Tầng hầm chung cư thường được sử dụng làm nơi trông giữ xe cho cư dân, tạo sự tiện lợi và an toàn cho người sử dụng. Khi xe bị mất tại tầng hầm chung cư, người gửi hoàn toàn có thể yêu cầu bồi thường nếu có đủ căn cứ pháp lý. Mức bồi thường sẽ phụ thuộc vào thiệt hại thực tế và các quy định có liên quan trong hợp đồng gửi giữ tài sản.
1. Để xe ở tầng hầm chung cư nhưng bị mất thì có được yêu cầu bồi thường không?
Điều 554 và khoản 1 Điều 557 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 554. Hợp đồng gửi giữ tài sản
Hợp đồng gửi giữ tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp đồng, bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không phải trả tiền công....
Điều 557. Nghĩa vụ của bên giữ tài sản
1. Bảo quản tài sản theo đúng thoả thuận, trả lại tài sản cho bên gửi theo đúng tình trạng như khi nhận giữ.2. Chỉ được thay đổi cách bảo quản tài sản nếu việc thay đổi là cần thiết nhằm bảo quản tốt hơn tài sản đó, nhưng phải báo ngay cho bên gửi biết về việc thay đổi.
3. Thông báo kịp thời cho bên gửi biết về nguy cơ hư hỏng, tiêu hủy tài sản do tính chất của tài sản đó và yêu cầu bên gửi cho biết cách giải quyết trong một thời hạn; nếu hết thời hạn đó mà bên gửi không trả lời thì bên giữ có quyền thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo quản và yêu cầu bên gửi thanh toán chi phí.
4. Phải bồi thường thiệt hại, nếu làm mất, hư hỏng tài sản gửi giữ, trừ trường hợp bất khả kháng.
Theo quy định trên, khi cư dân gửi xe tại tầng hầm chung cư và có biên nhận hoặc vé xe, đồng thời có thu phí gửi xe, thì được xem là đã phát sinh hợp đồng gửi giữ tài sản. Trong trường hợp này, đơn vị vận hành hoặc bên cung cấp dịch vụ giữ xe có trách nhiệm trông giữ tài sản của cư dân theo đúng thỏa thuận và đảm bảo trả lại nguyên trạng tài sản đã nhận.
Nếu xe bị mất hoặc hư hỏng do lỗi của bên giữ, bên này có nghĩa vụ bồi thường toàn bộ thiệt hại cho người gửi. Ngược lại, nếu xe bị mất do sự kiện bất khả kháng như thiên tai, hỏa hoạn không lường trước được, hoặc có hành vi của bên thứ ba mà bên giữ không thể kiểm soát, thì có thể được miễn trách nhiệm bồi thường, tùy vào từng tình huống cụ thể.
Tuy nhiên, trong trường hợp người gửi không có vé xe hoặc giấy tờ chứng minh việc gửi xe, thì việc yêu cầu bồi thường có thể gặp khó khăn, do không chứng minh được sự tồn tại của hợp đồng gửi giữ tài sản.
Tình huống giả định
Ông Nguyễn Văn Dũng bị mất xe tại tầng hầm chung cư nhưng không có vé gửi
Ngày 18/3/2025, ông Nguyễn Văn Dũng (ngụ tại tầng 10, chung cư Thành Công Plaza – TP. Biên Hòa) xuống tầng hầm lấy xe máy để đi làm thì phát hiện chiếc xe Honda SH không còn trong bãi. Ông Dũng phản ánh sự việc lên ban quản lý chung cư. Tuy nhiên, do vào buổi tối hôm trước, ông đi vội và quên không lấy vé giữ xe từ nhân viên bảo vệ, nên không có phiếu làm căn cứ xác nhận việc đã gửi xe.
Ban quản lý tiến hành kiểm tra camera an ninh thì phát hiện xe ông Dũng có được dắt vào nhưng lại không rõ người lấy ra. Tuy vậy, do không có vé xe và ông Dũng không đăng ký nhận diện biển số xe theo hệ thống, phía đơn vị trông giữ từ chối bồi thường với lý do không xác định được nghĩa vụ đã phát sinh theo hợp đồng gửi giữ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Mức bồi thường khi mất xe trong tầng hầm chung cư được xác định như thế nào?
Khoản 2 Điều 419 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 419. Thiệt hại được bồi thường do vi phạm hợp đồng
...
2. Người có quyền có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà lẽ ra mình sẽ được hưởng do hợp đồng mang lại. Người có quyền còn có thể yêu cầu người có nghĩa vụ chi trả chi phí phát sinh do không hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng mà không trùng lặp với mức bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà hợp đồng mang lại.
...
Theo nguyên tắc trên, mức bồi thường thiệt hại khi xe bị mất trong tầng hầm chung cư được xác định dựa vào giá trị thực tế của chiếc xe tại thời điểm bị mất. Ngoài ra, người bị thiệt hại có thể yêu cầu bồi thường thêm các chi phí phát sinh hợp lý như: chi phí đi lại thay thế, phí làm lại giấy tờ xe, hoặc tổn thất do không có phương tiện để làm việc, kinh doanh.
Tuy nhiên, nếu các bên đã có thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng gửi giữ tài sản hoặc quy chế quản lý nhà chung cư về giới hạn trách nhiệm bồi thường (ví dụ: bồi thường theo giá trị khấu hao, hoặc mức tối đa cụ thể), thì việc bồi thường sẽ được xác định theo nội dung thỏa thuận đó, miễn là không trái quy định pháp luật.
Trong một số vụ tranh chấp, Tòa án cũng có thể xem xét mức độ lỗi của các bên (ví dụ: người gửi không lấy vé xe, không đăng ký xe, để xe sai khu vực quy định…) để điều chỉnh mức bồi thường hợp lý, đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên liên quan.
Tình huống giả định
Chung cư Đồng Tâm phải bồi thường toàn bộ giá trị xe cho cư dân bị mất trong hầm gửi
Tháng 1/2025, anh Nguyễn Quốc Huy (sống tại chung cư Đồng Tâm, Quận Bình Thạnh, TP.HCM) gửi xe máy hiệu Yamaha Exciter trị giá khoảng 40 triệu đồng tại tầng hầm có thu phí giữ xe hàng tháng. Dù có vé xe và hệ thống quét biển số, nhưng sáng hôm sau anh Huy phát hiện xe đã biến mất khỏi vị trí để. Camera an ninh trong khu vực bị mất kết nối đúng đêm xảy ra sự việc.
Anh Huy làm việc với ban quản lý và đơn vị vận hành tòa nhà để yêu cầu bồi thường. Ban quản lý thừa nhận thiếu sót trong việc vận hành hệ thống an ninh và chậm trễ trong phối hợp kiểm tra. Sau nhiều lần hòa giải không thành, anh Huy khởi kiện ra Tòa án Nhân dân Quận Bình Thạnh.
Căn cứ vào Điều 557 và Điều 419 Bộ luật Dân sự 2015, Tòa án tuyên buộc đơn vị vận hành phải bồi thường toàn bộ giá trị chiếc xe theo định giá thị trường tại thời điểm xét xử là 37.500.000 đồng, đồng thời thanh toán thêm 1.200.000 đồng chi phí thuê xe tạm trong thời gian chờ xử lý.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc gửi xe tại tầng hầm chung cư là giao dịch phổ biến giữa cư dân và đơn vị quản lý, phát sinh quan hệ gửi giữ tài sản theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp xe bị mất và người gửi có đầy đủ chứng từ, bên trông giữ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Mức bồi thường sẽ căn cứ vào giá trị thực tế của chiếc xe và các chi phí phát sinh hợp lý, trừ khi hai bên có thỏa thuận khác phù hợp với pháp luật.
