Hải văn là một trong ba yếu tố cấu thành của hệ thống khí tượng thủy văn, đồng thời bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn có thể bao gồm bản tin dự báo và cảnh báo về hải văn.
Trong lĩnh vực khí tượng thủy văn, việc nhận biết và phân tích các hiện tượng tự nhiên liên quan đến nước biển đóng vai trò quan trọng trong công tác dự báo, cảnh báo thiên tai. Hải văn là một trong ba yếu tố cấu thành của hệ thống khí tượng thủy văn, phản ánh các quá trình vận động của nước biển theo thời gian và không gian. Bên cạnh đó, quy định pháp luật hiện hành cũng nêu rõ phạm vi, loại hình dự báo khí tượng thủy văn có liên quan trực tiếp đến hải văn trong hoạt động quản lý Nhà nước và nghiên cứu khoa học.
Hải văn được hiểu như thế nào?
Khoản 4 Điều 3 Luật Khí tượng thủy văn 2015 quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
4. Hải văn là trạng thái, quá trình diễn biến và sự vận động của nước biển.
...
Hải văn thể hiện sự biến đổi của các yếu tố như sóng biển, dòng chảy, mực nước, thủy triều và nhiệt độ nước biển, qua đó phản ánh đặc điểm tự nhiên của vùng biển trong từng giai đoạn. Việc nghiên cứu và quan trắc hải văn giúp dự báo biến động khí hậu, hoạt động tàu thuyền, an toàn hàng hải và phục vụ cho phát triển kinh tế biển.
Tình huống giả định
-
Anh Quân tham gia quan trắc hải văn tại vùng biển Vũng Tàu
Anh Lê Minh Quân, cán bộ Trung tâm Quan trắc Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, được phân công thực hiện đo đạc các yếu tố hải văn. Nhiệm vụ của anh là theo dõi mực nước, dòng chảy và nhiệt độ nước biển trong suốt đợt gió mùa tháng 10 để phục vụ công tác dự báo. -
Anh Quân ghi nhận biến động bất thường trong số liệu hải văn
Trong quá trình thu thập dữ liệu, anh Quân nhận thấy mực nước biển tăng cao hơn trung bình nhiều năm, đồng thời xuất hiện hiện tượng dòng chảy mạnh đột ngột tại khu vực gần bờ. Nhận thấy dấu hiệu bất thường, anh đã lập tức báo cáo về Tổng cục Khí tượng Thủy văn để tiến hành phân tích nguyên nhân và đối chiếu với dữ liệu khí tượng khu vực Nam Bộ. -
Cơ quan chuyên môn phát cảnh báo sớm nhờ dữ liệu hải văn
Sau khi phân tích, cơ quan chuyên môn xác định nguyên nhân là do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới di chuyển vào vùng biển phía Nam. Thông tin từ quan trắc hải văn đã giúp Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn phát đi cảnh báo sớm, giúp ngư dân chủ động di chuyển tàu thuyền về nơi tránh trú an toàn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Các loại bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn có bao gồm bản tin về hải văn không?
Khoản 1 Điều 22 Luật Khí tượng thủy văn 2015 quy định như sau:
Điều 22. Loại bản tin và thời hạn dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn
1. Các loại bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn:
a) Bản tin dự báo thời tiết, thủy văn, hải văn;
b) Bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai khí tượng thủy văn;
c) Bản tin dự báo khí hậu, nguồn nước;
d) Bản tin dự báo chuyên đề theo yêu cầu của người sử dụng;
đ) Bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên....
Bản tin hải văn là một trong những loại bản tin cơ bản thuộc hệ thống dự báo và cảnh báo khí tượng thủy văn quốc gia. Các bản tin hải văn thường bao gồm dự báo về mực nước biển, dòng chảy, nhiệt độ nước và sóng biển, phục vụ hoạt động hàng hải, đánh bắt thủy sản, cũng như công tác ứng phó thiên tai ven biển.
Tình huống giả định
-
Trung tâm Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ phát hành bản tin hải văn
Ngày 15/10/2025, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ ghi nhận vùng biển có sóng lớn bất thường và dòng chảy mạnh. Sau khi tổng hợp dữ liệu, trung tâm phát hành bản tin dự báo hải văn gửi đến các đơn vị quản lý cảng và lực lượng biên phòng địa phương. -
Cảng vụ hàng hải tiếp nhận thông tin cảnh báo
Sau khi nhận bản tin, Cảng vụ Hàng hải nhanh chóng phát thông báo yêu cầu tàu thuyền tạm dừng rời cảng, đồng thời phối hợp với Bộ đội Biên phòng hướng dẫn ngư dân di chuyển đến khu neo đậu an toàn. -
Bản tin hải văn giúp giảm thiểu thiệt hại do thiên tai biển
Nhờ thông tin cảnh báo kịp thời, hàng chục tàu đánh bắt xa bờ đã tránh được vùng sóng lớn, không xảy ra thiệt hại về người và tài sản. Việc phát hành bản tin dự báo hải văn đã chứng minh vai trò quan trọng của công tác quan trắc và cảnh báo khí tượng thủy văn trong bảo đảm an toàn cho hoạt động hàng hải và ngư dân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hải văn là yếu tố phản ánh trạng thái và sự vận động của nước biển, giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực khí tượng thủy văn. Hải văn được xác định rõ là quá trình diễn biến và vận động của nước biển theo quy định pháp luật. Các bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn được khẳng định có bao gồm bản tin hải văn, góp phần phục vụ công tác quản lý và ứng phó thiên tai trên biển.
