Hộ gia đình, cơ sở lưu trú và cá nhân lưu trú có trách nhiệm thông báo lưu trú. Nếu không thực hiện sẽ bị phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng.
Thông báo lưu trú là một thủ tục quan trọng trong quản lý cư trú, áp dụng khi công dân ở lại nơi khác ngoài nơi thường trú, tạm trú trong thời gian ngắn dưới 30 ngày. Đây là biện pháp giúp cơ quan chức năng nắm bắt được tình hình dân cư, bảo đảm an ninh trật tự. Nếu cá nhân hoặc tổ chức có trách nhiệm thông báo lưu trú nhưng không thực hiện đúng quy định sẽ bị xử phạt hành chính.
1. Thông báo lưu trú là gì và ai là người có trách nhiệm thông báo lưu trú?
Khoản 6 Điều 2, Điều 30 Luật Cư trú 2020 quy định như sau:
Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
6. Lưu trú là việc công dân ở lại một địa điểm không phải nơi thường trú hoặc nơi tạm trú trong thời gian ít hơn 30 ngày.
...
Điều 30. Thông báo lưu trú
1. Khi có người đến lưu trú, thành viên hộ gia đình, người đại diện cơ sở chữa bệnh, cơ sở lưu trú du lịch và các cơ sở khác có chức năng lưu trú có trách nhiệm thông báo việc lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú; trường hợp người đến lưu trú tại chỗ ở của cá nhân, hộ gia đình mà cá nhân, thành viên hộ gia đình không có mặt tại chỗ ở đó thì người đến lưu trú có trách nhiệm thông báo việc lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú.
...
Theo luật, thông báo lưu trú là thủ tục hành chính được đặt ra để quản lý cư trú trong thời gian ngắn hạn. Trách nhiệm này thuộc về các chủ thể gồm: (1) Chủ hộ hoặc thành viên hộ gia đình khi có khách đến ở dưới 30 ngày; (2) Người quản lý cơ sở lưu trú như khách sạn, nhà nghỉ, bệnh viện, homestay, khi có khách thuê phòng; (3) Người lưu trú trực tiếp thực hiện nếu đến ở tại hộ gia đình hoặc cá nhân mà chủ hộ không có mặt.
Tình huống giả định
- Người dân thực hiện đúng quy định
Anh Nguyễn Văn Hùng từ Hải Phòng vào TP. Hồ Chí Minh công tác 20 ngày và ở tại nhà người bạn ở phường Bến Thành. Do chủ hộ đi công tác xa, anh Hùng đã trực tiếp đến Công an phường Bến Thành để thông báo lưu trú theo đúng quy định của Luật Cư trú 2020. - Cơ sở lưu trú tuân thủ pháp luật
Cùng thời điểm, một khách sạn tại quận 1 tiếp nhận đoàn khách lưu trú trong 5 ngày. Quản lý khách sạn ngay lập tức gửi thông tin qua cổng dịch vụ công để thông báo lưu trú cho cơ quan công an sở tại. -
Kết quả
Cả hai trường hợp đều được cơ quan công an ghi nhận và xác nhận việc thực hiện đúng quy định. Nhờ đó, khách và người dân lưu trú được bảo đảm quyền lợi, trong khi cơ sở lưu trú và hộ gia đình tránh được nguy cơ vi phạm và bị xử phạt.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Không thông báo lưu trú có bị phạt không?
Điểm b khoản 1 Điều 9, khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 9. Vi phạm quy định về đăng ký và quản lý cư trú
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
b) Không thực hiện đúng quy định về thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng;
...
Điều 4. Quy định về mức phạt tiền tối đa, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Điều 9 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định rõ rằng, hành vi không thông báo lưu trú hoặc khai báo tạm vắng đúng quy định sẽ bị phạt hành chính từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Đây là mức áp dụng đối với cá nhân vi phạm. Theo Điều 4 của cùng nghị định, nếu hành vi vi phạm do tổ chức (như khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú,...) thực hiện thì mức phạt sẽ gấp đôi, tức có thể lên đến 2.000.000 đồng.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp vi phạm
Khách sạn Minh Tâm (TP. Đà Nẵng) thường xuyên đón lượng lớn khách du lịch quốc tế và trong nước. Tuy nhiên, để tiết kiệm chi phí và thủ tục, ban quản lý khách sạn đã không thực hiện thông báo lưu trú cho nhiều đoàn khách ở dưới 30 ngày mặc dù đây là nghĩa vụ pháp luật quy định. - Người lưu trú bị ảnh hưởng
Trong một lần kiểm tra hành chính, công an phường phát hiện khách sạn có 15 phòng đang có khách ở nhưng không hề có báo cáo lưu trú gửi cơ quan công an. Điều này gây khó khăn cho việc quản lý cư trú trên địa bàn, tiềm ẩn rủi ro về an ninh trật tự, nhất là với khách du lịch quốc tế. -
Cơ quan chức năng xử lý
Công an phường đã lập biên bản vi phạm và áp dụng Điều 9 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, xử phạt khách sạn mức tiền 2.000.000 đồng (gấp đôi mức phạt cá nhân vì đây là tổ chức vi phạm). Đồng thời, khách sạn buộc phải khẩn trương bổ sung hồ sơ lưu trú và cam kết tuân thủ đúng quy định về quản lý cư trú.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thông báo lưu trú là trách nhiệm bắt buộc khi công dân ở lại nơi khác ngoài nơi thường trú, tạm trú dưới 30 ngày. Trách nhiệm này thuộc về hộ gia đình, cơ sở lưu trú và cá nhân lưu trú. Nếu cá nhân không thực hiện, mức phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng sẽ được áp dụng (nếu là tổ chức thì mức phạt gấp đôi).
