Tài sản số bao gồm nhiều loại tài sản điện tử, còn tài sản mã hóa là dạng đặc thù được xác thực bằng công nghệ mã hóa theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP.
Khái niệm về tài sản số và tài sản mã hóa đã được Chính phủ chính thức giải thích trong Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, tạo nền tảng pháp lý để quản lý lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng này. Theo đó, định nghĩa về tài sản số được xem là khái niệm rộng bao trùm nhiều loại hình tài sản tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử. Trong khi, tài sản mã hóa được nhận diện như một dạng tài sản số đặc thù, có cơ chế vận hành riêng dựa trên công nghệ mã hóa.
Tài sản số là gì?
Khoản 1 Điều 3 Nghị quyết 05/2025/NQ-CP quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị quyết này, các thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Tài sản số là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.
...
Tài sản số không giới hạn trong một dạng cụ thể mà bao gồm nhiều hình thái, miễn là được thể hiện bằng dữ liệu điện tử và có thể xác thực bằng công nghệ số. Điều này đồng nghĩa với việc các sản phẩm kỹ thuật số, dữ liệu có giá trị, hoặc quyền tài sản tồn tại trong môi trường số đều có thể được coi là tài sản số. Việc đưa ra khái niệm tài sản số giúp Nhà nước có cơ sở pháp lý để quản lý, bảo vệ quyền lợi của chủ sở hữu trong môi trường điện tử, đồng thời tạo nền tảng cho các loại tài sản đặc thù như tài sản mã hóa phát triển.
Tình huống giả định
-
Chị Hồng sở hữu bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật số tại Hà Nội
Chị Nguyễn Thu Hồng, cư trú tại phường Cầu Giấy, Hà Nội, đầu tư mua nhiều tác phẩm nghệ thuật dưới dạng dữ liệu số trên một nền tảng trực tuyến. Các tác phẩm này được xác thực bằng công nghệ blockchain, bảo đảm quyền sở hữu và giao dịch minh bạch. -
Bộ sưu tập được chuyển nhượng qua nền tảng điện tử
Sau một thời gian, chị Hồng quyết định chuyển nhượng một phần bộ sưu tập cho bạn bè. Giao dịch diễn ra trên nền tảng kỹ thuật số, dữ liệu tác phẩm được lưu trữ và xác thực trực tuyến, không cần bản in vật lý. -
Cơ quan chức năng công nhận giá trị pháp lý của tài sản số
Trong quá trình kiểm tra, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội xác nhận việc sở hữu và chuyển nhượng của chị Hồng phù hợp với khái niệm tài sản số tại Nghị quyết 05/2025/NQ-CP. Nhờ đó, quyền lợi hợp pháp của chị Hồng được pháp luật bảo vệ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Tài sản mã hóa là gì?
Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 05/2025/NQ-CP quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị quyết này, các thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Tài sản mã hóa là một loại tài sản số mà sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao. Tài sản mã hóa không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính.
…
Tài sản mã hóa được xem là nhánh hẹp của tài sản số, nhưng mang tính đặc thù vì dựa trên công nghệ mã hóa. Việc loại trừ các công cụ tài chính như chứng khoán hoặc tiền pháp định số giúp phân định rõ ranh giới giữa tài sản mã hóa và các sản phẩm tài chính khác. Điều này tạo sự minh bạch cho thị trường, đồng thời đặt ra cơ chế quản lý chuyên biệt để phòng ngừa rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư.
Tình huống giả định
-
Anh Minh đầu tư tài sản mã hóa tại TP. Hồ Chí Minh
Anh Lê Văn Minh, cư trú tại phường Tân Định, TP. Hồ Chí Minh, tham gia một sàn giao dịch tài sản mã hóa được Bộ Tài chính cấp phép. Anh mua một loại token kỹ thuật số được phát hành và xác thực bằng công nghệ blockchain. -
Quá trình giao dịch và lưu trữ
Sau khi hoàn tất thanh toán bằng Đồng Việt Nam, anh Minh nhận token được lưu giữ trong ví điện tử cá nhân. Toàn bộ thông tin giao dịch được hệ thống blockchain ghi nhận, bảo đảm tính minh bạch và không thể thay đổi. -
Cơ quan quản lý xác minh quyền sở hữu
Trong đợt kiểm tra định kỳ, Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước rà soát hồ sơ của sàn giao dịch. Hồ sơ của anh Minh được xác nhận phù hợp, chứng minh quyền sở hữu tài sản mã hóa của anh được pháp luật công nhận và bảo vệ theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Phân biệt tài sản số và tài sản mã hóa
| Tiêu chí | Tài sản số | Tài sản mã hóa |
|---|---|---|
| Khái niệm | Tài sản theo Bộ luật Dân sự, tồn tại dưới dạng dữ liệu số, xác thực bằng công nghệ số | Một loại tài sản số, xác thực bằng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số tương tự |
| Phạm vi | Bao quát nhiều loại tài sản số khác nhau | Chỉ là một phần trong tài sản số, mang tính đặc thù |
| Công cụ xác thực | Công nghệ số nói chung (cơ sở dữ liệu điện tử, hệ thống kỹ thuật số…) | Công nghệ mã hóa, blockchain, hoặc công nghệ tương tự |
| Ngoại lệ | Không quy định ngoại lệ cụ thể | Không bao gồm chứng khoán, tiền pháp định dạng số, tài sản tài chính khác |
| Ý nghĩa pháp lý | Tạo cơ sở quản lý chung cho toàn bộ loại hình tài sản số | Đặt khuôn khổ quản lý chuyên biệt cho giao dịch tài sản mã hóa |
Kết luận
Khái niệm tài sản số và tài sản mã hóa đã được Chính phủ giải thích rõ trong Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc quản lý và phát triển thị trường. Tài sản số được hiểu là phạm trù rộng, bao gồm mọi loại tài sản tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử. Trong khi đó, tài sản mã hóa là một dạng tài sản số đặc thù, được xác thực bằng công nghệ mã hóa và có cơ chế vận hành riêng. Sự phân biệt này giúp Nhà nước ban hành chính sách quản lý phù hợp, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các tổ chức và cá nhân tham gia.
