Cấp độ phòng ngừa trong bảo vệ trẻ em là cách nâng cao nhận thức của gia đình, nhà trường và cộng đồng, kết hợp xây dựng môi trường sống an toàn để giảm thiểu nguy cơ rủi ro xảy ra với trẻ em.
Trong công tác bảo vệ trẻ em, phòng ngừa sớm đóng vai trò quan trọng để ngăn chặn nguy cơ tổn hại từ khi chưa xảy ra. Pháp luật đã xây dựng khái niệm cấp độ phòng ngừa nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận diện rủi ro và hành động sớm. Trên cơ sở đó, các biện pháp bảo vệ trẻ em cấp độ phòng ngừa được triển khai đồng bộ để bảo đảm an toàn cho trẻ em trong gia đình và cộng đồng.
1. Cấp độ phòng ngừa trong việc bảo vệ trẻ em là gì?
Khoản 1 Điều 48 Luật Trẻ em 2016 quy định cụ thể:
Điều 48. Cấp độ phòng ngừa
1. Cấp độ phòng ngừa gồm các biện pháp bảo vệ được áp dụng đối với cộng đồng, gia đình và mọi trẻ em nhằm nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức về bảo vệ trẻ em, xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh cho trẻ em, giảm thiểu nguy cơ trẻ em bị xâm hại hoặc rơi vào hoàn cảnh đặc biệt....
Cấp độ phòng ngừa được hiểu là bước bảo vệ ban đầu dành cho mọi trẻ em trong gia đình và cộng đồng. Nội dung chính là trang bị kiến thức, nâng cao nhận thức của cha mẹ, nhà trường và xã hội về bảo vệ trẻ em. Bên cạnh đó, việc tạo ra môi trường sống an toàn, lành mạnh giúp hạn chế tối đa nguy cơ trẻ em bị xâm hại hay rơi vào hoàn cảnh đặc biệt. Đây là biện pháp mang tính chủ động, hướng đến phòng tránh trước khi rủi ro xảy ra.
Tình huống giả định
- Phường Bến Nghé tổ chức tuyên truyền
Ủy ban nhân dân phường phối hợp Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội tổ chức buổi tuyên truyền cho phụ huynh, học sinh về quyền trẻ em và các nguy cơ xâm hại thường gặp. - Phường Bến Nghé trang bị kỹ năng cho cha mẹ
Hơn 200 phụ huynh tham gia lớp tập huấn về kỹ năng nhận diện hành vi nguy cơ, cách hướng dẫn trẻ em tự bảo vệ và trách nhiệm báo cáo khi phát hiện trường hợp bất thường. - Phường Bến Nghé tạo môi trường an toàn
Nhà văn hóa phường được cải tạo, xây thêm khu vui chơi và lắp đặt camera an ninh tại cổng trường học, tạo không gian sinh hoạt an toàn cho trẻ. - Phường Bến Nghé tổng kết chương trình
Lãnh đạo phường đánh giá việc triển khai cấp độ phòng ngừa đã nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần hạn chế nguy cơ trẻ em bị xâm hại, khẳng định tính chủ động của biện pháp phòng tránh.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Các biện pháp bảo vệ trẻ em cấp độ phòng ngừa bao gồm gì?
Khoản 2 Điều 48 Luật Trẻ em 2016 quy định cụ thể:
Điều 48. Cấp độ phòng ngừa
...
2. Các biện pháp bảo vệ trẻ em cấp độ phòng ngừa bao gồm:
a) Tuyên truyền, phổ biến cho cộng đồng, gia đình, trẻ em về mối nguy hiểm và hậu quả của các yếu tố, hành vi gây tổn hại, xâm hại trẻ em; về trách nhiệm phát hiện, thông báo trường hợp trẻ em bị xâm hại hoặc có nguy cơ bị bạo lực, bóc lột, bỏ rơi;
b) Cung cấp thông tin, trang bị kiến thức cho cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em, người làm việc trong cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em về trách nhiệm bảo vệ trẻ em, kỹ năng phòng ngừa, phát hiện các yếu tố, hành vi gây tổn hại, xâm hại trẻ em;
c) Trang bị kiến thức, kỹ năng làm cha mẹ để bảo đảm trẻ em được an toàn;
d) Giáo dục, tư vấn kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho trẻ em;
đ) Xây dựng môi trường sống an toàn và phù hợp với trẻ em.
Bảo vệ trẻ em ở cấp độ phòng ngừa được thực hiện bằng nhiều biện pháp cụ thể. Gia đình, nhà trường và cộng đồng phải được tuyên truyền để hiểu rõ nguy cơ và hậu quả của hành vi xâm hại trẻ. Cha mẹ, giáo viên và người chăm sóc trẻ cần được tập huấn kỹ năng phòng ngừa, phát hiện sớm dấu hiệu tổn hại. Đồng thời, trẻ em được giáo dục kỹ năng tự bảo vệ còn xã hội có trách nhiệm tạo ra môi trường sống an toàn, phù hợp để trẻ phát triển lành mạnh.
Tình huống giả định
- Giáo viên Trường Tiểu học Hoa Sen đi tập huấn
Cô Trần Thị Lan, giáo viên chủ nhiệm lớp 4A, được cử tham gia khóa tập huấn do Phòng Giáo dục tổ chức về kỹ năng nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ bị tổn hại. - Giáo viên Trường Tiểu học Hoa Sen tiếp thu kiến thức
Trong buổi tập huấn, cô Lan được hướng dẫn cách quan sát, nhận diện hành vi bất thường và quy trình báo cáo kịp thời cho nhà trường cũng như cơ quan chức năng. - Giáo viên Trường Tiểu học Hoa Sen triển khai dạy kỹ năng
Sau khi trở về trường, cô Lan tổ chức tiết sinh hoạt ngoại khóa cho lớp 4A, hướng dẫn học sinh cách tự bảo vệ bản thân, biết nói “không” và tìm sự giúp đỡ khi gặp nguy hiểm. - Giáo viên Trường Tiểu học Hoa Sen lan tỏa kỹ năng
Cô Lan báo cáo lại kinh nghiệm cho toàn thể giáo viên nhà trường, đồng thời cùng đồng nghiệp xây dựng kế hoạch dài hạn để giáo dục kỹ năng phòng ngừa cho tất cả học sinh.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Bảo vệ trẻ em ở cấp độ phòng ngừa là cách tiếp cận chủ động nhằm giảm thiểu rủi ro từ sớm. Khái niệm cấp độ phòng ngừa giúp định hướng trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc nhận diện nguy cơ. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm tuyên truyền, cung cấp kiến thức cho cha mẹ và giáo viên, trang bị kỹ năng cho trẻ em và xây dựng môi trường sống an toàn để bảo đảm trẻ được phát triển toàn diện.
