1. Nợ thuế có bị phong tỏa tài khoản thanh toán hay không?
Khoản 1 Điều 125 Luật Quản lý thuế 2019:
Điều 125. Biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế
1. Các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế bao gồm:
a) Trích tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế tại Kho bạc Nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác; phong tỏa tài khoản;
b) Khấu trừ một phần tiền lương hoặc thu nhập;
c) Dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu;
d) Ngừng sử dụng hóa đơn;
đ) Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định của pháp luật;
e) Thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ;
g) Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, giấy phép thành lập và hoạt động, giấy phép hành nghề.
...
Luật Quản lý thuế 2019 quy định rõ phong tỏa tài khoản là một trong những biện pháp cưỡng chế được áp dụng để buộc người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ. Việc phong tỏa được thực hiện khi cơ quan thuế đã ban hành quyết định cưỡng chế và gửi đến tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Biện pháp phong tỏa tài khoản không phải là tùy tiện mà chỉ được thực hiện theo quyết định hoặc yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền.
Tình huống giả định:
-
Doanh nghiệp chậm nộp thuế
Tháng 1/2025, Công ty TNHH Thương mại Minh Tâm (trụ sở tại Quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội) được cơ quan thuế yêu cầu nộp hơn 500 triệu đồng tiền thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, doanh nghiệp này chỉ nộp một phần và để tồn nợ hơn 200 triệu đồng quá hạn quy định. -
Cơ quan thuế ban hành quyết định cưỡng chế
Sau khi rà soát, đến tháng 5/2025, Chi cục Thuế Quận Cầu Giấy xác định Công ty Minh Tâm đã nợ thuế quá 90 ngày. Cơ quan thuế lập hồ sơ cưỡng chế và ban hành quyết định gửi đến ngân hàng nơi công ty mở tài khoản. -
Ngân hàng phong tỏa tài khoản của doanh nghiệp
Nhận được quyết định, ngân hàng thương mại đã thực hiện phong tỏa toàn bộ số dư còn lại trong tài khoản của Công ty Minh Tâm để đảm bảo thi hành nghĩa vụ nộp thuế. Đồng thời, cơ quan thuế thông báo rõ cho doanh nghiệp về phạm vi và lý do phong tỏa theo đúng quy định pháp luật.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Người nợ thuế bao lâu thì bị phong tỏa tài khoản ngân hàng?
Khoản 1 Điều 2 Thông tư 215/2013/TT-BTC:
Điều 2. Các trường hợp bị cưỡng chế
1. Đối với người nộp thuế
a) Người nộp thuế nợ tiền thuế, tiền chậm nộp tiền thuế đã quá 90 (chín mươi) ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp thuế, hết thời hạn gia hạn nộp thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
b) Người nộp thuế còn nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp tiền thuế có hành vi bỏ trốn, tẩu tán tài sản.
c) Người nộp thuế không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế trong thời hạn 10 (mười) ngày kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế thì bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế. Trường hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế có thời hạn thi hành nhiều hơn 10 (mười) ngày mà người nộp thuế không chấp hành quyết định xử phạt theo thời hạn ghi trên quyết định xử phạt thì bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế (trừ trường hợp được hoãn hoặc tạm đình chỉ thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế).
...
Khoản 1 Điều 11 Nghị định 52/2024/NĐ-CP:
Điều 11. Phong tỏa tài khoản thanh toán
1. Tài khoản thanh toán bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số dư trên tài khoản thanh toán trong các trường hợp sau:
a) Theo thỏa thuận trước giữa chủ tài khoản thanh toán và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán hoặc theo yêu cầu của chủ tài khoản;
b) Khi có quyết định hoặc yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
c) Khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phát hiện có nhầm lẫn, sai sót khi ghi Có nhầm vào tài khoản thanh toán của khách hàng hoặc thực hiện theo yêu cầu hoàn trả lại tiền của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển tiền do có nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán của bên chuyển tiền sau khi ghi Có vào tài khoản thanh toán của khách hàng. Số tiền bị phong tỏa trên tài khoản thanh toán không được vượt quá số tiền bị nhầm lẫn, sai sót;
d) Khi có yêu cầu phong tỏa của một trong các chủ tài khoản thanh toán chung trừ trường hợp có thỏa thuận trước bằng văn bản giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và các chủ tài khoản thanh toán chung.
...
Theo quy định, việc phong tỏa tài khoản chỉ được áp dụng khi người nộp thuế đã chậm nộp quá 90 ngày hoặc cố tình không thực hiện quyết định xử phạt. Khoảng thời gian 90 ngày được xem là thời hạn cuối cùng để người nộp thuế tự giác khắc phục, nếu vẫn không chấp hành thì cơ quan thuế mới áp dụng biện pháp cưỡng chế mạnh hơn.
Việc phong tỏa tài khoản ngân hàng được thực hiện bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền và gửi trực tiếp đến tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Biện pháp này vừa giúp đảm bảo khả năng thu hồi khoản nợ thuế, vừa bảo vệ sự công bằng, tránh tình trạng doanh nghiệp hay cá nhân cố tình trì hoãn hoặc tẩu tán tài sản để trốn nghĩa vụ thuế.
ChatGPT đã nói:
Tình huống giả định:
-
Doanh nghiệp chậm nộp thuế giá trị gia tăng
Tháng 2/2025, Công ty TNHH Đầu tư Hoàng Phát (trụ sở tại Quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội) được cơ quan thuế yêu cầu nộp hơn 1 tỷ đồng tiền thuế giá trị gia tăng. Do gặp khó khăn tài chính, công ty chỉ nộp một phần, để lại số nợ hơn 400 triệu đồng quá hạn. -
Cơ quan thuế xác định thời gian nợ quá 90 ngày
Đến tháng 6/2025, Chi cục Thuế Quận Hoàng Mai kiểm tra và phát hiện Công ty Hoàng Phát đã nợ thuế quá 90 ngày kể từ thời điểm hết hạn nộp. Căn cứ vào Luật Quản lý thuế và Thông tư 215/2013/TT-BTC, cơ quan thuế lập hồ sơ cưỡng chế. -
Ngân hàng thực hiện phong tỏa tài khoản
Sau khi nhận quyết định cưỡng chế từ UBND Quận Hoàng Mai, ngân hàng thương mại nơi công ty mở tài khoản đã tiến hành phong tỏa toàn bộ số dư còn lại. Quy định phong tỏa giúp bảo đảm số tiền này được dùng để thi hành nghĩa vụ nộp thuế, đồng thời ngăn chặn nguy cơ doanh nghiệp rút tiền nhằm trốn tránh nghĩa vụ.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Phong tỏa tài khoản là một trong những biện pháp cưỡng chế mạnh được áp dụng khi người nộp thuế chậm thực hiện nghĩa vụ. Theo quy định, người nợ thuế quá 90 ngày kể từ ngày hết hạn nộp sẽ bị xem xét cưỡng chế bằng cách phong tỏa tài khoản ngân hàng.
