Hoạt động ngoại khóa là phần thiết yếu trong giáo dục nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng, khám phá thực tế và rèn luyện thể chất. Tuy nhiên, đây cũng là môi trường tiềm ẩn rủi ro nếu không có biện pháp đảm bảo an toàn đầy đủ từ nhà trường. Khi xảy ra tai nạn trong các buổi sinh hoạt, dã ngoại hay tham quan, trách nhiệm sẽ thuộc về nhà trường.
1. Ai là người chịu trách nhiệm khi học sinh gặp tai nạn trong hoạt động ngoại khóa?
Căn cứ vào khoản 1 Điều 89 Luật Giáo dục 2019 quy định cụ thể như sau
Điều 89. Trách nhiệm của nhà trường
1. Nhà trường có trách nhiệm thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục, quy tắc ứng xử; chủ động phối hợp với gia đình và xã hội để tổ chức hoặc tham gia các hoạt động giáo dục theo kế hoạch của nhà trường, bảo đảm an toàn cho người dạy và người học; thông báo về kết quả học tập, rèn luyện của học sinh cho cha mẹ hoặc người giám hộ....
Nhà trường là tổ chức trực tiếp chịu trách nhiệm bảo vệ an toàn cho học sinh trong suốt quá trình học tập và tham gia các hoạt động ngoại khóa. Hiệu trưởng, với tư cách là người đứng đầu, chịu trách nhiệm tổ chức, phê duyệt và giám sát các hoạt động này. Do đó, nếu học sinh bị tai nạn do thiếu sót trong khâu tổ chức, giám sát dẫn đến việc không đảm bảo an toàn, thì nhà trường phải chịu trách nhiệm đầu tiên, kể cả khi sự việc xảy ra ngoài khuôn viên trường.
Tình huống giả định
Trường THCS Nguyễn Hữu Cảnh (TP. Biên Hòa) tổ chức chuyến dã ngoại cho học sinh khối 8 đến khu du lịch sinh thái vào cuối tháng 5. Trong quá trình tham quan, do trời mưa khiến lối đi trơn trượt, em Trần Thanh Tùng bị ngã xuống rãnh sâu và gãy tay. Khu vực xảy ra tai nạn không có biển cảnh báo, không rào chắn và không có người trực hỗ trợ. Gia đình em Tùng đã phản ánh sự việc lên nhà trường và yêu cầu bồi thường.
Sau buổi làm việc với phụ huynh và kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ tổ chức hoạt động, hiệu trưởng thừa nhận đã không đánh giá đầy đủ nguy cơ rủi ro. Nhà trường sau đó tiến hành làm việc với cơ quan bảo hiểm và cam kết chịu trách nhiệm thanh toán toàn bộ chi phí điều trị cũng như tổn thất khác theo quy định của pháp luật.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
2. Nhà trường phải bồi thường như thế nào theo quy định pháp luật?
Căn cứ vào khoản 1 Điều 590 và khoản 1 Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cụ thể như sau:
Điều 590. Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm
1. Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm bao gồm:a) Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;
b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;
c) Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;
d) Thiệt hại khác do luật quy định.
...
Điều 591. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm
1. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm:a) Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm theo quy định tại Điều 590 của Bộ luật này;
b) Chi phí hợp lý cho việc mai táng;
c) Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng;
d) Thiệt hại khác do luật quy định.
...
Khi học sinh bị tai nạn trong hoạt động ngoại khóa do lỗi của nhà trường, căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015, bên gây thiệt hại, ở đây là trường học phải bồi thường các chi phí điều trị y tế, thuốc men, chăm sóc, phục hồi, cũng như thu nhập bị mất của người chăm sóc (nếu học sinh còn nhỏ và ba mẹ phải ở nhà để chăm sóc). Đồng thời, nếu thiệt hại nghiêm trọng như mất khả năng học tập, tổn thương tinh thần nặng, nhà trường còn phải bồi thường thêm khoản tổn thất tinh thần theo mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Tình huống giả định
Trong một chuyến tham quan bảo tàng do Trường THPT Hùng Vương (TP. Đà Nẵng) tổ chức, em Lê Minh Quân bị cửa kính phòng trưng bày rơi trúng đầu, phải khâu hơn 10 mũi và điều trị tại bệnh viện trong 10 ngày. Gia đình em Quân làm đơn yêu cầu nhà trường bồi thường chi phí điều trị, đồng thời thanh toán khoản thu nhập bị mất do mẹ em phải nghỉ làm chăm sóc con. Nhà trường đã làm việc với bảo hiểm và xác định trách nhiệm của đơn vị tổ chức.
Căn cứ theo Điều 590 và 591 Bộ luật Dân sự 2015, nhà trường sẽ chi trả toàn bộ viện phí, chi phí thuê người chăm sóc, thuốc men, và khoản bồi thường tổn thất tinh thần tương đương 3 tháng lương cơ sở. Gia đình đồng thuận với phương án này và không có khiếu nại gì thêm. Sau sự việc, nhà trường rà soát toàn bộ quy trình tổ chức hoạt động ngoại khóa và xây dựng mới quy định đảm bảo an toàn cho học sinh.
(Đây là tình huống giả định mang tính chất minh họa)
Kết luận
Nhà trường và hiệu trưởng là người phải chịu trách nhiệm khi học sinh gặp tai nạn trong hoạt động ngoại khóa. Trong trường hợp có thiệt hại về sức khỏe hoặc tinh thần, nhà trường phải tiến hành bồi thường đầy đủ theo đúng quy định pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi cho học sinh và gia đình.
