Từ ngày 01/01/2025, việc đưa đón học sinh bằng xe ô tô sẽ được quản lý chặt chẽ hơn theo quy định mới tại Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 và Nghị định 151/2024/NĐ-CP. Các phương tiện tham gia kinh doanh vận tải học sinh bắt buộc phải có màu sơn đặc trưng và gắn biển báo nhận diện để đảm bảo an toàn và dễ dàng kiểm soát. Ngoài ra, xe còn phải đáp ứng nhiều yêu cầu kỹ thuật như thiết bị cảnh báo chống bỏ quên trẻ em, camera ghi hình và niên hạn sử dụng không quá 20 năm.
1. Màu sơn bắt buộc đối với xe đưa đón học sinh
Điều 30 Nghị định 151/2024/NĐ-CP quy định:
Điều 30. Người đi bộ; trẻ em, phụ nữ mang thai, người già yếu, người khuyết tật, người mất năng lực hành vi dân sự tham gia giao thông đường bộ
1. Người đi bộ phải tuân thủ các quy định sau đây:
a) Phải đi trên vỉa hè, lề đường, đường dành riêng cho người đi bộ; trường hợp đường không có vỉa hè, lề đường, đường dành riêng cho người đi bộ thì người đi bộ phải đi sát mép đường bên phải theo chiều đi của mình;
b) Chỉ được qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có cầu vượt, hầm dành cho người đi bộ và phải tuân thủ tín hiệu chỉ dẫn, báo hiệu đường bộ. Trường hợp không có đèn tín hiệu, vạch kẻ đường, cầu vượt, hầm dành cho người đi bộ thì phải quan sát các xe đang đi tới, chỉ qua đường khi bảo đảm an toàn, khi qua đường phải có tín hiệu bằng tay;
c) Không được vượt qua dải phân cách, đu, bám vào phương tiện giao thông đường bộ đang di chuyển; khi mang, vác vật cồng kềnh phải bảo đảm an toàn và không gây trở ngại cho người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
2. Trẻ em, phụ nữ mang thai, người già yếu, người khuyết tật, người mất năng lực hành vi dân sự tham gia giao thông đường bộ được quy định như sau:
a) Trẻ em dưới 07 tuổi khi đi qua đường phải có người lớn dẫn dắt;
b) Người khuyết tật sử dụng xe lăn có động cơ hoặc không có động cơ phải đi trên vỉa hè, lề đường và nơi có vạch kẻ đường dành cho người đi bộ và xe thô sơ;
c) Người khiếm thị khi đi trên đường bộ phải có người dẫn dắt hoặc có công cụ để báo hiệu cho người khác nhận biết là người khiếm thị;
d) Người mất năng lực hành vi dân sự khi đi trên đường bộ phải có người dẫn dắt;
đ) Mọi người có trách nhiệm giúp đỡ trẻ em dưới 07 tuổi, phụ nữ mang thai, người già yếu, người khuyết tật, người mất năng lực hành vi dân sự khi đi qua đường.
Việc quy định màu sơn đồng bộ cho xe đưa đón học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận diện phương tiện một cách dễ dàng trên đường mà còn là biện pháp đảm bảo an toàn và cảnh báo cho các phương tiện khác khi tham gia giao thông. Theo quy định mới tại Nghị định 151/2024/NĐ-CP, từ ngày 01/01/2025, toàn bộ xe ô tô chuyên dùng để đưa đón trẻ mầm non và học sinh phải được sơn màu vàng đậm phủ toàn bộ thân xe. Đây là màu sắc dễ nhận biết, thường được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia để thể hiện chức năng chuyên biệt của xe chở học sinh.
Ngoài màu sơn, các xe này còn phải được gắn biển báo đặc trưng thể hiện rõ là xe đưa đón học sinh, đặt tại ba vị trí cố định gồm mặt trước và hai bên cạnh thân xe, phía trên cửa sổ. Biển báo này giúp cơ quan chức năng, người dân và các phương tiện khác dễ dàng phát hiện và hỗ trợ xử lý trong các tình huống cần ưu tiên hoặc đảm bảo an toàn khi xe đang dừng đón trả học sinh.
Đối với những phương tiện không chuyên dụng nhưng có hoạt động kết hợp đưa đón học sinh (chẳng hạn như xe hợp đồng của trường học thuê ngoài) thì cũng bắt buộc phải gắn biển nhận diện theo đúng vị trí quy định, dù không bắt buộc sơn màu vàng.
Tình huống giả định:
Trường học bị xử phạt vì xe đưa đón không sơn màu vàng và thiếu biển báo
Tháng 2/2025, Trường Tiểu học Thăng Long tại quận Hà Đông, Hà Nội ký hợp đồng với Công ty TNHH Vận tải Hoàng Gia để tổ chức đưa đón hơn 300 học sinh đi học mỗi ngày bằng xe ô tô 16 chỗ. Tuy nhiên, toàn bộ dàn xe được sử dụng trong hợp đồng đều không được sơn màu vàng đậm mà vẫn giữ nguyên màu trắng ban đầu của nhà sản xuất. Ngoài ra, các xe cũng không gắn biển báo nhận diện “xe chở học sinh” tại mặt trước và hai bên thân xe như quy định.
Trong một đợt kiểm tra đột xuất của Thanh tra Sở Giao thông Vận tải Hà Nội phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông, vi phạm trên đã bị phát hiện. Đại diện phía nhà trường cho biết do hợp đồng được ký từ cuối năm 2024 và xe đã vận hành ổn định trước đó nên không kịp cập nhật yêu cầu mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Tuy nhiên, cơ quan chức năng khẳng định trách nhiệm tuân thủ quy định mới thuộc về cả đơn vị vận tải lẫn nhà trường, đặc biệt khi đã bước sang thời điểm luật chính thức áp dụng.
Sau buổi kiểm tra, Công ty Hoàng Gia bị xử phạt hành chính vì không đảm bảo nhận diện phương tiện đúng quy chuẩn, đồng thời bị buộc dừng hoạt động đưa đón học sinh cho đến khi hoàn tất việc sơn lại xe và gắn đầy đủ biển báo. Trường Tiểu học Thăng Long cũng bị yêu cầu rà soát lại toàn bộ hợp đồng dịch vụ đưa đón học sinh để bảo đảm tuân thủ pháp luật.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Các điều kiện xe chở học sinh phải đáp ứng
Khoản 1 Điều 46 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 46. Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với xe ô tô chở trẻ em mầm non, học sinh
1. Xe ô tô kinh doanh vận tải chở trẻ em mầm non, học sinh phải đáp ứng các yêu cầu sau đây:
a) Bảo đảm các điều kiện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 35 của Luật này; có thiết bị ghi nhận hình ảnh trẻ em mầm non, học sinh và thiết bị có chức năng cảnh báo, chống bỏ quên trẻ em trên xe; có niên hạn sử dụng không quá 20 năm; có màu sơn theo quy định của Chính phủ;
b) Xe ô tô chở trẻ em mầm non hoặc học sinh tiểu học phải có dây đai an toàn phù hợp với lứa tuổi hoặc sử dụng xe có ghế ngồi phù hợp với lứa tuổi theo quy định của pháp luật.
...
Quy định mới đặt ra nhiều yêu cầu kỹ thuật bắt buộc đối với xe ô tô chở học sinh, nhằm tăng cường mức độ an toàn và phòng ngừa các sự cố nghiêm trọng từng xảy ra trong thực tế. Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, ngoài điều kiện vận tải chung tại Điều 35 (về đăng ký, kiểm định, an toàn kỹ thuật...), xe đưa đón học sinh phải trang bị thêm các thiết bị chuyên biệt phù hợp với đặc thù hành khách là trẻ em.
Cụ thể, xe phải có thiết bị ghi hình để giám sát hoạt động trong xe và thiết bị cảnh báo, chống bỏ quên nhằm phát hiện và ngăn chặn việc để sót học sinh trên xe. Đồng thời, phương tiện sử dụng phải có niên hạn không quá 20 năm để bảo đảm độ an toàn kỹ thuật theo thời gian sử dụng.
Một trong những yêu cầu quan trọng khác là trang bị dây đai an toàn hoặc ghế ngồi phù hợp với từng lứa tuổi. Điều này đặc biệt áp dụng với trẻ mầm non và học sinh tiểu học, là nhóm dễ tổn thương nhất khi xảy ra va chạm. Ngoài ra, xe cũng phải được sơn màu vàng đậm và gắn biển hiệu nhận diện, tạo sự thống nhất, dễ nhận diện và phục vụ mục đích kiểm soát giao thông hiệu quả hơn.
Các yêu cầu trên không chỉ áp dụng cho xe chuyên dụng do trường học sở hữu mà còn bắt buộc đối với cả xe hợp đồng, xe do đơn vị kinh doanh vận tải cung cấp. Việc không tuân thủ các điều kiện này có thể dẫn đến bị xử phạt hành chính, thậm chí đình chỉ hoạt động vận chuyển học sinh.
Tình huống giả định:
Xe chở học sinh không có thiết bị chống bỏ quên bị tạm đình chỉ hoạt động.
Tháng 3/2025, Trường Mầm non Ánh Dương ở thành phố Huế ký hợp đồng với Công ty Vận tải Hưng Long để đưa đón học sinh mỗi ngày. Một buổi sáng, sau khi trả học sinh tại trường, tài xế đã khóa cửa và rời xe mà không kiểm tra kỹ. Một bé gái 4 tuổi ngủ quên ở hàng ghế cuối đã bị bỏ lại trên xe trong gần 20 phút. Rất may, giáo viên phát hiện sự việc kịp thời và không có hậu quả nghiêm trọng.
Sau khi kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện toàn bộ xe của Công ty Hưng Long không hề có thiết bị cảnh báo chống bỏ quên trẻ em. Ngoài ra, camera giám sát cũng không hoạt động, dây đai an toàn không phù hợp với học sinh nhỏ tuổi. Tất cả các xe này đều đã sử dụng hơn 22 năm, vượt giới hạn quy định.
Thanh tra Sở Giao thông Vận tải tỉnh Thừa Thiên Huế đã xử phạt Công ty Hưng Long, đồng thời yêu cầu ngừng toàn bộ hoạt động đưa đón học sinh cho đến khi thay thế xe và trang bị đầy đủ thiết bị theo quy định. Trường Mầm non Ánh Dương cũng bị nhắc nhở về trách nhiệm kiểm tra điều kiện an toàn trước khi ký hợp đồng vận chuyển học sinh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Từ ngày 01/01/2025, xe đưa đón học sinh sẽ phải tuân thủ các yêu cầu pháp lý mới về màu sơn, thiết bị an toàn và điều kiện kỹ thuật. Trong đó, việc sơn màu vàng đậm và gắn biển hiệu nhận diện là quy định bắt buộc để tăng khả năng quan sát và kiểm soát phương tiện. Ngoài ra, xe cũng phải có thiết bị chống bỏ quên trẻ em, camera giám sát, dây an toàn phù hợp với lứa tuổi và không được sử dụng xe đã quá 20 năm.
