Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người có chức năng gì?

Hoạt động hiến, lấy và ghép mô, bộ phận cơ thể người là một lĩnh vực đặc biệt trong y học, mang đậm tính nhân đạo và yêu cầu cao về sự minh bạch. Để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả trong điều phối giữa người hiến và người được ghép, pháp luật quy định việc thành lập Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người trực thuộc Bộ Y tế. Đồng thời, luật cũng đặt ra nguyên tắc hoạt động cụ thể, bảo đảm mỗi ca ghép được thực hiện đúng người, đúng thời điểm, đúng quy định pháp lý.

1. Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người là gì?

Điều 36 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 quy định như sau:

Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006

Điều 36. Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người

1. Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người là tổ chức sự nghiệp, có tư cách pháp nhân, trực thuộc Bộ Y tế.

2. Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người có chức năng, nhiệm vụ sau đây:

a) Tiếp nhận và xử lý thông tin về việc hiến, thay đổi hoặc huỷ bỏ việc hiến mô, bộ phận cơ thể người;

b) Quản lý danh sách chờ ghép mô, bộ phận cơ thể người của quốc gia;

c) Quản lý việc cấp thẻ hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết, hiến xác;

d) Quản lý các thông tin liên quan đến người hiến, người được ghép mô, bộ phận cơ thể người;

đ) Điều phối việc lấy, ghép, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển mô, bộ phận cơ thể người;

e) Hợp tác quốc tế trong việc điều phối lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người.

3. Chính phủ quyết định thành lập và quy định cụ thể về tổ chức và hoạt động của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người là đầu mối chịu trách nhiệm tiếp nhận, quản lý và điều phối toàn bộ quy trình hiến – ghép mô, tạng trên phạm vi cả nước. Trung tâm thực hiện chức năng quan trọng trong việc quản lý danh sách chờ ghép, cấp thẻ hiến mô, điều phối vận chuyển và lưu giữ mô, tạng, bảo đảm tính công bằng, minh bạch và tuân thủ quy trình y học. Đồng thời, cơ quan này còn là đại diện của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về lĩnh vực hiến và ghép tạng.

Tình huống giả định

• Người dân đăng ký hiến tạng qua hệ thống quốc gia
  Ông Nguyễn Văn Cường (trú tại tỉnh Nghệ An) đăng ký hiến thận sau khi qua đời thông qua hệ thống trực tuyến của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người. Toàn bộ thông tin hiến tạng của ông được lưu giữ trong cơ sở dữ liệu quốc gia và cấp mã định danh riêng.
• Trung tâm tiếp nhận và xử lý hồ sơ hiến tạng
  Sau khi tiếp nhận, trung tâm tiến hành xác minh, lưu trữ hồ sơ và chuyển dữ liệu tới các cơ sở y tế có đủ điều kiện thực hiện ca ghép. Toàn bộ quá trình này được kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm tính bảo mật và minh bạch.

• Kết quả và ý nghĩa nhân đạo
  Nhờ hệ thống điều phối thống nhất, khi có người cần ghép thận, nội tạng hiến của ông Cường được vận chuyển an toàn đến bệnh viện, cứu sống bệnh nhân trong danh sách chờ. Tình huống thể hiện vai trò quan trọng của trung tâm trong việc kết nối người hiến và người nhận, bảo đảm tính nhân văn và minh bạch.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Trung tâm điều phối hoạt động ghép mô, bộ phận cơ thể người theo nguyên tắc nào?

Điều 37 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 quy định như sau:

Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006

Điều 37. Nguyên tắc điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người

1. Việc điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người phải bảo đảm nguyên tắc hòa hợp giữa người hiến và người được ghép và bảo đảm công bằng giữa những người được ghép.

2. Thứ tự ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ thể người được quy định như sau:

a) Trẻ em;

b) Trường hợp cấp cứu;

c) Người đã hiến bộ phận cơ thể người khi có chỉ định ghép hoặc người có tên đầu tiên trong danh sách chờ ghép của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người hoặc trong danh sách chờ ghép của cơ sở y tế lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người;

d) Trường hợp nhiều người có cùng thông số sinh học với người hiến thì ưu tiên đối với người có tên trong danh sách chờ ghép của cơ sở y tế đã lấy bộ phận cơ thể của người hiến đó.

Các nguyên tắc điều phối ghép tạng được xây dựng dựa trên sự công bằng và nhân đạo. Trẻ em, người cấp cứu hoặc người từng hiến bộ phận cơ thể sẽ được ưu tiên trong danh sách chờ. Việc bảo đảm tính hòa hợp sinh học giữa người hiến và người nhận không chỉ giúp ca ghép thành công mà còn thể hiện tinh thần nhân văn trong y học hiện đại. Danh sách chờ ghép được quản lý tập trung, bảo đảm mọi bệnh nhân đều có cơ hội bình đẳng.

Tình huống giả định

• Bệnh nhân được ưu tiên trong ca ghép tim khẩn cấp
  Anh Phan Quang Huy (TP. Hồ Chí Minh) bị suy tim giai đoạn cuối, được đưa vào danh sách ưu tiên của Trung tâm điều phối quốc gia. Khi có người hiến tim phù hợp, trung tâm lập tức liên hệ và điều phối nội tạng đến bệnh viện thực hiện ca ghép.
• Quy trình điều phối được tiến hành công bằng và minh bạch
  Thông tin giữa người hiến và người nhận được đối chiếu chặt chẽ, đảm bảo hòa hợp sinh học và đúng thứ tự ưu tiên theo quy định. Toàn bộ quá trình được giám sát bởi cơ quan y tế có thẩm quyền.

• Kết quả và giá trị nhân đạo
  Ca ghép tim được thực hiện thành công, giúp anh Huy vượt qua cơn nguy kịch. Tình huống thể hiện rõ nguyên tắc công bằng và tính nhân văn trong hoạt động điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người là cơ quan chuyên môn đầu mối của Bộ Y tế, thực hiện nhiệm vụ quản lý, kết nối và điều phối toàn bộ hoạt động hiến – ghép mô, tạng trong phạm vi cả nước. Các nguyên tắc hoạt động của trung tâm được xây dựng trên cơ sở công bằng, hòa hợp sinh học và nhân đạo. Đồng thời thứ tự ghép mô, bộ phận cơ thể người cũng được quy định cụ thể.