Gia hạn sử dụng đất là việc cơ quan có thẩm quyền cho phép người dân tiếp tục sử dụng đất đúng mục đích khi hết thời hạn.
Gia hạn sử dụng đất là thủ tục pháp lý quan trọng, giúp người sử dụng đất tiếp tục được Nhà nước công nhận quyền sử dụng sau khi hết thời hạn. Khái niệm về gia hạn sử dụng đất đã được Luật Đất đai 2024 quy định rõ ràng. Song song đó cũng chỉ ra một số loại đất nông nghiệp mà cá nhân trực tiếp sản xuất vẫn được tiếp tục sử dụng khi hết thời hạn mà không cần làm thủ tục gia hạn.
1. Gia hạn sử dụng đất là gì?
Khoản 18 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
18. Gia hạn sử dụng đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép tiếp tục sử dụng đất khi hết thời hạn theo mục đích đang sử dụng theo quy định của Luật này.
...
Gia hạn sử dụng đất được áp dụng cho những thửa đất có thời hạn sử dụng xác định. Khi gần hết hạn, người sử dụng đất có thể nộp hồ sơ đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét cho phép tiếp tục sử dụng. Việc gia hạn giúp người dân duy trì ổn định hoạt động sản xuất, sinh sống và bảo đảm quyền lợi hợp pháp. Đây là một thủ tục hành chính quan trọng hạn chế tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích hoặc để đất bỏ hoang.
Tình huống giả định:
-
Ông Nguyễn Văn Bình nộp hồ sơ xin gia hạn đất tại Thành phố Cần Thơ
Năm 2025, ông Nguyễn Văn Bình được giao sử dụng một thửa đất trồng cây lâu năm với thời hạn 50 năm. Khi thời hạn gần hết, ông chủ động chuẩn bị hồ sơ xin gia hạn để tiếp tục sản xuất. -
Cơ quan tiếp nhận và xử lý hồ sơ
Ông Bình nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai. Cán bộ chuyên môn kiểm tra tình trạng sử dụng đất, xác nhận ông sử dụng đúng mục đích và không có tranh chấp. -
Quyết định gia hạn được ban hành
Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền chấp thuận cho ông Bình tiếp tục sử dụng đất. Thông tin được cập nhật vào hồ sơ địa chính, bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho ông trong thời gian tiếp theo.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Những loại đất nào khi hết thời hạn sử dụng không cần phải gia hạn?
Điểm a khoản 1 Điều 172 Luật Đất đai 2024 quy định:
Điều 172. Đất sử dụng có thời hạn
1. Trừ các trường hợp quy định tại Điều 171 của Luật này, thời hạn sử dụng đất khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất được quy định như sau:
a) Thời hạn giao đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất là rừng trồng trong hạn mức quy định tại Điều 176 của Luật này là 50 năm. Khi hết thời hạn sử dụng đất, thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại điểm này mà không phải làm thủ tục gia hạn;
...
Đối với đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất trồng cây lâu năm và đất rừng sản xuất pháp luật cho phép người dân tiếp tục sử dụng khi hết hạn mà không cần làm thủ tục gia hạn. Quy định này nhằm tạo sự ổn định lâu dài cho hoạt động sản xuất nông nghiệp đồng thời giảm bớt thủ tục hành chính cho người dân. Việc tiếp tục sử dụng đất được thực hiện tự động theo luật nhưng người sử dụng đất vẫn phải bảo đảm đúng mục đích, không chuyển đổi trái phép và tuân thủ hạn mức giao đất.
Tình huống giả định:
-
Bà Trần Thị Hòa tiếp tục sử dụng đất nông nghiệp tại tỉnh Quảng Ngãi
Năm 2025, bà Trần Thị Hòa được giao 2 hecta đất trồng cây lâu năm trong thời hạn 50 năm. Khi hết hạn, bà vẫn trực tiếp canh tác trên diện tích đất này. -
Cán bộ địa chính xác nhận quyền tiếp tục sử dụng
Khi kiểm tra hồ sơ địa chính, cơ quan quản lý đất đai xác nhận bà Hòa vẫn được sử dụng đất hợp pháp mà không cần nộp đơn xin gia hạn. -
Bà Hòa duy trì ổn định hoạt động sản xuất
Nhờ quy định này, bà Hòa tiếp tục canh tác, không gián đoạn sản xuất đồng thời quyền lợi của bà vẫn được pháp luật bảo vệ đầy đủ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Gia hạn sử dụng đất là thủ tục cho phép kéo dài thời gian sử dụng đất đúng mục đích khi hết hạn. Đây là cơ sở pháp lý để người dân tiếp tục duy trì quyền sử dụng đất hợp pháp. Với một số loại đất nông nghiệp như đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất trồng cây lâu năm và đất rừng sản xuất được tiếp tục sử dụng mà không cần làm thủ tục gia hạn.
