Trong thời đại công nghệ số, việc sử dụng hình ảnh trong quảng cáo ngày càng phổ biến, đặc biệt là trên các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, nếu hình ảnh quảng cáo thể hiện sai lệch về bản đồ Việt Nam, như thiếu Hoàng Sa, Trường Sa hoặc thể hiện đường lưỡi bò phi pháp, thì hành vi này có thể vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật. Theo Luật Quảng cáo và các nghị định xử phạt hiện hành, những trường hợp vi phạm như vậy không chỉ bị xử lý hành chính với mức phạt nặng mà còn bị buộc tháo gỡ, xóa bỏ nội dung quảng cáo sai phạm.
1. Quảng cáo là gì?
Căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Quảng cáo 2012:
Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi; tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân.
...
Quảng cáo không chỉ giới hạn ở các hình ảnh, biển hiệu ngoài trời mà bao gồm mọi hình thức sử dụng phương tiện truyền thông để giới thiệu đến công chúng về một sản phẩm, dịch vụ, tổ chức hoặc cá nhân. Việc quảng cáo có thể thực hiện qua nhiều phương tiện như báo chí, truyền hình, internet, mạng xã hội, tờ rơi, pano, màn hình LED, vật thể bay…
Trong khái niệm này là quảng cáo có thể mang mục đích sinh lợi hoặc không sinh lợi. Tức là, ngoài việc quảng bá sản phẩm để bán hàng, các chương trình truyền thông vì cộng đồng như tuyên truyền phòng dịch, hiến máu nhân đạo nếu có sử dụng hình ảnh để giới thiệu dịch vụ, tổ chức… vẫn được coi là hoạt động quảng cáo.
Tuy nhiên, không phải thông tin nào đưa ra công chúng cũng được xem là quảng cáo. Các nội dung như tin thời sự, thông tin cá nhân, chính sách xã hội không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Quảng cáo.
Tình huống giả định:
-
Doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm qua nhiều kênh truyền thông
Tháng 6/2025, Công ty TNHH Điện máy An Hòa, trụ sở tại Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội, triển khai chiến dịch quảng bá dòng máy lọc không khí mới. Hoạt động quảng cáo được thực hiện đồng loạt trên truyền hình, mạng xã hội, bảng LED ngoài trời và tờ rơi tại các trung tâm thương mại. -
Nội dung quảng cáo đồng thời phục vụ mục tiêu cộng đồng
Trong mỗi đoạn video quảng cáo, ngoài phần giới thiệu tính năng sản phẩm, công ty lồng ghép thông điệp về bảo vệ sức khỏe gia đình và nâng cao chất lượng không khí trong nhà. Một số clip còn hướng dẫn người dân cách vệ sinh máy điều hòa để giảm bụi mịn, dù không liên quan trực tiếp đến sản phẩm. -
Phản hồi tích cực từ công chúng
Chiến dịch thu hút sự chú ý lớn, lượng truy cập website và lượt tìm kiếm sản phẩm tăng mạnh, đồng thời nhiều người chia sẻ thông tin hữu ích về phòng chống ô nhiễm không khí. Cách kết hợp giữa quảng bá thương mại và truyền thông vì cộng đồng được đánh giá là phù hợp với khái niệm quảng cáo tại khoản 1 Điều 2 Luật Quảng cáo 2012.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Đăng tải quảng cáo có hình ảnh sai lệch bản đồ Việt Nam sẽ bị xử phạt ra sao?
Căn cứ điểm c khoản 6 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định 128/2022/NĐ-CP):
Điều 34. Vi phạm quy định về hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo
...
6. Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Quảng cáo gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Đảng kỳ, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 45 Nghị định này;
b) Quảng cáo gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm đối với anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, lãnh tụ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 45 Nghị định này;
c) Quảng cáo làm phương hại đến chủ quyền quốc gia.
...
Việc đăng tải hình ảnh bản đồ Việt Nam sai lệch trong quảng cáo như thiếu hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thể hiện “đường lưỡi bò” phi pháp, hoặc bản đồ bị bóp méo ranh giới lãnh thổ là hành vi xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền quốc gia. Theo quy định của Luật Quảng cáo và các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa truyền thông, đây là hành vi bị nghiêm cấm tuyệt đối.
Dù nội dung quảng cáo không liên quan đến chính trị, quốc phòng hay biên giới lãnh thổ, nhưng việc sử dụng hình ảnh bản đồ không đúng vẫn được xem là gây ảnh hưởng đến độc lập, chủ quyền quốc gia.
Mức phạt được áp dụng cho cá nhân vi phạm là từ 80 đến 100 triệu đồng, và với tổ chức, mức phạt có thể gấp đôi tức lên đến 200 triệu đồng theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị buộc gỡ bỏ, thu hồi hoặc xóa toàn bộ nội dung quảng cáo có chứa yếu tố vi phạm.
Tình huống giả định:
-
Đăng quảng cáo sản phẩm có bản đồ sai trên gian hàng thương mại điện tử
Tháng 4/2025, Công ty TNHH Thiết Bị Du Lịch Á Châu, có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, tung chiến dịch quảng bá dòng balo du lịch thông minh mới trên nền tảng thương mại điện tử quốc tế. Trong hình ảnh minh họa đính kèm sản phẩm, doanh nghiệp sử dụng một bản đồ thế giới với các điểm đến nổi bật, trong đó khu vực biển Đông xuất hiện hình ảnh “đường lưỡi bò” thể hiện quan điểm sai trái về chủ quyền lãnh thổ. -
Bị người dùng phát hiện và báo cáo vi phạm đến Bộ Thông tin và Truyền thông
Sau khi chiến dịch quảng bá chạy được một tuần, nhiều người tiêu dùng Việt Nam phát hiện bản đồ sai lệch nghiêm trọng. Một số tài khoản đã chụp lại màn hình, gửi đơn phản ánh đến Bộ Thông tin và Truyền thông cũng như báo chí. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử phối hợp với lực lượng quản lý thị trường tiến hành kiểm tra nội dung quảng cáo và toàn bộ tài liệu truyền thông do doanh nghiệp phát hành. -
Bị xử phạt hành chính và buộc gỡ toàn bộ nội dung vi phạm
Căn cứ vào điểm c khoản 6 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, Công ty Á Châu bị xử phạt 100.000.000 đồng do hành vi quảng cáo làm phương hại đến chủ quyền quốc gia. Ngoài ra, doanh nghiệp còn bị buộc tháo gỡ toàn bộ nội dung quảng cáo vi phạm, thu hồi sản phẩm in hình ảnh bản đồ sai và gửi báo cáo khắc phục hậu quả đến cơ quan chức năng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Hoạt động quảng cáo dù mang tính thương mại hay truyền thông đều phải tuân thủ chặt chẽ quy định pháp luật, đặc biệt với các nội dung liên quan đến hình ảnh bản đồ Việt Nam. Hành vi đăng tải quảng cáo có hình ảnh sai lệch về chủ quyền lãnh thổ có thể bị xử phạt hành chính từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với cá nhân, và gấp đôi nếu là tổ chức vi phạm. Ngoài ra, đơn vị vi phạm còn bị buộc tháo gỡ toàn bộ nội dung quảng cáo vi phạm, nhằm đảm bảo sự tôn nghiêm và chính xác trong thông tin lãnh thổ quốc gia.
