Người vận hành nồi hơi cần đáp ứng những điều kiện gì?

Trong các cơ sở sản xuất công nghiệp, nồi hơi và bình chịu áp lực là những thiết bị có tính nguy hiểm cao, đòi hỏi người vận hành phải có chuyên môn và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn kỹ thuật. Việc đào tạo và cấp chứng chỉ nghề cho người trực tiếp vận hành được xem là điều kiện tiên quyết nhằm hạn chế rủi ro trong quá trình sử dụng. Bên cạnh đó, khi thiết bị không rõ xuất xứ hoặc thiếu hồ sơ kỹ thuật, pháp luật cũng quy định rõ trách nhiệm của người bán trong việc bảo đảm tiêu chuẩn an toàn trước khi đưa vào sử dụng.

Người vận hành nồi hơi cần đáp ứng những điều kiện gì?

Mục 8.1.3 và Mục 5.1.8 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2008/BLĐTBXH quy định như sau:

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2008/BLĐTBXH

8.1.3. Cấp bằng nghề, chứng chỉ nghề, giấy chứng nhận huấn luyện an toàn về nghiệp vụ:

• Việc cấp bằng nghề, chứng chỉ nghề phải do cơ sở có chức năng nêu tại Mục 5.1.8 thực hiện và phải tuân thủ theo quy định hiện hành của Nhà nước về dạy nghề.

• Người vận hành chính nồi hơi sản xuất điện – nhiệt phải có bằng nghề, các nồi hơi khác phải có chứng chỉ nghề.

• Người theo dõi phục vụ, không vận hành trực tiếp nồi hơi và người vận hành bình chịu áp lực tối thiểu phải có chứng nhận huấn luyện an toàn về nghiệp vụ.

5.1.8. Chỉ được bố trí người từ 18 tuổi trở lên, đủ sức khỏe, đã qua đào tạo, huấn luyện nghiệp vụ và kiểm tra sát hạch đạt yêu cầu, được chủ cơ sở cấp thẻ an toàn lao động và giao nhiệm vụ bằng văn bản để vận hành nồi hơi, bình chịu áp lực.

Để được phép vận hành các thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động như nồi hơi, bình chịu áp lực, người lao động cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về:

• Trình độ chuyên môn: Có bằng hoặc chứng chỉ nghề phù hợp với loại thiết bị vận hành.

• Huấn luyện an toàn: Tham gia khóa huấn luyện nghiệp vụ, được kiểm tra sát hạch đạt yêu cầu.

• Điều kiện cá nhân: Đủ 18 tuổi, có sức khỏe phù hợp với công việc, được cấp thẻ an toàn và phân công nhiệm vụ bằng văn bản.

Việc đảm bảo người vận hành đáp ứng đúng điều kiện nêu trên không chỉ bảo vệ an toàn tính mạng và sức khỏe người lao động, mà còn giúp cơ sở sản xuất tránh các sự cố kỹ thuật, cháy nổ và tuân thủ đúng quy định về an toàn lao động hiện hành.

Tình huống giả định

Cơ sở bị xử phạt do bố trí người chưa có chứng chỉ nghề vận hành nồi hơi

• Công ty sử dụng lao động chưa được huấn luyện an toàn
  Tại Công ty TNHH Cơ khí Minh Tấn đưa nồi hơi vào hoạt động để phục vụ dây chuyền sản xuất. Tuy nhiên, người vận hành chính chưa có chứng chỉ nghề và giấy chứng nhận huấn luyện an toàn.

• Cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện vi phạm
  Qua đợt kiểm tra định kỳ, cơ quan có thẩm quyền đã phát hiện cơ sở bố trí lao động không đủ điều kiện chuyên môn theo quy định tại QCVN 01:2008/BLĐTBXH, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động.

• Công ty bị xử phạt và yêu cầu khắc phục
  Doanh nghiệp bị xử phạt hành chính, đồng thời buộc phải đình chỉ vận hành nồi hơi cho đến khi người lao động hoàn tất khóa đào tạo và được cấp chứng chỉ hợp lệ. Sau khi bổ sung đầy đủ hồ sơ, cơ sở mới được phép hoạt động trở lại.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Khi nồi hơi hoặc bình chịu áp lực không rõ xuất xứ, người bán phải xử lý như thế nào?

Mục 3.2.2.2 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2008/BLĐTBXH quy định như sau:

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2008/BLĐTBXH

3.2.2.2. Đối với nồi hơi, bình chịu áp lực khi không rõ xuất xứ hoặc có xuất xứ nhưng hồ sơ không đầy đủ theo quy định tại Điều 2.4.4.3 của Quy chuẩn này thì người bán nồi hơi, bình chịu áp lực tự tổ chức bổ sung, lập lại hoặc có thể thuê cơ sở, cá nhân có tư cách pháp nhân lập lại hồ sơ cho thiết bị theo quy định sau:

- Cho phép lập lại hồ sơ khi thiết bị có kết cấu không vi phạm tiêu chuẩn Việt Nam về kỹ thuật an toàn hiện hành, trong đó:

a) Nếu xác định được thành phần, tính chất cơ học của thép chế tạo phù hợp thì áp suất làm việc cho phép được xác định qua tính kiểm tra sức bền.
b) Nếu không xác định được tính chất thép, ứng suất bền sử dụng để tính không được vượt quá 334 MPa, chỉ áp dụng cho bình chịu áp lực.

- Các thiết bị này phải kiểm tra mối hàn áp lực theo tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành.

- Người bán chịu trách nhiệm hoàn toàn về hồ sơ đã lập.

...

Khi thiết bị không rõ nguồn gốc, người bán có trách nhiệm tái lập hồ sơ kỹ thuật để chứng minh thiết bị đạt yêu cầu an toàn về kết cấu, vật liệu và khả năng chịu áp lực. Việc kiểm tra này có thể bao gồm phân tích vật liệu, tính toán sức bền, kiểm định mối hàn áp lực nhằm xác định khả năng làm việc của thiết bị theo đúng quy chuẩn Việt Nam.

Tình huống giả định

Cơ sở kinh doanh bị buộc lập lại hồ sơ kỹ thuật cho bình chịu áp lực không rõ nguồn gốc

• Công ty nhập thiết bị không có hồ sơ xuất xứ
  Công ty TNHH Cơ điện Phú Minh, nhập về 03 bình chịu áp lực để bán cho các nhà máy. Tuy nhiên, hồ sơ kỹ thuật và chứng nhận xuất xứ của thiết bị đều bị thất lạc.

• Cơ quan kiểm định yêu cầu lập lại hồ sơ và kiểm tra sức bền
  Khi tiến hành kiểm định, cơ quan có thẩm quyền phát hiện thiết bị không đủ hồ sơ gốc theo quy định tại QCVN 01:2008/BLĐTBXH. Đơn vị buộc công ty phải lập lại hồ sơ kỹ thuật, bao gồm phân tích thành phần vật liệu, kiểm tra mối hàn và tính toán áp suất làm việc cho phép.

• Doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ để được phép lưu hành
  Sau khi hoàn thành các bước kiểm định và hồ sơ được xác nhận hợp chuẩn, thiết bị được phép lưu thông. Công ty Phú Minh phải cam kết chịu trách nhiệm toàn bộ về tính chính xác của hồ sơ kỹ thuật theo quy định của pháp luật.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Người vận hành nồi hơi và bình chịu áp lực phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về tuổi, sức khỏe, chứng chỉ nghề và huấn luyện an toàn, nhằm bảo đảm an toàn cho bản thân và cơ sở sản xuất. Trong trường hợp thiết bị không rõ xuất xứ hoặc thiếu hồ sơ kỹ thuật. Người bán có trách nhiệm lập lại hoặc thuê đơn vị hợp pháp thực hiện, bảo đảm thiết bị đạt chuẩn an toàn và có đủ hồ sơ theo quy định.