Hoạt động đầu tư ra nước ngoài ngày càng được nhiều doanh nghiệp và cá nhân tại Việt Nam quan tâm nhằm mở rộng thị trường và tìm kiếm cơ hội phát triển. Trong đó, việc mở tài khoản vốn đầu tư và quản lý dòng tiền là bước quan trọng đầu tiên để thực hiện đúng quy định pháp luật. Đồng thời, pháp luật cũng cho phép nhà đầu tư sử dụng lợi nhuận thu được ở nước ngoài để tiếp tục tái đầu tư trong một số trường hợp cụ thể.
1. Nhà đầu tư có thể mở tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài tại đâu?
Khoản 1 và Khoản 2 Điều 65 Luật Đầu tư 2020 quy định như sau:
Điều 65. Mở tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài
Nhà đầu tư mở tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài tại một tổ chức tín dụng được phép tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối.
Mọi giao dịch chuyển tiền từ Việt Nam ra nước ngoài và từ nước ngoài về Việt Nam liên quan đến hoạt động đầu tư ra nước ngoài phải thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư quy định tại khoản 1 Điều này theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối.
Theo quy định trên, việc mở tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài không được tùy tiện thực hiện tại bất kỳ ngân hàng nước ngoài nào, mà bắt buộc phải thực hiện tại một tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối tại Việt Nam. Đây là điều kiện bắt buộc để đảm bảo công tác kiểm soát dòng vốn, quản lý ngoại tệ và tuân thủ quy định về chuyển tiền ra nước ngoài theo pháp luật Việt Nam.
Tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài là kênh chính thức để thực hiện các giao dịch tài chính liên quan đến hoạt động đầu tư như chuyển tiền góp vốn, thu hồi vốn, thu lợi nhuận và các nghĩa vụ tài chính khác giữa Việt Nam và nước ngoài. Việc sử dụng đúng loại tài khoản và đúng mục đích là yêu cầu bắt buộc để tránh bị xử phạt vi phạm hành chính về ngoại hối, hoặc bị từ chối thực hiện giao dịch từ phía ngân hàng.
Tình huống giả định
Công ty Cổ phần Công nghệ Đông Hải có trụ sở tại TP.HCM đang tiến hành đầu tư xây dựng một trung tâm nghiên cứu tại Hàn Quốc. Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài, công ty đã chuyển tiền góp vốn bằng cách mở tài khoản tại một ngân hàng thương mại lớn tại Seoul mà không thông qua tổ chức tín dụng được phép tại Việt Nam. Quá trình chuyển tiền được thực hiện trực tiếp qua ngân hàng nước ngoài mà không thông báo cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quy định.
Khi thực hiện thủ tục chuyển lợi nhuận về nước, công ty bị phía ngân hàng Việt Nam từ chối thực hiện vì không có dữ liệu dòng tiền qua tài khoản vốn đầu tư hợp pháp. Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng sau đó kiểm tra và xác định công ty đã vi phạm quy định tại Điều 65 Luật Đầu tư 2020. Hậu quả là công ty bị xử phạt vi phạm hành chính và buộc phải thực hiện lại toàn bộ quy trình chuyển vốn thông qua tổ chức tín dụng được phép tại Việt Nam.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nhà đầu tư có được giữ lại lợi nhuận thu từ đầu tư ở nước ngoài để tái đầu tư không?
Khoản 1 và Khoản 2 Điều 67 Luật Đầu tư 2020 quy định như sau:
Điều 67. Sử dụng lợi nhuận ở nước ngoài
Nhà đầu tư được giữ lại lợi nhuận thu từ đầu tư ở nước ngoài để tái đầu tư trong trường hợp sau đây:
a) Tiếp tục góp vốn đầu tư ở nước ngoài trong trường hợp chưa góp đủ vốn theo đăng ký;
b) Tăng vốn đầu tư ra nước ngoài;
c) Thực hiện dự án đầu tư mới ở nước ngoài.Nhà đầu tư thực hiện thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài theo quy định tại Điều 63 của Luật này đối với các trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này; thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài theo quy định tại Điều 61 của Luật này đối với trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều này.
Theo quy định trên, nhà đầu tư được phép giữ lại phần lợi nhuận thu từ hoạt động đầu tư tại nước ngoài để tái đầu tư nếu thỏa mãn một trong ba điều kiện: góp tiếp phần vốn còn thiếu, tăng thêm phần vốn đầu tư, hoặc mở thêm dự án đầu tư mới ở nước ngoài. Tuy nhiên, việc giữ lại lợi nhuận không được tùy tiện mà phải thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý tương ứng với mục đích sử dụng lợi nhuận.
Tình huống giả định
Công ty TNHH Dược phẩm Minh Long có giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài để xây dựng nhà máy sản xuất nguyên liệu tại Ba Lan với vốn đăng ký 5 triệu USD. Trong năm đầu hoạt động, nhà máy đạt lợi nhuận 800.000 USD. Công ty muốn giữ lại khoản lợi nhuận này để đầu tư thêm máy móc hiện đại thay vì chuyển lợi nhuận về Việt Nam.
Để thực hiện hợp pháp, công ty lập hồ sơ điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài với lý do tăng vốn đầu tư từ 5 triệu USD lên 5,8 triệu USD. Sau khi được Bộ Kế hoạch và Đầu tư chấp thuận điều chỉnh, công ty được phép giữ lại toàn bộ lợi nhuận tại Ba Lan để phục vụ tái đầu tư theo đúng quy định tại Điều 67 Luật Đầu tư 2020.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Khi đầu tư ra nước ngoài, nhà đầu tư cần tuân thủ chặt chẽ quy định về mở tài khoản vốn tại tổ chức tín dụng được phép tại Việt Nam. Bên cạnh đó, nếu phát sinh lợi nhuận từ hoạt động đầu tư, nhà đầu tư được quyền giữ lại để tái đầu tư với điều kiện thuộc một trong các trường hợp luật định và phải thực hiện đúng thủ tục pháp lý kèm theo.
