Người đứng đầu tổ chức, cá nhân nhập khẩu phim chịu trách nhiệm quản lý việc sử dụng phim cho mục đích nghiên cứu, giáo dục; vi phạm bị phạt đến 20 triệu đồng.
Trong lĩnh vực điện ảnh, hoạt động nhập khẩu phim không chỉ phục vụ mục đích thương mại mà còn đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu, giáo dục và lưu trữ văn hóa. Việc bảo đảm phim nhập khẩu được quản lý, sử dụng đúng phạm vi là yêu cầu bắt buộc nhằm duy trì sự lành mạnh trong môi trường học thuật và truyền thông. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định cụ thể về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nhập khẩu phim và chế tài xử lý đối với các hành vi sử dụng sai mục đích trong hoạt động này.
Ai chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng phim nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, giáo dục?
Khoản 3 Điều 17 Luật Điện ảnh 2022 quy định như sau:
Điều 17. Xuất khẩu phim, nhập khẩu phim
...
3. Người đứng đầu tổ chức, cá nhân nhập khẩu phim chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung phim nhập khẩu để phổ biến phim; quản lý, sử dụng phim phục vụ hoạt động nghiên cứu, giáo dục, lưu trữ và lưu hành nội bộ.
...
Việc giao trách nhiệm trực tiếp cho người đứng đầu đơn vị nhập khẩu phim thể hiện yêu cầu pháp lý về tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Chủ thể này không chỉ phải bảo đảm phim nhập khẩu tuân thủ quy định nội dung, mà còn phải kiểm soát chặt chẽ quá trình sử dụng phim trong các môi trường học thuật, lưu trữ hoặc nội bộ đơn vị. Sử dụng sai mục đích chẳng hạn như phổ biến thương mại hoặc truyền phát trực tuyến sẽ bị xem là hành vi vi phạm, chịu xử lý theo quy định hiện hành.
Tình huống giả định
Công ty truyền thông nhập khẩu phim phục vụ nghiên cứu nhưng bị phát hiện sử dụng sai mục đích
-
Giám đốc công ty ký hợp đồng nhập khẩu phim phục vụ đào tạo
Công ty TNHH Truyền thông Lan Phương, ký hợp đồng nhập khẩu ba bộ phim tài liệu nước ngoài với mục đích phục vụ đào tạo sinh viên ngành sản xuất phim tại một trường đại học liên kết. -
Phim được sử dụng sai mục đích trên nền tảng trực tuyến
Sau khi hoàn tất thủ tục nhập khẩu, phía công ty lại đưa hai bộ phim lên nền tảng xem phim trực tuyến của mình với hình thức trả phí. Dù phần mô tả ghi “chỉ phục vụ mục đích học tập”, nhưng phim vẫn được quảng bá công khai, thu hút hàng nghìn lượt xem. -
Cơ quan quản lý yêu cầu giải trình trách nhiệm
Sau khi tiếp nhận phản ánh, Cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra và xác định hành vi này vi phạm khoản 3 Điều 17 Luật Điện ảnh 2022. Giám đốc công ty bị yêu cầu giải trình trách nhiệm và khắc phục hậu quả do sử dụng phim nhập khẩu sai mục đích nghiên cứu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Xử phạt hành vi sử dụng phim nhập khẩu sai mục đích nghiên cứu, giáo dục như thế nào?
Điều 9 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 4 Điều 1 Nghị định 128/2022/NĐ-CP, quy định như sau:
Điều 9. Vi phạm quy định về phát hành phim
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi quản lý, sử dụng phim nhập khẩu không đúng mục đích phục vụ hoạt động nghiên cứu, giáo dục, lưu trữ và lưu hành nội bộ.
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi không cam kết bằng văn bản về nội dung phim không vi phạm quy định tại Điều 9 Luật Điện ảnh đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp nhập khẩu phim.
3. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu phim đối với hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.
4. Biện pháp khắc phục hậu quả:a) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Buộc gửi văn bản cam kết không vi phạm quy định tại Điều 9 Luật Điện ảnh đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với hành vi quy định tại khoản 2 Điều này.
Cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt từ 10 đến 20 triệu đồng, còn tổ chức vi phạm bị phạt gấp đôi, đồng thời cơ quan quản lý có thể tịch thu phim và yêu cầu hoàn trả lợi nhuận bất hợp pháp. Quy định này nhằm đảm bảo phim nhập khẩu chỉ được sử dụng trong môi trường học thuật, lưu trữ hoặc nội bộ, tránh việc lợi dụng mục đích nghiên cứu để phổ biến thương mại. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để duy trì minh bạch, kiểm soát nội dung văn hóa và bảo vệ bản quyền phim nhập khẩu tại Việt Nam.
Tình huống giả định
Trung tâm văn hóa vi phạm quy định sử dụng phim nhập khẩu sai mục đích nghiên cứu
-
Trung tâm văn hóa nhập phim phục vụ khóa học điện ảnh
Trung tâm Văn hóa, nhập khẩu 5 bộ phim nghệ thuật châu Âu để phục vụ chương trình đào tạo ngắn hạn về lịch sử điện ảnh. -
Phim bị phát hiện chiếu thương mại ngoài phạm vi nội bộ
Trong thời gian khóa học diễn ra, trung tâm đã tổ chức buổi chiếu công khai cho khán giả bên ngoài, thu phí vé xem. Một số bộ phim còn được đăng lên nền tảng trực tuyến của trung tâm để “quảng bá văn hóa châu Âu”. -
Cơ quan chức năng xử lý vi phạm
Sau khi kiểm tra, cơ quan có thẩm quyền xác định trung tâm đã sử dụng phim nhập khẩu sai mục đích nghiên cứu, giáo dục. Căn cứ khoản 1 Điều 9 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, trung tâm bị phạt 40.000.000 đồng, tịch thu phim vi phạm và buộc nộp lại lợi nhuận thu được từ buổi chiếu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hoạt động nhập khẩu phim cho mục đích nghiên cứu, giáo dục được Nhà nước cho phép nhưng phải được quản lý chặt chẽ và sử dụng đúng phạm vi. Theo quy định, người đứng đầu tổ chức, cá nhân nhập khẩu phim là người chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc quản lý và sử dụng phim.Trường hợp sử dụng sai mục đích như phổ biến thương mại hoặc phát hành trực tuyến trái phép, tổ chức, cá nhân vi phạm có thể bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng (hoặc gấp đôi nếu là tổ chức), đồng thời bị tịch thu phim và buộc nộp lại lợi nhuận bất hợp pháp.
