Sa thải người lao động trong thời gian đình công là hành vi bị cấm; người sử dụng lao động vi phạm có thể bị phạt 5–10 triệu đồng, tổ chức bị phạt gấp đôi.
Đình công là quyền hợp pháp của người lao động khi phát sinh tranh chấp lao động tập thể. Trong thời gian này, việc bảo đảm người lao động không bị gây bất lợi về việc làm có ý nghĩa quan trọng đối với sự công bằng trong quan hệ lao động. Vì vậy, pháp luật lao động quy định rõ những hành vi người sử dụng lao động không được thực hiện trước, trong và sau khi đình công.
1. Người sử dụng lao động có được sa thải hoặc chấm dứt hợp đồng với người lao động đang đình công không?
Khoản 4 Điều 208 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 208. Các hành vi bị nghiêm cấm trước, trong và sau khi đình công
...
4. Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động, người lãnh đạo đình công hoặc điều động người lao động, người lãnh đạo đình công sang làm công việc khác, đi làm việc ở nơi khác vì lý do chuẩn bị đình công hoặc tham gia đình công.
...
Quy định này nhằm bảo vệ người lao động khỏi nguy cơ bị mất việc hoặc bị đối xử bất lợi khi thực hiện quyền đình công hợp pháp. Việc sa thải, chấm dứt hợp đồng hoặc kỷ luật lao động trong thời gian đình công sẽ làm mất ý nghĩa thực chất của quyền đình công. Pháp luật cũng cấm cả hành vi điều động người lao động sang công việc khác hoặc địa điểm khác nếu xuất phát từ lý do liên quan đến đình công. Đây là cơ chế bảo đảm sự cân bằng quyền lợi giữa người lao động và người sử dụng lao động.
Tình huống giả định
- Người lao động tham gia đình công hợp pháp
Người lao động tại Công ty Sản xuất Bao bì Hưng Thịnh ở tỉnh Tây Ninh tổ chức đình công đúng trình tự để yêu cầu cải thiện điều kiện làm việc. Cuộc đình công có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động. - Doanh nghiệp không áp dụng biện pháp bất lợi
Trong thời gian đình công, công ty không sa thải, không xử lý kỷ luật và không điều chuyển công việc đối với người lao động tham gia đình công. Các hợp đồng lao động vẫn được giữ nguyên hiệu lực. -
Quan hệ lao động được duy trì ổn định
Sau khi hai bên đạt được thỏa thuận, người lao động quay lại làm việc bình thường. Không phát sinh tranh chấp về việc chấm dứt hợp đồng lao động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động đang đình công bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 34, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 34. Vi phạm quy định về giải quyết tranh chấp lao động
...
3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động, người lãnh đạo đình công hoặc điều động người lao động, người lãnh đạo đình công sang làm việc khác, đi làm việc ở nơi khác vì lý do chuẩn bị đình công hoặc tham gia đình công;
...
4. Biện pháp khắc phục hậu quả
...
b) Buộc người sử dụng lao động trả lương cho người lao động trong những ngày đóng cửa tạm thời nơi làm việc đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 3 Điều này.
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Mức phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng được áp dụng đối với cá nhân sử dụng lao động có hành vi sa thải hoặc kỷ luật người lao động vì lý do đình công. Trường hợp chủ thể vi phạm là doanh nghiệp hoặc tổ chức, mức phạt có thể lên đến 20 triệu đồng. Quy định này nhằm răn đe hành vi lạm dụng quyền quản lý lao động để gây sức ép hoặc trả đũa người lao động. Ngoài xử phạt tiền, người sử dụng lao động còn có thể phải khôi phục quyền lợi cho người lao động nếu có thiệt hại phát sinh.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng sau đình công
Sau cuộc đình công hợp pháp tại Công ty May An Phú ở tỉnh Gia Lai, ban giám đốc ra quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với chị Nguyễn Thị Hồng, người tham gia đình công. Lý do chấm dứt hợp đồng được ghi nhận liên quan trực tiếp đến việc tham gia đình công. - Người lao động phản ánh đến cơ quan chức năng
Chị Hồng gửi đơn phản ánh hành vi vi phạm đến Thanh tra Sở Nội vụ. Nội dung đơn nêu rõ dấu hiệu sa thải trái quy định trong thời gian đình công. -
Doanh nghiệp bị xử phạt theo quy định
Sau khi kiểm tra, cơ quan có thẩm quyền kết luận doanh nghiệp vi phạm pháp luật lao động. Công ty bị xử phạt 20.000.000 đồng do là tổ chức vi phạm.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật không cho phép sa thải hoặc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động vì lý do tham gia đình công. Người sử dụng lao động vi phạm có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền đáng kể, đặc biệt cao hơn đối với tổ chức. Quy định này góp phần bảo đảm quyền đình công và sự công bằng trong quan hệ lao động.
