Pháp luật quy định thời hạn 15 ngày để đăng ký khai tử. Tuy nhiên nếu đăng ký khai tử quá thời hạn quy định cũng sẽ không bị xử phạt.
Đăng ký khai tử là thủ tục hộ tịch bắt buộc nhằm xác nhận sự kiện một người đã qua đời để phục vụ quản lý dân cư và giải quyết các quyền, nghĩa vụ liên quan. Trường hợp đăng ký khai tử quá hạn sẽ không bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên nếu người nào lợi dụng việc không đăng ký khai tử nhằm mục đích trục lợi có thể bị xử phạt lên đến 20 triệu đồng theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP.
1. Thời hạn đăng ký khai tử được quy định trong bao nhiêu ngày?
Điều 33 Luật Hộ tịch 2014 quy định như sau:
Điều 33. Thời hạn và trách nhiệm đăng ký khai tử
1. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.
2. Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử.
Pháp luật đặt ra thời hạn 15 ngày nhằm bảo đảm thông tin về người chết được cập nhật kịp thời, chính xác trong hệ thống quản lý dân cư. Người thân, bao gồm vợ, chồng, cha, mẹ hoặc con, có nghĩa vụ thực hiện thủ tục khai tử. Trường hợp người đã mất không còn thân nhân, cơ quan hoặc tổ chức liên quan có thể đứng ra thực hiện thay, đảm bảo không bỏ sót thông tin dân cư.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Ông Lê Văn Hùng (cư trú tại Thành phố Cần Thơ) qua đời vào ngày 5/7/2025 sau thời gian điều trị bệnh. Ngay trong tuần đầu, vợ ông là bà Nguyễn Thị Mai chủ động chuẩn bị hồ sơ và Giấy báo tử do bệnh viện cấp để làm thủ tục khai tử. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi của cơ quan có thẩm quyền
Ngày 15/7/2025, bà Mai đến Ủy ban nhân dân phường nộp tờ khai đăng ký khai tử và các giấy tờ kèm theo. Công chức Tư pháp – hộ tịch kiểm tra thấy hồ sơ hợp lệ, xác nhận thời hạn đăng ký đúng quy định và ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch điện tử. -
Kết quả xử lý
Thủ tục khai tử được hoàn tất trong thời hạn 15 ngày theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Hộ tịch 2014. Việc thực hiện đúng hạn giúp đảm bảo dữ liệu dân cư được cập nhật chính xác, đồng thời thể hiện trách nhiệm của thân nhân trong việc tuân thủ quy định pháp luật về hộ tịch.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Đăng ký khai tử quá hạn có bị xử phạt hay không?
Điều 41 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 41. Hành vi vi phạm quy định về đăng ký khai tử
...
3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
...
b) Không làm thủ tục đăng ký khai tử cho người đã chết để trục lợi;
...
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy tờ, văn bản đã cấp do có hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2, các điểm a và c khoản 3 Điều này; giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các điểm b và c khoản 3 Điều này.
Pháp luật không xử phạt hành chính đối với trường hợp đăng ký khai tử quá hạn nếu không có yếu tố vụ lợi. Tuy nhiên, nếu người có trách nhiệm khai tử cố tình không thực hiện việc khai tử nhằm mục đích để chiếm đoạt tài sản, hưởng trợ cấp hoặc quyền lợi khác sẽ bị phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Ông Trần Văn Nam (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) không làm thủ tục khai tử cho mẹ ruột đã mất để tiếp tục nhận tiền lương hưu của bà trong ba tháng liên tiếp. - Quá trình xử lý của cơ quan có thẩm quyền
Sau khi phát hiện, cơ quan bảo hiểm xã hội phối hợp với công chức Tư pháp – hộ tịch tiến hành xác minh và xác định ông Nam cố tình không khai tử nhằm trục lợi tài chính. -
Kết quả xử lý
Ủy ban nhân dân Thành phố Đà Nẵng ra quyết định xử phạt hành chính 15.000.000 đồng và buộc ông Nam hoàn trả toàn bộ số tiền đã hưởng sai. Hành vi của ông thuộc trường hợp vi phạm quy định tại điểm b khoản 3 Điều 41 Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Theo quy định, người thân của người đã mất phải đăng ký khai tử trong 15 ngày kể từ ngày chết để đảm bảo quản lý hộ tịch chính xác và đầy đủ. Trường hợp đăng ký khai tử quá hạn sẽ không bị xử phạt nếu không có yếu tố gian dối. Tuy nhiên nếu có hành vi cố tình không khai tử nhằm mục đích trục lợi có thể bị xử phạt đến 20 triệu đồng.
