Người thi hành công vụ là những cá nhân được giao trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ của Nhà nước, từ công an, kiểm lâm cho đến lực lượng quản lý thị trường. Pháp luật có cơ chế xử lý nghiêm với mọi hành vi cản trở, từ chống đối đến bạo lực gây hậu quả nghiêm trọng. Với tội chống người thi hành công vụ, hình phạt được chia thành hai khung, từ cải tạo không giam giữ đến nhiều năm tù. Nghiêm trọng hơn, nếu hành vi giết người đang làm nhiệm vụ, hình phạt có thể lên đến mức cao nhất là tử hình.
1. Tội chống người thi hành công vụ có mấy khung hình phạt?
Căn cứ theo quy định tại Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017:
Điều 330. Tội chống người thi hành công vụ
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội;
d) Gây thiệt hại về tài sản 50.000.000 đồng trở lên;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
Tội chống người thi hành công vụ xảy ra khi một người cố ý cản trở hoặc buộc người đang làm nhiệm vụ phải thực hiện việc trái quy định. Những hành vi này không chỉ gây ảnh hưởng đến việc thực thi pháp luật mà còn đe dọa sự ổn định trật tự xã hội.
Theo quy định, hành vi vi phạm có thể bị xử lý theo hai khung hình phạt:
-
Khung 1: Dành cho hành vi mang tính cá nhân, không có tình tiết tăng nặng như tổ chức, tái phạm, hoặc gây thiệt hại lớn. Trong khung này, mức phạt có thể là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc tù từ 6 tháng đến 3 năm.
-
Khung 2: Dành cho những trường hợp có yếu tố tăng nặng như có tổ chức, tái phạm, xúi giục người khác, hoặc gây thiệt hại từ 50 triệu đồng trở lên. Người phạm tội sẽ bị áp dụng mức phạt nghiêm khắc hơn, từ 2 năm đến 7 năm tù.
Tình huống giả định:
Ngăn cản kiểm tra, xô xát với tổ công tác phường dẫn đến bị khởi tố hình sự
-
Buổi kiểm tra vỉa hè tại phường Gia Sàng
Vào lúc 9 giờ sáng ngày 14/7/2025, tổ công tác của phường Gia Sàng, thành phố Thái Nguyên đến kiểm tra dãy quán ăn ven đường vì có dấu hiệu lấn chiếm vỉa hè. Khi được yêu cầu ký vào biên bản xử phạt, ông Trần Văn Định chủ quán lẩu tại đây lớn tiếng phản ứng, không hợp tác và có lời nói xúc phạm tổ công tác. -
Ông Định xô đẩy cán bộ và đập phá bảng xử phạt
Sau khoảng 10 phút, khi tổ công tác chuẩn bị di dời các vật dụng vi phạm, ông Định bất ngờ xô đẩy một cán bộ dân phòng và làm vỡ bảng xử phạt tạm giữ. Hành vi này được người dân quay video và cung cấp cho công an phường. -
Bị khởi tố vì hành vi có dấu hiệu tái phạm nguy hiểm
Chiều cùng ngày, Công an phường Gia Sàng lập hồ sơ và chuyển lên Công an thành phố Thái Nguyên. Qua xác minh, ông Định từng bị xử phạt hành chính năm 2023 về hành vi tương tự. Lần này, ông bị khởi tố theo điểm a và đ khoản 2 Điều 330 Bộ luật Hình sự, thuộc khung hình phạt từ 2 đến 7 năm tù.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Giết người thi hành công vụ có bị xử lý hình sự không?
Căn cứ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017:
Điều 123. Tội giết người
1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Giết 02 người trở lên;
b) Giết người dưới 16 tuổi;
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
...
Hành vi giết người là một trong những tội phạm nghiêm trọng nhất trong hệ thống pháp luật hình sự. Khi nạn nhân là người đang thực hiện công vụ ví dụ như công an làm nhiệm vụ, kiểm lâm truy bắt, cán bộ kiểm tra… thì động cơ và hậu quả của hành vi càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Nếu người phạm tội giết người trong khi biết rõ nạn nhân đang thực hiện nhiệm vụ được giao, hoặc giết vì lý do liên quan đến công vụ của người đó, thì sẽ bị xem là phạm tội giết người đang thi hành công vụ. Trong trường hợp này, người phạm tội sẽ bị áp dụng một trong ba hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân, hoặc tử hình.
Ví dụ thực tế
Chém người thi hành công vụ, lãnh 15 năm tù
-
Nảy sinh mâu thuẫn với hàng xóm
Chiều tối 19/8/2024, Lê Ngọc Long (sinh năm 1980, TP Bà Rịa) cãi nhau với hàng xóm lớn tuổi vì tranh chấp ranh giới đất. Long dùng gạch đá, nón bảo hiểm ném sang nhà bên khiến người hàng xóm gọi điện báo công an phường Long Hương. -
Chuẩn bị hung khí và tấn công cán bộ
Khi thiếu tá Nguyễn Minh Thái cùng tổ công tác công an phường đến hiện trường, Long tưởng rằng hàng xóm gọi người đến đánh mình. Bị cáo lấy sẵn dao tự chế dài 80cm, dao ngắn và kéo, sau đó dùng dao chém nhiều nhát vào mặt, ngực và tay thiếu tá Thái, gây thương tích 23%. -
Xét xử và tuyên án
Ngày 18/2/2025, Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nhận định hành vi của Long mang tính côn đồ, hung hãn, cố ý tước đoạt tính mạng người thi hành công vụ. Dù nạn nhân không tử vong nhưng đó nằm ngoài ý muốn của Long. Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo 15 năm tù về tội “giết người”.
Nguồn: Báo Tuổi Trẻ
3. Kết luận
Hành vi cản trở hoặc tấn công người đang thi hành công vụ là vi phạm pháp luật nghiêm trọng và có thể bị xử lý hình sự. Với tội chống người thi hành công vụ, người phạm tội sẽ bị xử phạt theo hai khung hình phạt, mức cao nhất lên tới 7 năm tù. Trong trường hợp giết người đang làm nhiệm vụ, người phạm tội có thể phải chịu mức án cao nhất là tử hình theo quy định hiện hành.
