Phạt con nhịn ăn, nhịn uống có phải là hành vi bạo lực gia đình không?

Trong quan hệ gia đình, việc cha mẹ áp dụng các hình thức xử phạt để dạy dỗ con cái là điều không hiếm gặp, tuy nhiên việc đó phải được đặt trong khuôn khổ pháp luật nhằm bảo vệ sự an toàn và phát triển một cách lành mạnh của trẻ. Một trong những hình phạt mà cha mẹ thường áp dụng đối với con cái chính là bắt nhịn ăn, nhịn uống, nhưng hành vi này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn xâm hại đến sự phát triển bình thường của trẻ. Theo pháp luật, đây có thể được xem là hành vi bạo lực gia đình với tính chất nghiêm trọng cần được ngăn chặn. Đồng thời, người thực hiện hành vi này còn phải đối mặt với các mức xử phạt hành chính theo quy định hiện hành.

1. Cha mẹ phạt con cái nhịn ăn, nhịn uống có được xem là hành vi bạo lực gia đình không?

Khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định như sau:

Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022

Điều 3. Hành vi bạo lực gia đình
1. Hành vi bạo lực gia đình bao gồm:

a) Hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khỏe, tính mạng;

…

Mặc dù một số cha mẹ cho rằng đây chỉ là biện pháp kỷ luật, nhưng theo quy định, hành vi này được xem là hành vi bạo lực gia đình. Nó không chỉ gây ảnh hưởng trước mắt mà còn để lại hậu quả lâu dài cho sự phát triển của trẻ. Trong trường hợp hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự, cha mẹ vẫn có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP vì đã ngược đãi, hành hạ thành viên gia đình. Điều này cho thấy pháp luật đặt ra hàng rào bảo vệ chặt chẽ, nhằm bảo đảm môi trường sống an toàn và lành mạnh cho trẻ em.

Tình huống giả định

Cha phạt con nhịn ăn vì kết quả học tập kém

• Cha phạt con nhịn ăn tối
  Ngày 12/6/2025, tại phường Bến Thành, TP. Hồ Chí Minh, anh Lê Văn Bình (38 tuổi) phát hiện con trai học lớp 7 chỉ đạt điểm kiểm tra Toán dưới trung bình. Trong lúc tức giận, anh Bình quyết định không cho con ăn cơm tối và buộc con phải học lại đến khuya.

• Trẻ bị ngất xỉu và nhập viện cấp cứu
  Đến khoảng 22 giờ cùng ngày, cháu bé bị mệt lả, ngất xỉu do đói và được mẹ đưa vào Bệnh viện Nhi đồng TP. Hồ Chí Minh cấp cứu. Bác sĩ chẩn đoán trẻ hạ đường huyết tạm thời vì bỏ bữa và thiếu năng lượng, may mắn chưa để lại biến chứng nặng.

• Cơ quan chức năng vào cuộc
  Ngày 13/6/2025, Bệnh viện gửi thông báo cho Công an phường Bến Thành và Hội Liên hiệp Phụ nữ phường. Cơ quan chức năng tiến hành xác minh, lập hồ sơ về hành vi của anh Bình, xác định đây là hành vi ngược đãi thành viên gia đình theo khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022.

• Xử lý và ràng buộc trách nhiệm
  Ngày 15/6/2025, Công an phường Bến Thành lập biên bản vi phạm, chuyển hồ sơ cho UBND phường để áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Anh Bình bị yêu cầu chấm dứt hành vi, ký cam kết không tái phạm và chịu sự giám sát, tư vấn của cơ quan chức năng nhằm bảo đảm môi trường sống an toàn cho trẻ.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Hành vi bắt con cái nhịn ăn, nhịn uống bị phạt như thế nào?

Điểm a khoản 1 Điều 53 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:

Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Điều 53. Hành vi hành hạ, ngược đãi thành viên gia đình
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Đối xử tồi tệ với thành viên gia đình như: bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân;

…

Hành vi bắt con cái nhịn ăn, nhịn uống được pháp luật xem là một dạng ngược đãi thành viên gia đình, vì trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Theo Điều 53 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người có hành vi này sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Đây là mức phạt áp dụng đối với cá nhân; nếu hành vi do tổ chức thực hiện thì mức phạt sẽ gấp đôi. Ngoài hình phạt tiền, người vi phạm còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung như buộc xin lỗi công khai hoặc cam kết không tái phạm, đồng thời phải khắc phục hậu quả gây ra cho trẻ em. Việc xử phạt nhằm răn đe và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em vì chúng là đối tượng đặc biệt cần được chăm sóc và nuôi dưỡng đầy đủ.

Tình huống giả định

Xử phạt cha ép con nhịn ăn tại tỉnh Lâm Đồng

• Cha ép con nhịn ăn để “dạy dỗ”
  Ngày 20/7/2025, tại phường Xuân Hòa, tỉnh Lâm Đồng, anh Trần Văn Dũng (40 tuổi) phát hiện con gái 12 tuổi đi chơi về muộn. Trong lúc tức giận, anh Dũng bắt con nhịn ăn cả ngày, chỉ cho uống nước lọc.

• Trẻ bị suy kiệt sức khỏe
  Đến buổi sáng ngày 21/7/2025, cháu bé có dấu hiệu kiệt sức, nôn ói và được hàng xóm hỗ trợ đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng. Bác sĩ xác nhận trẻ bị suy nhược do đói, mất cân bằng dinh dưỡng, cần được chăm sóc y tế và bồi dưỡng trong nhiều ngày.

• Cơ quan chức năng lập hồ sơ
  Ngày 22/7/2025, sau khi nhận được thông báo từ bệnh viện, Công an phường Xuân Hòa phối hợp với Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh lập biên bản xác định hành vi của anh Dũng là đối xử tồi tệ với thành viên gia đình.

• Xử phạt hành chính theo quy định
  Ngày 25/7/2025, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành quyết định xử phạt anh Trần Văn Dũng số tiền 12.000.000 đồng theo Điều 53 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Ngoài ra, anh Dũng bị buộc xin lỗi công khai, ký cam kết không tái phạm và tham gia chương trình tư vấn, giáo dục kỹ năng làm cha mẹ do địa phương tổ chức.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Hành vi phạt con bằng cách bắt nhịn ăn, nhịn uống không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ mà còn bị pháp luật nghiêm cấm vì được xem là một dạng ngược đãi thành viên gia đình. Mức phạt được pháp luật quy định đối với hành vi vi phạm này là từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, kèm theo các biện pháp bổ sung như buộc xin lỗi công khai, cam kết không tái phạm và bồi thường chi phí điều trị cho trẻ nếu có thiệt hại xảy ra.