Động vật nuôi bao gồm gia súc, gia cầm và loài khác trong chăn nuôi; hành vi ngược đãi vật nuôi sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong lĩnh vực chăn nuôi, việc xác định rõ những loài nào được xếp vào nhóm động vật nuôi đóng vai trò quan trọng để thống nhất quản lý và áp dụng đúng quy định. Nhóm động vật nuôi được phân loại thành nhiều loài cụ thể dựa trên đặc điểm sinh học và mục đích khai thác trong đời sống. Hành vi ngược đãi động vật nuôi cũng được quy định chế tài xử lý nhằm bảo đảm quyền lợi và sự đối xử nhân đạo đối với vật nuôi.
Những loài nào được xếp vào nhóm động vật nuôi?
Điều 2 Luật Chăn nuôi 2018 quy định:
Điều 2. Giải thích từ ngữ
…
5. Vật nuôi bao gồm gia súc, gia cầm và động vật khác trong chăn nuôi.
6. Gia súc là các loài động vật có vú, có 04 chân được con người thuần hóa và chăn nuôi.
7. Gia cầm là các loài động vật có 02 chân, có lông vũ, thuộc nhóm động vật có cánh được con người thuần hóa và chăn nuôi.
8. Động vật khác trong chăn nuôi là động vật ngoài gia súc, gia cầm và ngoài Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, động vật rừng thông thường, động vật thủy sản, danh mục động vật rừng hoang dã thuộc Phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp....
Theo đó:
-
Gia súc: là động vật có vú, có 4 chân, được con người thuần hóa như: bò, trâu, lợn, dê, cừu, chó, mèo.
-
Gia cầm: là động vật có lông vũ, 2 chân, thuộc nhóm động vật có cánh như: gà, vịt, ngan, ngỗng.
-
Động vật khác trong chăn nuôi: là những loài được nuôi ngoài nhóm gia súc và gia cầm, ví dụ như thỏ, ong, dúi…, nhưng không thuộc các danh mục loài hoang dã nguy cấp, quý, hiếm.
Tình huống giả định
-
Gia đình nuôi nhiều loài động vật phục vụ sản xuất
Gia đình ông Lê Văn Hải, nuôi 10 con bò, 200 con gà và 15 con thỏ để lấy thịt và lông.
-
Xác định nhóm vật nuôi
Các loài bò thuộc nhóm gia súc, gà thuộc nhóm gia cầm, còn thỏ được xếp vào nhóm động vật khác trong chăn nuôi.
-
Ý nghĩa pháp lý
Nhờ xác định đúng nhóm động vật nuôi, gia đình ông Hải được cấp phép hỗ trợ thú y và tham gia các chương trình khuyến nông theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Ngược đãi động vật là giống vật nuôi sẽ bị xử phạt như thế nào?
Điều 69 và điều 70 Luật Chăn nuôi 2018 quy định:
Điều 69. Đối xử nhân đạo với vật nuôi trong chăn nuôi
…
4. Không đánh đập, hành hạ vật nuôi.Điều 70. Đối xử nhân đạo với vật nuôi trong vận chuyển
…
3. Không đánh đập, hành hạ vật nuôi.
Mọi tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động chăn nuôi hoặc vận chuyển vật nuôi đều có trách nhiệm bảo đảm điều kiện sống, không được có hành vi bạo lực hay ngược đãi. Nếu vi phạm, người nuôi có thể bị xử phạt hành chính theo mức độ, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi nghiêm trọng.
Tình huống giả định
-
Hộ chăn nuôi có hành vi bạo lực với vật nuôi
Ông Nguyễn Văn Tùng, chủ một trang trại, thường xuyên dùng gậy đánh bò khi bò không chịu di chuyển.
-
Cơ quan chức năng phát hiện
Trong một lần kiểm tra định kỳ, lực lượng thú y và chính quyền địa phương ghi nhận hành vi hành hạ vật nuôi của ông Tùng, gây thương tích cho đàn bò.
-
Xử lý vi phạm
Ông Tùng bị lập biên bản, xử phạt hành chính, đồng thời buộc phải cam kết chấm dứt hành vi vi phạm và thực hiện biện pháp khắc phục để bảo đảm điều kiện chăn nuôi nhân đạo.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc quản lý và bảo vệ động vật nuôi được quy định rõ ràng nhằm bảo đảm đời sống nhân đạo cho vật nuôi và trật tự trong hoạt động chăn nuôi. Nhóm động vật nuôi bao gồm gia súc, gia cầm và các loài khác được thuần hóa, không thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm. Người có hành vi ngược đãi động vật nuôi sẽ bị coi là vi phạm và bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm.
