Doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành chứng khoán hay mua cổ phần trong các loại hình doanh nghiệp khác theo quy định tại Luật Doanh nghiệp.
Hiện nay, nhiều chủ doanh nghiệp tư nhân muốn huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán hoặc mua cổ phần ở các công ty khác để mở rộng hoạt động. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành quy định rất rõ về giới hạn quyền tài chính của doanh nghiệp tư nhân. Doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành chứng khoán để huy động thêm vốn.
1. Doanh nghiệp tư nhân có được phát hành chứng khoán không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 2 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:
Điều 188. Doanh nghiệp tư nhân
...
2. Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
...
Phát hành chứng khoán là hoạt động chỉ áp dụng đối với những doanh nghiệp có tư cách pháp nhân độc lập, có nhiều chủ sở hữu hoặc vốn góp được chia thành cổ phần. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân chỉ do một cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình nên không có cơ chế chia vốn hay phát hành chứng khoán ra công chúng. Vì vậy pháp luật đã quy định rõ ràng rằng doanh nghiệp tư nhân không được phát hành chứng khoán.
Tình huống giả định
- Ông Hoàng là chủ doanh nghiệp tư nhân muốn huy động vốn
Ông Lê Minh Hoàng là chủ Doanh nghiệp tư nhân Minh Hoàng hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm. Ông mong muốn huy động vốn mở rộng nhà xưởng. - Ông Hoàng chuẩn bị hồ sơ phát hành chứng khoán
Ông Hoàng thuê đơn vị tư vấn tài chính chuẩn bị hồ sơ phát hành chứng khoán doanh nghiệp và gửi đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. - Hồ sơ của ông Hoàng bị từ chối
Hồ sơ bị từ chối vì doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào theo khoản 2 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020. - Cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn ông Hoàng đổi sang loại hình công ty cổ phần
Ông Hoàng được hướng dẫn chuyển đổi sang loại hình công ty cổ phần nếu muốn huy động vốn thông qua việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Doanh nghiệp tư nhân có được mua cổ phần không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 4 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:
Điều 188. Doanh nghiệp tư nhân
...
4. Doanh nghiệp tư nhân không được quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân riêng biệt, vì vậy mọi tài sản và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp đều gắn với cá nhân chủ sở hữu. Nếu cho phép doanh nghiệp tư nhân mua cổ phần hoặc phần vốn góp ở doanh nghiệp khác, thì trên thực tế, cá nhân đó sẽ gián tiếp kiểm soát nhiều pháp nhân khác nhau, gây rối trong việc xác định trách nhiệm và quyền lợi. Vì vậy nên doanh nghiệp tư nhân không thể mua cổ phần của công ty khác.
Tình huống giả định
- Ông Tâm là chủ doanh nghiệp tư nhân muốn mua cổ phần
Ông Nguyễn Văn Tâm là chủ Doanh nghiệp tư nhân Tâm Phát, chuyên kinh doanh vải, muốn mua cổ phần của Công ty cổ phần An Tâm để hợp tác đầu tư. - Ông Tâm nộp hồ sơ đăng ký mua cổ phần
Ông Tâm nộp hồ sơ đăng ký mua 10% cổ phần của công ty An Tâm và chuyển tiền đặt cọc. - Hồ sơ đăng ký của ông Tâm vi phạm pháp luật
Sau khi kiểm tra, Sở Kế hoạch và Đầu tư thông báo hành vi này vi phạm Luật Doanh nghiệp 2020 vì doanh nghiệp tư nhân không có quyền mua cổ phần. - Ông Tâm buộc phải huỷ giao dịch
Ông Tâm buộc phải hủy giao dịch, rút lại số tiền đầu tư và được hướng dẫn thực hiện thủ tục chuyển đổi doanh nghiệp tư nhân thành công ty TNHH nếu muốn góp vốn hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Doanh nghiệp tư nhân không được phép phát hành chứng khoán để huy động thêm vốn cho doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp tư nhân cũng không được phép mua cổ phần trong bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào khác. Nếu doanh nghiệp tư nhân mong muốn huy động thêm vốn hoặc mua cổ phần, chủ doanh nghiệp có thể cân nhắc việc chuyển đổi loại hình doanh nghiệp để được thực hiện các quyền nêu trên.
