Từ năm 2025, nhiều quy định mới liên quan đến phương tiện giao thông cơ giới chính thức có hiệu lực, trong đó có vấn đề về thiết bị giám sát hành trình (camera hành trình). Không ít chủ xe cá nhân lo lắng liệu mình có bắt buộc phải lắp camera hành trình hay không. Bên cạnh đó, với các loại xe kinh doanh vận tải hành khách, việc không lắp đặt camera hành trình sẽ bị xử phạt hành chính theo mức cụ thể.
1. Xe ô tô cá nhân có bắt buộc lắp camera hành trình không?
Điều 35 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định như sau:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 35. Điều kiện phương tiện tham gia giao thông đường bộ
...
2. Xe ô tô kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị giám sát hành trình. Xe ô tô chở người từ 08 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) kinh doanh vận tải, xe ô tô đầu kéo, xe cứu thương phải lắp thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe.
Theo quy định trên, chỉ những loại xe hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vận tải mới bắt buộc phải lắp camera hành trình. Cụ thể, đó là các xe ô tô chở khách từ 08 chỗ trở lên, xe đầu kéo, xe cứu thương.
Ngược lại, việc lắp camera hành trình đối với xe cá nhân hiện nay là không bắt buộc, mà chỉ mang tính tự nguyện. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người vẫn lựa chọn lắp camera để làm bằng chứng khi xảy ra va chạm hoặc tranh chấp, hỗ trợ cơ quan chức năng trong điều tra tai nạn giao thông.
Tình huống giả định
- Chủ xe cá nhân lo lắng về quy định mới
Anh Nguyễn Minh Quân, trú tại Phường Khánh Hội, TP. Hồ Chí Minh, vừa mua một chiếc ô tô cá nhân 5 chỗ phục vụ đi lại gia đình. Khi nghe thông tin từ năm 2025 nhiều loại xe phải lắp camera hành trình, anh Quân lo lắng liệu xe của mình có bị bắt buộc hay không. Anh tìm đến cơ quan đăng ký xe để hỏi trực tiếp cán bộ phụ trách. - Được cơ quan chức năng giải thích rõ
Tại buổi làm việc, cán bộ của Phòng Cảnh sát giao thông TP. Hồ Chí Minh giải thích là xe cá nhân 5 chỗ không thuộc diện bắt buộc phải lắp camera hành trình. Quy định này chỉ áp dụng cho xe kinh doanh vận tải, xe từ 08 chỗ trở lên, xe đầu kéo và xe cứu thương. Nghe vậy, anh Quân yên tâm vì biết rằng mình không vi phạm pháp luật nếu không lắp camera. -
Quyết định của chủ xe
Dù không bắt buộc, anh Quân vẫn quyết định tự lắp thêm camera hành trình để ghi lại hình ảnh trong quá trình tham gia giao thông. Anh cho rằng việc này có lợi khi xảy ra tranh chấp hoặc va chạm, đồng thời cũng giúp chính bản thân mình lái xe cẩn thận hơn. Đây là minh chứng cho thấy việc lắp camera đối với xe cá nhân mang tính tự nguyện, nhưng lại đem đến nhiều lợi ích thực tế cho người sử dụng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Mức phạt không lắp camera hành trình đối với ô tô kinh doanh vận tải hành khách là bao nhiêu?
Điều 20 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 20. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe ô tô chở hành khách, ô tô chở người và các loại xe tương tự xe ô tô chở hành khách vi phạm quy định về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông
…
6. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:
…đ) Điều khiển xe kinh doanh vận tải hành khách không lắp thiết bị giám sát hành trình của xe theo quy định hoặc có lắp thiết bị giám sát hành trình của xe nhưng thiết bị không hoạt động theo quy định hoặc làm sai lệch dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô;
...
10. Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi vi phạm còn bị trừ điểm giấy phép lái xe như sau:
a) Thực hiện hành vi quy định tại điểm c, điểm d, điểm e khoản 3; điểm a, điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ, điểm e, điểm g, điểm h, điểm i, điểm k, điểm m khoản 5; khoản 6; khoản 7 Điều này bị trừ điểm giấy phép lái xe 02 điểm;
...
Đối với xe kinh doanh vận tải hành khách (xe khách, xe hợp đồng, taxi, xe du lịch…), việc lắp camera hành trình là nghĩa vụ bắt buộc. Mục đích chính là theo dõi quá trình di chuyển, giám sát hoạt động của lái xe, ngăn ngừa các hành vi vi phạm như đón trả khách không đúng nơi, chạy sai tuyến hoặc phóng nhanh vượt ẩu.
Mức phạt từ 3 đến 5 triệu đồng áp dụng khi phương tiện không lắp thiết bị giám sát hành trình, hoặc có lắp nhưng thiết bị hỏng, không hoạt động đúng quy định, hoặc dữ liệu bị làm sai lệch. Ngoài xử phạt tiền, cơ quan chức năng có thể áp dụng biện pháp bổ sung như trừ điểm Giấy phép lái xe.
Tình huống giả định
- Doanh nghiệp vận tải không lắp camera hành trình
Công ty Vận tải Hoàng Gia, trụ sở tại Phường Xóm Chiếu, TP. Hồ Chí Minh, quản lý đội xe khách tuyến TP. Hồ Chí Minh – Nha Trang. Trong một lần kiểm tra định kỳ của lực lượng Cảnh sát giao thông vào tháng 4/2025, một xe khách 29 chỗ của công ty được phát hiện chưa lắp thiết bị giám sát hành trình theo quy định mới. Lái xe không xuất trình được giấy tờ chứng minh xe đã trang bị camera hành trình. - Cơ quan chức năng lập biên bản xử phạt
Tổ kiểm tra tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính đối với hành vi không lắp camera hành trình trên xe kinh doanh vận tải hành khách. Căn cứ Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mức phạt áp dụng cho doanh nghiệp là 4.000.000 đồng. Đồng thời, lái xe bị trừ điểm trên giấy phép lái xe theo hình thức xử phạt bổ sung. -
Biện pháp khắc phục và cảnh báo
Công ty Hoàng Gia buộc phải nhanh chóng lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho toàn bộ đội xe trước khi tiếp tục hoạt động kinh doanh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Từ năm 2025, quy định về camera hành trình được phân định rõ ràng. Xe ô tô cá nhân không bắt buộc phải lắp camera, chỉ cần đảm bảo các điều kiện an toàn kỹ thuật và môi trường. Ngược lại, xe kinh doanh vận tải hành khách bắt buộc phải lắp camera giám sát, nếu không sẽ bị phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng và có thể bị trừ điểm Giấy phép lái xe.
