Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh được giao thi hành các bản án, quyết định của Tòa án nhân dân các cấp, phán quyết trọng tài và quyết định có yếu tố nước ngoài.
Từ ngày 01/7/2025, hệ thống thi hành án dân sự có sự thay đổi quan trọng khi xác định lại thẩm quyền của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh. Theo đó, cơ quan này được giao thi hành các bản án, quyết định quan trọng của Tòa án nhân dân các cấp và một số cơ quan có thẩm quyền khác. Cùng với đó, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh cũng được quy định cụ thể hơn nhằm tăng hiệu quả trong hoạt động thi hành án trên phạm vi toàn quốc.
1. Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh có thẩm quyền thi hành những bản án và quyết định nào?
Theo Khoản 1 Điều 35 Luật Thi hành án dân sự 2008 (được sửa đổi bởi điểm a khoản 9 Điều 2 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi 2025):
Điều 35. Thẩm quyền thi hành án
1. Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh có thẩm quyền thi hành các bản án, quyết định sau đây:
a) Bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân khu vực; bản án, quyết định sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi cơ quan thi hành án dân sự có trụ sở;
b) Bản án, quyết định của Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi cơ quan thi hành án dân sự có trụ sở;
c) Quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân tối cao đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi cơ quan thi hành án dân sự có trụ sở;
d) Quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân tối cao đối với bản án, quyết định của Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao nơi Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã xét xử sơ thẩm có trụ sở;
đ) Quyết định của Tòa án nhân dân tối cao chuyển giao cho cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh;
e) Bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài được Tòa án công nhận và cho thi hành tại Việt Nam;
g) Phán quyết, quyết định của Trọng tài thương mại;
h) Quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Hội đồng giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh;
i) Bản án, quyết định do cơ quan thi hành án dân sự nơi khác ủy thác;
k) Quyết định áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng bồi thường thiệt hại của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân nơi cơ quan thi hành án dân sự có trụ sở;
l) Bản án, quyết định khác theo quy định của pháp luật.
...
Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh là đơn vị trung tâm trong hệ thống thi hành án có thẩm quyền giải quyết những vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiều cấp xét xử hoặc có yếu tố nước ngoài. Ngoài việc tổ chức thi hành bản án, quyết định của Tòa án nhân dân các cấp, cơ quan này còn đảm nhiệm thi hành các phán quyết của trọng tài, quyết định của cơ quan cạnh tranh quốc gia hoặc bản án của Tòa án nước ngoài đã được công nhận tại Việt Nam.
Tình huống giả định:
-
Việc Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh chuyển giao hồ sơ thi hành án
Sau khi Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh công nhận và cho thi hành phán quyết của Trọng tài thương mại Singapore trong tranh chấp giữa Công ty TNHH Minh Phát Việt Nam và Tập đoàn Global Tech, hồ sơ vụ việc được bàn giao cho Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh. Theo phán quyết, Minh Phát phải thanh toán hơn 20 tỷ đồng cho đối tác nước ngoài. -
Quy trình xác minh và biện pháp thi hành án của Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh
Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh tiến hành xác minh, phát hiện doanh nghiệp có khoản tiền gửi ngân hàng và kho hàng tại thành phố Hạ Long. Ngay sau đó, cơ quan này ban hành quyết định thi hành án, áp dụng biện pháp kê biên và xử lý tài sản để bảo đảm nghĩa vụ thanh toán theo phán quyết đã được Tòa án công nhận. -
Kết quả thi hành án và đánh giá của Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh
Sau ba tháng, toàn bộ nghĩa vụ thanh toán đã được Công ty TNHH Minh Phát Việt Nam thực hiện đầy đủ, bên được thi hành án nhận đủ số tiền theo phán quyết. Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh đã hoàn tất hồ sơ, lập biên bản xác nhận kết quả và gửi báo cáo về Bộ Tư pháp.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh bao gồm những gì?
Điều 14 Luật Thi hành án dân sự 2008 (được sửa đổi bởi khoản 7 Điều 1 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi 2014)
Điều 14. Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh
1. Quản lý, chỉ đạo về thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bao gồm:
a) Bảo đảm việc áp dụng thống nhất các quy định của pháp luật trong hoạt động thi hành án dân sự;
b) Chỉ đạo hoạt động thi hành án dân sự đối với cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện; hướng dẫn nghiệp vụ thi hành án dân sự cho Chấp hành viên, công chức khác của cơ quan thi hành án dân sự trên địa bàn;
c) Kiểm tra công tác thi hành án dân sự đối với cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện;
d) Tổng kết thực tiễn thi hành án dân sự; thực hiện chế độ thống kê, báo cáo công tác tổ chức, hoạt động thi hành án dân sự theo hướng dẫn của cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp.
2. Trực tiếp tổ chức thi hành bản án, quyết định theo quy định tạiĐiều 35 của Luật này.
3. Lập hồ sơ đề nghị xét miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án dân sự; phối hợp với cơ quan Công an trong việc lập hồ sơ đề nghị xét miễn, giảm chấp hành hình phạt tù và đặc xá cho người có nghĩa vụ thi hành án dân sự đang chấp hành hình phạt tù.
4. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự thuộc thẩm quyền theo quy định của Luật này.
5. Thực hiện quản lý công chức, cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự tại địa phương theo hướng dẫn, chỉ đạo của cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp.
6. Giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp thực hiện trách nhiệm, quyền hạn theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 173 của Luật này.
7. Báo cáo công tác thi hành án dân sự trước Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân theo quy định của pháp luật; báo cáo Tòa án về kết quả thi hành bản án, quyết định khi có yêu cầu.
Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh đóng vai trò trung tâm trong hệ thống thi hành án vừa thực hiện chức năng quản lý, vừa tổ chức thi hành trực tiếp. Cơ quan này chịu trách nhiệm chỉ đạo nghiệp vụ cho đội ngũ chấp hành viên, bảo đảm việc áp dụng thống nhất pháp luật trên toàn tỉnh. Ngoài ra, việc giải quyết khiếu nại, lập hồ sơ miễn giảm nghĩa vụ thi hành án, quản lý tài chính và báo cáo định kỳ giúp hoạt động thi hành án được thực hiện minh bạch, hiệu quả và đúng quy định.
Tình huống giả định:
-
Người được thi hành án nộp đơn khiếu nại
Ông Nguyễn Văn Hùng (người được thi hành án theo bản án của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh) yêu cầu Công ty TNHH Thái Minh thanh toán hơn 3 tỷ đồng do vi phạm hợp đồng xây dựng. Sau sáu tháng bản án có hiệu lực mà công ty vẫn chưa trả tiền, ông Hùng đã gửi đơn khiếu nại về việc chậm thi hành án đến Cơ quan thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh. -
Cơ quan thi hành án dân sự xác minh và áp dụng biện pháp cưỡng chế
Nhận được đơn, Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh tiến hành xác minh và phát hiện Công ty Thái Minh chưa hợp tác, chậm phối hợp cung cấp thông tin về tài sản. Cơ quan này đã ban hành quyết định cưỡng chế đồng thời yêu cầu ngân hàng phong tỏa tài khoản để bảo đảm việc thi hành. -
Kết quả thi hành án và đánh giá của Cơ quan thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh
Sau khi áp dụng biện pháp cưỡng chế, Công ty TNHH Thái Minh đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Thẩm quyền của cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh được mở rộng bao gồm việc thi hành các bản án, quyết định của Tòa án nhân dân các cấp, phán quyết trọng tài và quyết định của cơ quan có thẩm quyền khác. Cùng với đó, cơ quan này còn đảm nhiệm vai trò quản lý, chỉ đạo, trực tiếp tổ chức thi hành án, giải quyết khiếu nại và quản lý nguồn lực phục vụ công tác thi hành án.
