Trong giao thông đường bộ, quy định về số người được phép ngồi trên xe máy được đặt ra để bảo đảm an toàn cho cả người lái và người tham gia giao thông khác. Khi người điều khiển chở quá số người quy định, họ sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định pháp luật. Tuy vậy, pháp luật cũng ghi nhận một số trường hợp đặc biệt mà xe máy có thể chở thêm người ngoài mức cho phép.
1. Xe máy chở quá số người bị xử phạt bao nhiêu?
Khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 7. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
2. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
g) Chở theo 02 người trên xe, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 12 tuổi, người già yếu hoặc người khuyết tật, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
...
3. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
b) Chở theo từ 03 người trở lên trên xe;
...
...
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mỗi xe máy chỉ được chở một người ngồi sau, trừ trường hợp đặc biệt như chở người bệnh đi cấp cứu, chở trẻ em dưới 12 tuổi, người già yếu, người khuyết tật hoặc áp giải người vi phạm pháp luật. Nếu người điều khiển xe máy chở 2 người ngồi sau (tổng cộng 3 người trên xe) thì sẽ bị xử phạt tiền từ 400.000 đến 600.000 đồng. Nếu chở từ 3 người ngồi sau trở lên (tổng cộng 4 người trên xe) thì mức phạt cao hơn, từ 600.000 đến 800.000 đồng. Như vậy, việc chở quá số người không chỉ vi phạm quy định giao thông mà còn bị phạt tiền theo từng mức tùy vào số người ngồi sau xe.
Tình huống giả định
- Anh Nguyễn Văn Hòa điều khiển xe máy chở ba người
Ngày 14/6/2025, anh Nguyễn Văn Hòa điều khiển xe máy tại phường Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, phía sau chở thêm hai người bạn, tổng cộng ba người trên xe. - Anh Nguyễn Văn Hòa bị cảnh sát giao thông dừng xe
Trong quá trình tuần tra, lực lượng Cảnh sát giao thông phát hiện xe chở quá số người quy định và yêu cầu anh Hòa dừng xe kiểm tra giấy tờ. - Anh Nguyễn Văn Hòa bị lập biên bản vi phạm
Sau khi xác minh, Cảnh sát giao thông xác định hành vi chở hai người ngồi sau vi phạm khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, thuộc trường hợp bị xử phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng. - Anh Nguyễn Văn Hòa nộp phạt và cam kết không tái phạm
Ngày 16/6/2025, anh Hòa đến Kho bạc Nhà nước nộp phạt 500.000 đồng và ký cam kết sẽ chấp hành đúng quy định khi điều khiển phương tiện giao thông.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Khi nào xe máy có thể chở quá số người quy định?
Khoản 1 Điều 33 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định cụ thể:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 33. Người lái xe, người được chở, hàng hóa xếp trên xe mô tô, xe gắn máy
1. Người lái xe mô tô hai bánh, xe gắn máy chỉ được chở một người, trừ những trường hợp sau thì được chở tối đa hai người:a) Chở người bệnh đi cấp cứu;
b) Áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
c) Trẻ em dưới 12 tuổi;
d) Người già yếu hoặc người khuyết tật.
...
Người điều khiển xe máy thông thường chỉ được chở một người ngồi sau. Tuy nhiên pháp luật cho phép chở tối đa hai người trong bốn tình huống cụ thể. Thứ nhất, khi cần đưa người bệnh đi cấp cứu. Thứ hai, khi chở trẻ em dưới 12 tuổi vì đây là đối tượng cần có thêm người đi kèm. Thứ ba, khi chở người già yếu hoặc người khuyết tật để bảo đảm có sự hỗ trợ cần thiết. Và cuối cùng là trường hợp chở người vi phạm pháp luật trong quá trình áp giải. Như vậy, ngoài các tình huống nêu trên, việc chở quá một người trên xe máy đều bị coi là vi phạm quy định giao thông.
Tình huống giả định
- Anh Lê Văn Hùng chở mẹ già đi khám bệnh
Ngày 05/9/2025, anh Lê Văn Hùng điều khiển xe máy tại phường Thanh Xuân, Hà Nội, chở mẹ 75 tuổi và em gái cùng đi bệnh viện kiểm tra sức khỏe. - Anh Lê Văn Hùng bị Cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe
Trên đường, tổ tuần tra giao thông phát hiện xe máy có ba người và yêu cầu anh Hùng dừng xe để kiểm tra. - Anh Lê Văn Hùng giải trình lý do đặc biệt
Anh Hùng trình bày mẹ già yếu cần có em gái đi kèm hỗ trợ, thuộc trường hợp pháp luật cho phép được chở tối đa hai người ngồi sau xe máy. - Anh Lê Văn Hùng được giải thích và cho đi tiếp
Sau khi xác minh, lực lượng chức năng giải thích rõ quy định pháp luật, lập biên bản ghi nhận tình huống hợp lệ và cho anh Hùng tiếp tục di chuyển.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Xử phạt hành chính đối với hành vi chở quá số người trên xe máy là biện pháp nhằm bảo đảm trật tự giao thông và hạn chế tai nạn. Người điều khiển xe máy khi vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 400.000 đồng đến 800.000 đồng, tùy mức độ vi phạm. Tuy nhiên, pháp luật cũng cho phép chở quá số người trong một số trường hợp đặc biệt như chở người bệnh đi cấp cứu, người già yếu, trẻ em hoặc áp giải người vi phạm pháp luật.
