đáp ứng đủ điều kiện về nhân thân, sức khỏe, chỗ ở và tài chính theo quy định của Luật Nuôi con nuôi 2010. -
Kết quả xử lý
Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 8 Luật Nuôi con nuôi 2010, Sở Tư pháp Thành phố Đà Nẵng chấp thuận cho ông Khoa nhận cháu Quân làm con nuôi hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Luật Nuôi con nuôi 2010 xác định rõ ràng ranh giới giữa những trường hợp không được phép và được phép nhận con nuôi. Anh, chị, em ruột không được nhận nhau làm con nuôi vì vi phạm quan hệ huyết thống tự nhiên. Trong khi đó cha dượng, mẹ kế được phép nhận con riêng làm con nuôi nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện về độ tuổi và sự đồng thuận.
