Đuổi cha mẹ khỏi chỗ ở hợp pháp là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đến 30.000.000 đồng tùy mức độ vi phạm theo quy định của pháp luật.
Quyền có chỗ ở hợp pháp là quyền cơ bản của mỗi thành viên trong gia đình, đặc biệt đối với cha mẹ và người cao tuổi. Pháp luật phòng, chống bạo lực gia đình đặt ra nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền này nhằm bảo đảm sự ổn định về nơi ở và đời sống sinh hoạt. Đồng thời, các quy định xử phạt được xây dựng để xử lý nghiêm hành vi cưỡng ép cha mẹ rời khỏi chỗ ở hợp pháp, qua đó ngăn chặn sự xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng trong quan hệ gia đình.
1. Đuổi cha mẹ khỏi nhà ở hợp pháp có vi phạm pháp luật không?
Điểm g Khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định cụ thể:
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022
Điều 3. Hành vi bạo lực gia đình
1. Hành vi bạo lực gia đình bao gồm:...
q) Cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật.
...
Chỗ ở hợp pháp của thành viên gia đình trong đó có cha mẹ phải được tôn trọng và bảo vệ theo quy định pháp luật. Khi con cái cưỡng ép hoặc buộc cha mẹ rời khỏi nơi ở hợp pháp mà không có căn cứ pháp luật thì hành vi này bị coi là xâm phạm quyền chỗ ở trong quan hệ gia đình. Việc cưỡng ép như vậy làm mất đi sự ổn định về nơi ở và sinh hoạt của người cao tuổi. Hành vi này còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống tinh thần và điều kiện chăm sóc hằng ngày của cha mẹ trong giai đoạn cần được gia đình bảo vệ và hỗ trợ.
Tình huống giả định
-
Cha mẹ sinh sống ổn định tại chỗ ở hợp pháp
Ông Nguyễn Văn Bình và bà Trần Thị Lý là cha mẹ cao tuổi, sinh sống nhiều năm tại căn nhà đứng tên hợp pháp của mình và coi đây là nơi ở gắn bó lâu dài. -
Con cái gây áp lực buộc cha mẹ phải rời khỏi nhà
Do mâu thuẫn gia đình, người con trai nhiều lần yêu cầu cha mẹ rời khỏi nhà để nhường chỗ cho gia đình riêng, dù không có căn cứ pháp luật. -
Việc cưỡng ép làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của cha mẹ
Trước sức ép liên tục, ông Bình và bà Lý rơi vào trạng thái lo lắng, mất ổn định sinh hoạt và đứng trước nguy cơ không có nơi ở an toàn. - Hành vi của ông Bình bị xác định là bạo lực gia đình
Việc con cái cưỡng ép cha mẹ rời khỏi chỗ ở hợp pháp được xác định là xâm phạm quyền chỗ ở trong quan hệ gia đình, thuộc hành vi bạo lực gia đình.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Đuổi cha mẹ khỏi nhà ở hợp pháp bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 45 Nghị định 282/2025/NĐ-CP quy định cụ thể:
Nghị định 282/2025/NĐ-CP
Điều 45. Hành vi cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật, trừ trường hợp quy định tại các khoản 2 và 3 Điều này.
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi đe dọa xâm hại sức khỏe, tính mạng để cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật.
3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình để cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật.
Nếu con cái cưỡng ép cha mẹ ra khỏi chỗ ở hợp pháp thì bị phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Trường hợp đe dọa xâm hại sức khỏe, tính mạng để ép rời khỏi nhà thì mức phạt tăng lên từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Nếu dùng công cụ, phương tiện hoặc bạo lực gây thương tích để ép cha mẹ ra khỏi chỗ ở thì mức phạt có thể lên đến từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng tùy tính chất và mức độ vi phạm.
Tình huống giả định
-
Con cái đe dọa buộc cha mẹ phải ra khỏi nhà
Ông Lê Văn Tuấn nhiều lần đe dọa tinh thần cha mẹ là ông Lê Văn Thành và bà Nguyễn Thị Hảo, yêu cầu họ rời khỏi căn nhà đang sinh sống hợp pháp. -
Mức độ cưỡng ép ngày càng nghiêm trọng
Không chỉ dừng ở lời nói, ông Tuấn còn đe dọa xâm hại sức khỏe để gây áp lực, khiến cha mẹ luôn trong tình trạng sợ hãi. -
Sự việc được phản ánh đến cơ quan có thẩm quyền
Người thân và hàng xóm đã phản ánh vụ việc đến Ủy ban nhân dân cấp xã để bảo vệ quyền chỗ ở hợp pháp của người cao tuổi. - Ông Tuấn bị xử phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng
Sau khi xác minh, cơ quan có thẩm quyền kết luận ông Lê Văn Tuấn đã đe dọa nhằm cưỡng ép cha mẹ rời khỏi chỗ ở hợp pháp và ra quyết định xử phạt 15.000.000 đồng.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Hành vi con cái cưỡng ép cha mẹ rời khỏi chỗ ở hợp pháp bị pháp luật xác định là xâm phạm quyền chỗ ở trong quan hệ gia đình. Tùy theo tính chất và mức độ, hành vi này có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, đặc biệt nghiêm trọng khi kèm theo đe dọa hoặc sử dụng bạo lực. Việc tuân thủ quy định pháp luật góp phần bảo vệ quyền lợi của cha mẹ và giữ gìn sự ổn định, tôn trọng trong đời sống gia đình.
