Làm nhục, bôi nhọ danh dự người khác không chỉ là hành vi trái đạo đức mà còn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt pháp lý. Đặc biệt, nếu nạn nhân bị xúc phạm đến mức tìm đến cái chết, người thực hiện hành vi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án lên đến nhiều năm tù giam.
1. Làm nhục người khác dẫn đến tự tử sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
Điều 155. Tội làm nhục người khác
1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Đối với người đang thi hành công vụ;
đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;
e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
b) Làm nạn nhân tự sát.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Làm nhục người khác là hành vi cố ý xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân khác thông qua lời nói, cử chỉ, hoặc đăng tải nội dung xấu trên mạng xã hội, tại nơi công cộng,... Khi hành vi này trực tiếp hoặc gián tiếp gây hậu quả khiến nạn nhân tự tử, người thực hiện sẽ bị xem là đã phạm tội hình sự với tình tiết tăng nặng. Theo khoản 3 Điều 155 BLHS, kết quả của việc làm nhục dẫn đến tự tử là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội phạm. Nếu có đủ căn cứ, người vi phạm sẽ bị khởi tố và đối diện với mức phạt tù từ 2 năm đến 5 năm.
Tình huống giả định
Chị Nguyễn Thị Hồng Lệ (26 tuổi, ngụ tại Quận 10, TP.HCM) sau khi chia tay người yêu là anh Trần Đức Minh (28 tuổi, cùng địa phương) đã bị anh Minh liên tục bôi nhọ trên mạng xã hội. Anh Minh đăng tải nhiều hình ảnh riêng tư của chị Lệ kèm theo những bình luận mang tính xúc phạm, lăng mạ, đồng thời lập một nhóm kín với hàng trăm người để lan truyền nội dung này, khiến chị bị ảnh hưởng nghiêm trọng về tâm lý.
Sau gần một tháng chịu đựng, ngày 20/3/2025, chị Nguyễn Thị Hồng Lệ để lại thư tuyệt mệnh cho mẹ, nhắc đến sự nhục nhã, tổn thương tinh thần do anh Minh gây ra và quyết định tự tử tại phòng trọ. Qua điều tra, cơ quan công an xác định hành vi của Trần Đức Minh là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc chị Lệ tự tử. Anh Minh bị khởi tố theo khoản 3 Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 và đối diện mức án từ 2 đến 5 năm tù.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh hoạ vấn đề pháp lý trên)
2. Làm nhục người khác bị xử phạt hành chính thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau:
Điều 7. Vi phạm quy định về trật tự công cộng
...
3. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Có hành vi khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 21 và Điều 54 Nghị định này;
...
Hành vi làm nhục người khác dưới nhiều hình thức như chửi bới, mắng nhiếc, xúc phạm trên mạng xã hội, lôi kéo người khác bêu rếu hoặc tung tin sai sự thật… đều xâm phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm – một trong những quyền bất khả xâm phạm của cá nhân được pháp luật bảo vệ.
Tuy nhiên, nếu hành vi đó không gây hậu quả nghiêm trọng như làm người bị hại tự tử, không gây rối loạn tâm thần từ 46% trở lên, hoặc không đủ căn cứ khởi tố hình sự, thì người thực hiện vẫn sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP với mức phạt từ 2 đến 3 triệu đồng.
Tình huống giả định
Chị Trần Thị Thủy bán hàng online tại quận Tân Phú. Do mâu thuẫn cá nhân, chị Thủy đăng bài trên Facebook công khai nói xấu và bôi nhọ chị Nguyễn Ngọc Lan – một người bán hàng cùng khu, kèm theo ảnh ghép phản cảm và lời lẽ thô tục.
Sau khi bị tố cáo, công an phường làm việc và xác định hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Chị Thủy bị xử phạt 3.000.000 đồng theo điểm a khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
(Đây là tình huống giả định nhằm minh hoạ vấn đề pháp lý trên)
3. Kết luận
Làm nhục người khác là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm. Nếu dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như nạn nhân tự tử, người thực hiện sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trường hợp chưa đến mức bị truy cứu thì vẫn bị xử phạt hành chính đến 3 triệu đồng.
