Xổ số kiến thiết là một hình thức giải trí phổ biến, đồng thời cũng mang lại cơ hội trúng thưởng cho nhiều người. Tuy nhiên, một số cá nhân đã lợi dụng điều này để sử dụng vé số giả nhằm chiếm đoạt tiền thưởng, dẫn đến việc bị xử lý theo quy định pháp luật. Ngoài ra, pháp luật cũng đặt ra những điều kiện cụ thể đối với vé số trúng thưởng, nhằm ngăn ngừa gian lận và đảm bảo tính minh bạch trong quá trình trả thưởng.
1. Đem vé số giả đi nhận thưởng bị xử lý như thế nào?
Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017):
Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
d) Tái phạm nguy hiểm;
đ) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
e) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;
g) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;
c) Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;
c) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Theo quy định của pháp luật, người cố tình dùng vé số giả để đến nhận thưởng bị xem là có hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản. Điều này thỏa mãn đầy đủ dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi 2017).
Vé số giả không có giá trị pháp lý. Khi một người đem loại vé này đến công ty xổ số để nhận tiền, nghĩa là họ đã cố tình đưa ra thông tin sai sự thật nhằm lừa đảo chiếm tiền thưởng, là tài sản hợp pháp của doanh nghiệp. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng, đặc biệt khi giá trị giải thưởng càng lớn thì mức độ phạm tội càng cao.
Tùy theo số tiền mà người đó cố tình chiếm đoạt, mức hình phạt sẽ được áp dụng theo các khung tương ứng. Nếu số tiền dưới 2 triệu đồng nhưng người vi phạm đã từng bị xử phạt hành chính hoặc đã có tiền án liên quan thì vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong khi đó, nếu người đó định lừa giải thưởng từ 50 triệu đồng trở lên, mức phạt sẽ nặng hơn, có thể lên đến 20 năm tù hoặc chung thân nếu từ 500 triệu trở lên.
Ngoài việc bị kết án tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, bị cấm làm nghề hoặc bị tịch thu tài sản tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.
Ví dụ thực tế:
Mang 70 vé số giả đi lừa người bán vé số dạo, Nguyễn Văn Tiến bị bắt tại Tây Ninh
Ảnh từ nguồn Báo Pháp Luật
- Chuẩn bị vé số giả để lừa đảo đổi thưởng
Ngày 1/1/2025, Nguyễn Văn Tiến (36 tuổi, trú tại xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, TP.HCM) mang theo 70 tờ vé số giả của đài Bà Rịa - Vũng Tàu, loại 12E, cùng một số seri trúng giải 6 (692268, trị giá 400.000 đồng/tờ) để thực hiện hành vi lừa đổi thưởng. - Tiến hành lừa người bán vé số
Khoảng 11h30 cùng ngày, Tiến đến địa bàn xã Thái Bình (huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh) và tiếp cận chị Bùi Thị Thùy Trang, một người bán vé số dạo. Tại đây, Tiến đưa 3 tờ vé số giả để đổi lấy 1,2 triệu đồng, sau đó tiếp tục mua thêm 30 tờ vé số thật từ chị Trang.
Chưa dừng lại, Tiến tiếp tục gặp cháu Cao Diễm Thùy (15 tuổi), cũng đang bán vé số tại khu vực xã Thái Bình. Tiến đưa thêm 2 tờ vé số giả, yêu cầu đổi thưởng 800.000 đồng. Do không đủ tiền, cháu Thùy chỉ đưa được 140.000 đồng và 30 tờ vé số thật. - Bị bắt giữ tại chỗ khi đang tiếp tục lừa đảo
Khi đang đứng chờ cháu Thùy giao thêm vé số, Tiến bị lực lượng Công an huyện Châu Thành phát hiện và bắt giữ tại chỗ. Công an đã thu giữ toàn bộ số vé số giả để phục vụ công tác điều tra.
Nguồn: Báo Pháp Luật
2. Vé số như thế nào mới đủ điều kiện để nhận thưởng?
Điều 31 Thông tư 75/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định:
Điều 31. Điều kiện của vé xổ số lĩnh thưởng
1. Điều kiện vé xổ số lĩnh thưởng phải còn nguyên hình, nguyên khổ, không rách rời, không chắp vá, không tẩy xoá, không sửa chữa và còn trong thời hạn lĩnh thưởng theo quy định.
Trường hợp do các nguyên nhân khách quan, vé xổ số trúng thưởng bị rách rời nhưng vẫn còn đủ căn cứ để xác định hình dạng ban đầu, tính xác thực của tờ vé, vé không thuộc đối tượng nghi ngờ gian lận, vị trí rách rời không ảnh hưởng đến các yếu tố để xác định trúng thưởng thì công ty xổ số kiến thiết tổ chức thẩm tra xác minh và quyết định việc trả thưởng hay từ chối trả thưởng cho khách hàng. Thẩm quyền quyết định là Chủ tịch, Tổng giám đốc (Giám đốc) công ty xổ số kiến thiết được quy định cụ thể tại Thể lệ tham gia dự thưởng xổ số quy định tại Điều 8 Thông tư này.
2. Căn cứ vào quy định nêu trên, công ty xổ số kiến thiết quy định tại Thể lệ tham gia dự thưởng xổ số cụ thể về điều kiện của vé lĩnh thưởng, các trường hợp vé bị rách rời và vị trí bị rách rời được xem xét thẩm tra để quyết định trả thưởng hoặc từ chối trả thưởng cho khách hàng.
Vé số được coi là hợp lệ để lĩnh thưởng phải đáp ứng các yêu cầu rất rõ ràng về mặt hình thức và thời hạn. Cụ thể, tờ vé phải còn nguyên khổ giấy như ban đầu, không bị rách, mất góc, chắp vá, hoặc có dấu hiệu bị tẩy xóa, sửa chữa nội dung. Bất kỳ sự thay đổi nào làm ảnh hưởng đến khả năng kiểm tra tính xác thực của vé đều có thể khiến vé bị từ chối trả thưởng.
Ngoài ra, người chơi phải mang vé đi lĩnh thưởng trong thời hạn hợp lệ, thường là 30 ngày kể từ ngày mở thưởng. Quá thời hạn này, dù tờ vé có trúng số, cũng không còn giá trị nhận giải.
Trường hợp vé số bị hư hỏng do yếu tố khách quan (ví dụ: rách do tai nạn, ướt do mưa…), nếu hình dáng cơ bản của tờ vé vẫn còn, và các thông tin quan trọng như dãy số, ngày mở thưởng, ký hiệu vẫn rõ ràng, thì công ty xổ số có quyền xem xét, thẩm định và ra quyết định có chấp nhận trả thưởng hay không.
Thẩm quyền xử lý những trường hợp đặc biệt này thuộc về Chủ tịch hoặc Tổng giám đốc (hoặc Giám đốc) công ty xổ số kiến thiết. Mỗi công ty sẽ có quy định cụ thể trong thể lệ tham gia dự thưởng, nhưng tất cả đều phải đảm bảo tuân thủ quy định của Thông tư 75.
Tình huống giả định:
Vé số bị dính nước nhưng vẫn đủ điều kiện nhận thưởng sau khi thẩm định
- Mua vé số và bảo quản sơ suất
Ngày 15/4/2025, bà Trịnh Thị Lan (60 tuổi, ngụ tại TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh) mua một tờ vé số truyền thống đài Tiền Giang. Sau khi mua, bà bỏ vé vào túi áo khoác rồi treo lên móc trong phòng. Đến hôm sau, trời mưa lớn làm mái nhà dột, khiến chiếc áo bị ướt và vé số dính nước, bị nhòe nhẹ phần viền giấy. - Phát hiện trúng giải nhất và nộp vé nhận thưởng
Ngày 16/4, khi dò số, bà Lan phát hiện vé trúng giải nhất trị giá 30 triệu đồng. Bà đến Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang để làm thủ tục nhận thưởng. Tuy nhiên, do vé có dấu hiệu bị ướt và nhàu nhẹ, nhân viên tiếp nhận yêu cầu chuyển hồ sơ giám định theo quy trình nội bộ. -
Giám định xác thực và không có dấu hiệu gian lận
Bộ phận kỹ thuật của công ty tiến hành kiểm tra, xác định vé vẫn đủ căn cứ xác thực dãy số, ngày mở thưởng, định dạng giấy và chất liệu đều khớp với mẫu vé thật. Không có dấu hiệu sửa chữa, chắp vá hay làm giả. - Công ty quyết định trả thưởng đầy đủ
Sau khi có kết quả giám định và được tổng giám đốc công ty phê duyệt, Công ty Xổ số kiến thiết Tiền Giang quyết định chi trả đầy đủ giải thưởng cho bà Lan theo đúng Thông tư 75/2013/TT-BTC và thể lệ trả thưởng do công ty ban hành.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc sử dụng vé số giả để nhận thưởng không chỉ là hành vi gian dối mà còn bị xử lý nghiêm khắc theo pháp luật hình sự. Người vi phạm có thể đối mặt với mức án nghiêm khắc, thậm chí là tù chung thân nếu giá trị chiếm đoạt lớn. Trong khi đó, với những tờ vé thật, để được trả thưởng thì cần đảm bảo các điều kiện rõ ràng như còn nguyên vẹn, không rách, không sửa chữa và còn trong thời hạn lĩnh thưởng.
