Từ 10/10/2025, doanh nghiệp và ngân hàng được tham gia sản xuất vàng miếng

Ngày 10/10/2025 đánh dấu bước ngoặt trong quản lý thị trường vàng tại Việt Nam. Cơ chế độc quyền Nhà nước về sản xuất vàng miếng sẽ chính thức bị bãi bỏ, thay vào đó các doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện sẽ được tham gia. Chính sách mới này hứa hẹn tăng tính cạnh tranh, tạo sự minh bạch và giúp thị trường vàng ổn định hơn.

1. Vì sao độc quyền sản xuất vàng miếng bị xóa bỏ?

Theo Điều 2 Nghị định 232/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 10/10/2025 sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP

Nghị định 232/2025/NĐ-CP

Điều 2. Bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng 

"3. Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng."

Trong hơn 10 năm qua, việc sản xuất vàng miếng ở Việt Nam chỉ tập trung vào một đơn vị do Nhà nước quản lý. Mô hình này giúp kiểm soát chặt chẽ, nhưng lại làm thị trường mất cân đối. Người dân thường xuyên phải mua vàng với giá cao do nguồn cung hạn chế và không có sự cạnh tranh.

Chính sách độc quyền cũng khiến thị trường thiếu linh hoạt. Các doanh nghiệp tư nhân, dù có năng lực tài chính và hệ thống quản trị tốt, vẫn không được tham gia sản xuất, mà chỉ có thể bán lại vàng miếng do Nhà nước cung ứng. Điều này làm thị trường bị “một chiều”, không phát huy hết nguồn lực xã hội.

Trong khi đó, ở nhiều quốc gia, Nhà nước không trực tiếp độc quyền sản xuất vàng, mà quản lý bằng cách cấp phép và kiểm soát chất lượng. Đây được coi là cách quản lý hiện đại, vừa đảm bảo an toàn thị trường, vừa khuyến khích sự tham gia của nhiều chủ thể.

Vì vậy, việc ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP nhằm xóa bỏ độc quyền và chuyển sang cơ chế cấp phép là bước đi quan trọng. Nó sẽ giúp thị trường vàng Việt Nam minh bạch hơn, nguồn cung dồi dào hơn, đồng thời giảm bớt sự chênh lệch giá vàng giữa trong nước và quốc tế.

Ví dụ thực tế

Chính thức xóa bỏ độc quyền vàng miếng

• Chính phủ ban hành Nghị định mới
  Ngày 26/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP, đánh dấu việc chấm dứt cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng đã tồn tại hơn 10 năm. Quy định mới cho phép nhiều doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện được tham gia sản xuất.

• Vàng miếng được quy định về sản xuất
  Vàng miếng được định nghĩa là sản phẩm dập thành miếng, có khối lượng, chất lượng và ký mã hiệu của doanh nghiệp hoặc ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước cấp phép. Đây là sự thay đổi lớn khi trước đây chỉ có SJC được giao sản xuất vàng miếng.

• Điều kiện để được cấp phép
  Doanh nghiệp muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỉ đồng, ngân hàng thương mại phải có vốn điều lệ từ 50.000 tỉ đồng trở lên, đồng thời phải có giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Các tiêu chí này giúp sàng lọc những đơn vị uy tín, có đủ năng lực tài chính và quản trị.

Nguồn: Báo Thanh Niên 

2. Điều kiện để được cấp phép sản xuất vàng miếng là gì?

Theo khoản 7 Điều 1 Nghị định 232/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 10/10/2025 sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP

Nghị định 232/2025/NĐ-CP

Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng

...

7. Bổ sung Điều 11a sau Điều 11 như sau:

“Điều 11a. Điều kiện cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng

1. Doanh nghiệp được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

a) Có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;

b) Có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên;

c) Không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng nhưng đã thực hiện xong các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, các kiến nghị có thời hạn thực hiện tại Kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (nếu có);

d) Có quy định nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng bao gồm những nội dung cơ bản như quy trình nhập nguyên liệu; quy trình sản xuất vàng miếng; quy trình giám sát sản xuất; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm.

2. Ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

a) Có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;

b) Có vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên;

c) Không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng nhưng đã thực hiện xong các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, các kiến nghị có thời hạn thực hiện tại Kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (nếu có);

d) Có quy định nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng bao gồm những nội dung cơ bản như quy trình nhập nguyên liệu; quy trình sản xuất vàng miếng; quy trình giám sát sản xuất; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm.

3. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng."

Để được cấp phép kinh doanh vàng miếng, các đơn vị phải đáp ứng 3 điều kiện chính rất khắt khe:

- Vốn điều lệ cực cao: 1.000 tỷ đồng (doanh nghiệp) và 50.000 tỷ đồng (ngân hàng).

- Lý lịch trong sạch: Phải khắc phục mọi vi phạm hành chính trong kinh doanh vàng trước đây.

- Quy trình nghiêm ngặt: Phải có quy chế sản xuất và kiểm soát chất lượng chặt chẽ.

Dù xóa bỏ độc quyền, Nhà nước vẫn đảm bảo chỉ những đơn vị lớn, uy tín nhất được tham gia để giữ thị trường vàng hoạt động ổn định và minh bạch.

Tình huống giả định

Doanh nghiệp không đủ điều kiện xin cấp phép sản xuất vàng miếng

• Doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ xin cấp phép
  Tháng 10/2025, Công ty Cổ phần Vàng Ngọc Phát tại Thành phố Hải Phòng nộp hồ sơ xin Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất vàng miếng. Doanh nghiệp này có vốn điều lệ 700 tỷ đồng, đã được cấp phép mua bán vàng miếng từ năm 2018.

• Ngân hàng Nhà nước thẩm định
  Ngân hàng Nhà nước kiểm tra và phát hiện công ty không đáp ứng yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng theo Nghị định 232/2025/NĐ-CP. Bên cạnh đó, công ty từng bị xử phạt hành chính vào năm 2022 do vi phạm quy định về quản lý kinh doanh vàng, dù đã khắc phục nhưng vẫn bị đưa vào diện theo dõi.

• Ngân hàng Nhà nước Quyết định từ chối cấp phép
  Sau khi thẩm định, Ngân hàng Nhà nước ra quyết định không cấp giấy phép sản xuất vàng miếng cho Công ty Vàng Ngọc Phát. Cơ quan quản lý yêu cầu doanh nghiệp tiếp tục củng cố năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật, và chỉ được nộp hồ sơ trở lại khi đủ điều kiện theo quy định.

(Tình huống trên đây là tình huống giả định, chỉ mang tính tham khảo)

Kết luận

Từ ngày 10/10/2025, Việt Nam chính thức chấm dứt cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng. Doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đáp ứng đủ điều kiện về vốn, giấy phép và quản trị sẽ được cấp phép tham gia sản xuất. Quy định này hứa hẹn mang lại sự minh bạch, cạnh tranh và ổn định hơn cho thị trường vàng, đồng thời giảm rủi ro khi chỉ phụ thuộc vào một đơn vị duy nhất.