Định danh và xác thực điện tử là công cụ pháp lý quan trọng trong quản lý thông tin và thực hiện các giao dịch trực tuyến. Nghị định 69/2024/NĐ-CP đã xác định rõ phạm vi những chủ thể được áp dụng hình thức này trong cả khu vực công và tư. Song song đó, quy định cũng đặt ra các nguyên tắc chặt chẽ nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp và an toàn dữ liệu trong quá trình thực hiện.
1. Ai là đối tượng được áp dụng định danh và xác thực điện tử?
Điều 2 Nghị định 69/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 2. Đối tượng áp dụng
Nghị định này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, công dân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài cư trú, hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động định danh, xác thực điện tử, căn cước điện tử.
Bất kỳ tổ chức, cá nhân nào, bao gồm cả người nước ngoài - nếu tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động định danh, xác thực điện tử tại Việt Nam, đều là đối tượng áp dụng của Nghị định này.
Điều này cho thấy việc xác thực danh tính điện tử không chỉ phục vụ riêng hoạt động quản lý hành chính nhà nước, mà còn là nền tảng pháp lý cho nhiều dịch vụ số trong lĩnh vực ngân hàng, thương mại, y tế, giáo dục,... Việc áp dụng thống nhất định danh điện tử giúp giảm giấy tờ, tiết kiệm thời gian và tăng tính chính xác trong giao dịch điện tử, nhất là trong môi trường có yếu tố nước ngoài.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp nước ngoài sử dụng định danh điện tử tại Việt Nam
Công ty TNHH GlobalPay (trụ sở tại phường Tân Phong, TP. Biên Hòa) là doanh nghiệp có vốn đầu tư từ Singapore, chuyên cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử. Để được kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia, công ty buộc phải đăng ký tài khoản định danh điện tử tổ chức tại Việt Nam. -
Công ty được cấp tài khoản định danh và kết nối dịch vụ công
Sau khi hoàn tất hồ sơ theo hướng dẫn của cơ quan chức năng, GlobalPay được cấp tài khoản định danh điện tử, cho phép truy cập và thực hiện các thủ tục liên quan đến đăng ký thuế, bảo hiểm xã hội, và báo cáo định kỳ. -
Việc áp dụng giúp đơn giản hóa nhiều thủ tục pháp lý
Nhờ có định danh điện tử, GlobalPay có thể xử lý nhiều thủ tục hành chính ngay trên nền tảng trực tuyến, không cần nộp bản giấy hay xác minh lại danh tính qua nhiều cơ quan khác nhau. Việc này giúp tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành và thời gian xử lý.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nguyên tắc nào được áp dụng khi thực hiện định danh và xác thực điện tử?
Điều 4 Nghị định 69/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 4. Nguyên tắc định danh và xác thực điện tử
1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
2. Bảo đảm tính chính xác, công khai, minh bạch trong quản lý, thuận tiện cho cơ quan, tổ chức, cá nhân.
3. Bảo đảm an ninh, an toàn thiết bị, bảo mật dữ liệu khi thực hiện định danh và xác thực điện tử.
4. Cơ quan, tổ chức, cá nhân được khai thác và sử dụng danh tính điện tử phải bảo mật thông tin tài khoản định danh điện tử và tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
5. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về định danh và xác thực điện tử phải được phát hiện, xử lý kịp thời theo quy định của pháp luật.
6. Bảo đảm phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
7. Không được sử dụng tài khoản định danh điện tử vào hoạt động, giao dịch trái quy định của pháp luật; xâm phạm đến an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
8. Mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân không được can thiệp trái phép vào hoạt động của hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Việc định danh và xác thực điện tử phải tuân thủ nguyên tắc pháp lý và kỹ thuật chặt chẽ. Trước hết là tuân thủ Hiến pháp, luật chuyên ngành và quyền lợi cá nhân, tổ chức. Bên cạnh đó, hoạt động này phải đảm bảo an toàn thông tin, bảo mật thiết bị, dữ liệu cá nhân, đồng thời không được sử dụng sai mục đích hoặc phục vụ cho các hoạt động vi phạm pháp luật.
Ngoài ra, định danh và xác thực điện tử còn phải phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, nhất là trong bối cảnh tích hợp hệ thống xác thực vào các giao dịch thương mại điện tử, ngân hàng, hải quan và hành chính công.
Tình huống giả định
-
Người dân phản ánh việc sử dụng sai mục đích tài khoản định danh điện tử
Anh Lê Minh Trọng, cư trú tại phường Phúc Thành, TP. Ninh Bình, phát hiện có đối tượng sử dụng trái phép tài khoản định danh điện tử của mình để đăng ký mở tài khoản vay tiền trực tuyến. -
Cơ quan công an điều tra hành vi chiếm đoạt thông tin định danh
Anh Trọng trình báo sự việc với Công an tỉnh Ninh Bình. Qua xác minh, cơ quan chức năng phát hiện một cá nhân đã thu thập trái phép dữ liệu từ thiết bị di động cũ mà anh Trọng từng sử dụng. -
Hệ thống được cảnh báo và tăng cường bảo mật theo nguyên tắc pháp luật
Vụ việc được xử lý theo đúng quy định tại Điều 4 Nghị định 69/2024/NĐ-CP. Đồng thời, cơ quan chức năng yêu cầu đơn vị phát hành ứng dụng có trách nhiệm tăng cường biện pháp bảo vệ dữ liệu định danh, bảo đảm đúng nguyên tắc an toàn, minh bạch, không can thiệp trái phép.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Định danh và xác thực điện tử là công cụ quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, được áp dụng cho cả người Việt Nam và cá nhân, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam. Hoạt động này phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc pháp lý, kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn, minh bạch và bảo vệ thông tin cá nhân. Những hành vi sử dụng sai mục đích hoặc can thiệp trái phép vào hệ thống định danh sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
