Việc chở trẻ em bằng xe máy diễn ra hàng ngày tại các gia đình có con nhỏ, nhất là vào giờ đi học, tan trường. Không ít người nghĩ rằng miễn là chở trẻ em thì sẽ không bị xử phạt. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành có quy định rất rõ về độ tuổi và số lượng người được phép chở khi tham gia giao thông bằng xe máy. Nếu không hiểu đúng, người điều khiển xe có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí bị trừ điểm giấy phép lái xe theo quy định mới.
1. Khi nào được chở hai trẻ em bằng xe máy mà không bị phạt?
Theo khoản 1 Điều 33 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 33. Người lái xe, người được chở, hàng hóa xếp trên xe mô tô, xe gắn máy
1. Người lái xe mô tô hai bánh, xe gắn máy chỉ được chở một người, trừ những trường hợp sau thì được chở tối đa hai người:
a) Chở người bệnh đi cấp cứu;
b) Áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
c) Trẻ em dưới 12 tuổi;
d) Người già yếu hoặc người khuyết tật
...
Ngoài ra, Điều 1 Luật Trẻ em 2016 cũng xác định:
Điều 1: Trẻ em
“Trẻ em là người dưới 16 tuổi.”
Theo luật, xe máy chỉ được chở tối đa một người, trừ các trường hợp đặc biệt. Một trong những trường hợp ngoại lệ là “trẻ em dưới 12 tuổi”. Do đó, nếu người điều khiển xe máy chở hai trẻ em và cả hai đều dưới 12 tuổi thì không vi phạm. Trong trường hợp chỉ có một trẻ em dưới 12 tuổi và người còn lại là người lớn thì chỉ được chở nếu người đó là người già yếu, khuyết tật, hoặc đi cấp cứu... Nếu cả hai trẻ em đều từ 12 tuổi trở lên thì không thuộc diện ngoại lệ và có thể bị xử phạt.
Tình huống giả định
Cãi lý với Cảnh sát giao thông vì tưởng chở hai cháu nhỏ là không vi phạm
Anh Nguyễn Minh (ngụ tại quận Bình Thạnh, TP.HCM) sáng sớm chở hai cháu trai là con của anh trai ruột đến trường. Một cháu học lớp 7, một cháu học lớp 8, cả hai đều đã đủ 12 tuổi. Khi chạy xe máy qua vòng xoay gần trường, anh Tâm bị Cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe kiểm tra.
Thấy mình chỉ chở trẻ con đi học, anh Tâm lớn tiếng phản ứng là chỉ chở cháu đi học chứ có phải chở người lớn đâu mà bị phạt. Khi cán bộ Cảnh sát giao thông giải thích đây là hành vi vi phạm vì hai cháu đều trên 12 tuổi, anh Tâm tiếp tục cãi lại nhưng cả hai vẫn là học sinh, không phải người lớn, cứ chở học sinh thì làm sao gọi là sai luật được. Anh còn nói thêm nếu vậy thì ai có hai đứa con đang tuổi đi học là không được chở hay sao?
Cảnh sát giao thông kiên nhẫn giải thích rằng quy định pháp luật chỉ cho phép chở tối đa hai người nếu cả hai là trẻ em dưới 12 tuổi. Việc cả hai cháu đều từ đủ 12 tuổi trở lên đồng nghĩa với việc không còn thuộc diện ngoại lệ. Sau một hồi đôi co, anh Tâm đành chấp nhận ký vào biên bản và bị xử phạt số tiền 400.000 đồng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Chở hai trẻ em trên 12 tuổi bị xử phạt bao nhiêu?
Căn cứ điểm g khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử lý vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi giấy phép lái xe như sau:
Điều 7. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
2. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
…
g) Chở theo 02 người trên xe, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 12 tuổi, người già yếu hoặc người khuyết tật, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
…
Luật chỉ cho phép chở tối đa hai người trong một số trường hợp đặc biệt, bao gồm trẻ em dưới 12 tuổi. Do đó, nếu người điều khiển xe máy chở hai trẻ em mà cả hai đều đã từ đủ 12 tuổi trở lên thì hành vi này bị xem là chở quá số người được phép. Trong trường hợp này, người điều khiển xe sẽ bị xử phạt hành chính với mức tiền phạt từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng theo quy định.
Tình huống giả định
Hiểu sai luật vì nghĩ trẻ em là được chở
Chị Trần Thị Thanh Hoa (trú tại huyện Đông Anh, Hà Nội) sáng sớm chở hai con gái đi học bằng xe máy. Bé lớn 13 tuổi, đang học lớp 8; bé nhỏ 11 tuổi, học lớp 6. Vì tiện đường, chị chở cả hai con cùng lúc trên một xe máy.
Khi đến gần ngã tư Trường Sa, chị bị Cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe. Sau khi kiểm tra, cán bộ thông báo chị vi phạm lỗi chở quá số người quy định. Ngạc nhiên và tỏ vẻ bức xúc, chị phản ứng: “Tôi chở hai đứa con ruột, cả hai đều là trẻ em mà cũng bị phạt ư? Luật nào lại vô lý vậy?”. Cảnh sát giao thông nhẹ nhàng giải thích rằng theo quy định, chỉ trẻ em dưới 12 tuổi mới được xem là ngoại lệ để được chở hai người. Vì một bé đã đủ 13 tuổi nên hành vi này không còn hợp lệ.
Sau vài phút trao đổi, chị Hoa nhận ra mình hiểu sai luật, và đồng ý ký biên bản với mức phạt 400.000 đồng. Khi rời đi, chị còn chia sẻ: “Biết vậy sáng ra chia làm hai chuyến chở, chứ ai nghĩ hai đứa nhỏ nhà mình lại thành vi phạm”
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Chở trẻ em bằng xe máy tưởng chừng là việc đơn giản, nhưng nếu không nắm rõ quy định thì rất dễ vi phạm. Người lái xe máy chỉ được chở tối đa 2 trẻ em nếu cả hai đều dưới 12 tuổi, hoặc trong các trường hợp đặc biệt được quy định. Nếu chở hai người đều từ đủ 12 tuổi trở lên thì có thể bị xử phạt tiền từ 400.000 – 600.000 đồng. Nắm rõ giới hạn độ tuổi và tình huống ngoại lệ sẽ giúp tránh bị phạt và đảm bảo an toàn cho cả người lái lẫn trẻ em.
