Trong quá trình sắp xếp nhân sự phục vụ Đại hội Đảng các cấp, nhiều cán bộ không đủ tuổi tái cử hoặc tái bổ nhiệm đặt ra câu hỏi liệu nghỉ hưu sớm trong trường hợp này có bị trừ tỷ lệ lương hưu hay không. Quy định tại các nghị định mới nhất đã có hướng dẫn rõ ràng về chính sách đối với nhóm đối tượng này, trong đó đặc biệt lưu ý đến quyền lợi về chế độ hưu trí. Đồng thời, điều kiện để được nghỉ hưu sớm đúng quy định cũng được quy định cụ thể, nhằm bảo đảm minh bạch và thống nhất trong áp dụng.
1. Nghỉ hưu sớm vì không đủ tuổi tái cử có bị trừ lương hưu không?
Căn cứ khoản 4 Điều 2 và khoản 2 Điều 7 Nghị định 178/2024/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 và khoản 5 Điều 1 Nghị định 67/2025/NĐ-CP), quy định như sau:
Điều 2. Đối tượng áp dụng
...
4. Cán bộ không đủ tuổi tái cử, tái bổ nhiệm quy định tại khoản 1, khoản 2 và khoản 3 Điều 2 Nghị định số 177/2024/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2024 của Chính phủ quy định chế độ, chính sách đối với các trường hợp không tái cử, tái bổ nhiệm; cán bộ đủ điều kiện về tuổi tái cử, tái bổ nhiệm cấp ủy cùng cấp, có thời gian công tác tính từ ngày bắt đầu tổ chức đại hội còn từ 2,5 năm (30 tháng) đến 05 năm (60 tháng) đến đủ tuổi nghỉ hưu quy định tại khoản 4 Điều 2 Nghị định số 177/2024/NĐ-CP và cán bộ đang tham gia cấp ủy ở các đảng bộ phải kết thúc hoạt động, kiện toàn tổ chức bộ máy còn 05 năm (60 tháng) trở xuống đến tuổi nghỉ hưu, có nguyện vọng nghỉ hưu trước tuổi để tạo điều kiện sắp xếp nhân sự cấp ủy trong kỳ Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và được cấp có thẩm quyền đồng ý.
...
Điều 7. Chính sách đối với người nghỉ hưu trước tuổi
...
2. Được hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi theo thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và số năm nghỉ sớm như sau:
a) Trường hợp có tuổi đời còn từ đủ 02 năm đến đủ 05 năm đến tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CPvà có đủ thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, ngoài hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội thì còn được hưởng các chế độ sau:
Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi;
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CP;
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho 20 năm đầu công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Từ năm thứ 21 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
Trường hợp đủ 15 năm công tác trở lên có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và thuộc đối tượng được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm nghỉ hưu trước tuổi thì được trợ cấp 04 tháng tiền lương hiện hưởng đối với 15 năm đầu công tác; từ năm thứ 16 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
b) Trường hợp có tuổi đời còn trên 05 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CPvà có đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, ngoài hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội thì còn được hưởng các chế độ sau:
Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi;
Được trợ cấp 04 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CP;
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho 20 năm đầu công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Từ năm thứ 21 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
Trường hợp đủ 15 năm công tác trở lên có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và thuộc đối tượng được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm nghỉ hưu trước tuổi thì được trợ cấp 04 tháng tiền lương hiện hưởng đối với 15 năm đầu công tác; từ năm thứ 16 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
c) Trường hợp có tuổi đời còn từ đủ 02 năm đến đủ 05 năm đến tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CPvà có đủ thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, trong đó có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do cơ quan của Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lao động ban hành hoặc có đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn do cơ quan của Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lao động ban hành bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021, ngoài hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, thì còn được hưởng các chế độ sau:
Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi;
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định số135/2020/NĐ-CP;
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho 20 năm đầu công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Từ năm thứ 21 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
Trường hợp đủ 15 năm công tác trở lên có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và thuộc đối tượng được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm nghỉ hưu trước tuổi thì được trợ cấp 04 tháng tiền lương hiện hưởng đối với 15 năm đầu công tác; từ năm thứ 16 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương hiện hưởng.
...
Cán bộ không đủ tuổi để tái cử hoặc tái bổ nhiệm, nếu đáp ứng đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi và được cấp có thẩm quyền phê duyệt, thì sẽ không bị trừ tỷ lệ phần trăm khi tính lương hưu. Đây là điểm khác biệt quan trọng so với quy định thông thường về nghỉ hưu trước tuổi, vốn sẽ làm giảm tỷ lệ hưởng lương hưu theo số năm nghỉ sớm.
Chính sách này thể hiện tính đặc thù đối với cán bộ thuộc diện sắp xếp lại tổ chức bộ máy trong giai đoạn chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, nhằm tạo điều kiện cho nhân sự mới đồng thời vẫn bảo đảm đầy đủ quyền lợi cho người nghỉ hưu. Cán bộ khi nghỉ trong diện này còn được hưởng trợ cấp một lần tính theo số tháng nghỉ sớm.
Việc không bị trừ tỷ lệ lương hưu giúp người nghỉ hưu sớm an tâm hơn về thu nhập sau khi kết thúc công tác, đồng thời góp phần ổn định bộ máy nhân sự theo định hướng chung của tổ chức.
Tình huống giả định:
Bà Hồng nghỉ hưu sớm do không đủ tuổi tái cử nhưng vẫn được hưởng đủ lương hưu
Bà Nguyễn Thị Thu Hồng, Phó Bí thư Đảng ủy khối cơ quan tỉnh Bình Định, sinh tháng 11/1970, sẽ tròn 55 tuổi vào tháng 11/2025 – chưa đủ tuổi tái cử theo nhiệm kỳ mới. Trong quá trình chuẩn bị nhân sự cho Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2025–2030, bà Hồng được vận động nghỉ hưu sớm để tạo điều kiện bố trí nhân sự trẻ. Bà làm đơn tự nguyện xin nghỉ hưu trước tuổi và được cấp có thẩm quyền đồng ý.
Thời điểm nghỉ hưu, bà Hồng còn 3 năm nữa mới đủ tuổi nghỉ hưu theo Phụ lục I ban hành kèm Nghị định 135/2020/NĐ-CP. Tuy nhiên, bà đã có trên 25 năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Theo khoản 2 Điều 7 Nghị định 178/2024/NĐ-CP, bà thuộc diện nghỉ hưu trước tuổi do không đủ tuổi tái cử nên không bị trừ tỷ lệ lương hưu và còn được nhận thêm khoản trợ cấp hưu trí một lần tính theo số tháng nghỉ sớm.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
2. Điều kiện để hưởng chế độ nghỉ hưu sớm là gì?
Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 177/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 3. Chế độ nghỉ hưu trước tuổi
1. Điều kiện hưởng chế độ nghỉ hưu trước tuổi
a) Đối tượng quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 2 Nghị định này không đủ điều kiện về tuổi tái cử, tái bổ nhiệm theo quy định của cấp có thẩm quyền hoặc còn đủ tuổi tái cử, tái bổ nhiệm nhưng thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 2 hoặc thuộc đối tượng quy định tại khoản 5 Điều 2 Nghị định này;
b) Tính đến ngày nghỉ hưu có đủ thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc (bao gồm cả thời gian tập sự, thử việc) để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm hưởng chế độ. Tuổi nghỉ hưu được xác định theo quy định của pháp luật về lao động tại thời điểm thôi việc, nghỉ hưu;
c) Có đơn tự nguyện xin nghỉ hưu trước tuổi và được cấp có thẩm quyền đồng ý.
...
Quy định tại Nghị định 177/2024/NĐ-CP đã làm rõ ba điều kiện bắt buộc để cán bộ không đủ tuổi tái cử được hưởng chế độ nghỉ hưu sớm. Trước hết, người đó phải thuộc diện không đủ điều kiện về tuổi tái cử hoặc tái bổ nhiệm, theo quy định và hướng dẫn của cấp có thẩm quyền tổ chức Đại hội Đảng hoặc sắp xếp lại nhân sự.
Thứ hai, họ phải đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, tính đến thời điểm nghỉ hưu. Đây là yếu tố then chốt để xác định người đó có đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng theo pháp luật hiện hành về bảo hiểm xã hội.
Thứ ba, phải có đơn xin nghỉ hưu tự nguyện, và việc nghỉ hưu phải được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền chính thức phê duyệt. Việc này đảm bảo tính minh bạch, tự nguyện, và nhất quán với chủ trương sắp xếp nhân sự theo kế hoạch.
Chỉ khi đồng thời đáp ứng cả ba điều kiện trên, người nghỉ hưu sớm mới được hưởng đầy đủ chế độ theo quy định, bao gồm lương hưu không bị trừ tỷ lệ và khoản trợ cấp hưu trí một lần như đã phân tích ở mục trước.
Tình huống giả định:
Ông Quang đủ điều kiện nghỉ hưu sớm do không còn tuổi tái cử tại nhiệm kỳ tới
Ông Trần Ngọc Quang, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy Tuy Phước (tỉnh Bình Định), sinh tháng 4/1969, đang giữ chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra. Trong đợt rà soát nhân sự chuẩn bị cho đại hội nhiệm kỳ 2025–2030, ông được xác định là không còn đủ tuổi tái cử theo quy định. Tại thời điểm đó, ông Quang đã có 33 năm công tác liên tục có đóng bảo hiểm xã hội, và có nguyện vọng xin nghỉ hưu sớm, được Ban Thường vụ Tỉnh ủy đồng ý bằng văn bản.
Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 177/2024/NĐ-CP, ông Quang đáp ứng đầy đủ ba điều kiện: không đủ tuổi tái cử, có đủ thời gian đóng BHXH và có đơn tự nguyện được chấp thuận. Do đó, ông được nghỉ hưu trước tuổi và hưởng đầy đủ chế độ mà không bị trừ tỷ lệ lương hưu.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Kết luận
Cán bộ nghỉ hưu sớm do không đủ tuổi tái cử theo quy định tại Nghị định 178 và Nghị định 67 sẽ không bị trừ tỷ lệ lương hưu nếu đáp ứng điều kiện về thời gian công tác và được cơ quan có thẩm quyền đồng ý. Ngoài ra, người nghỉ còn được hưởng thêm trợ cấp hưu trí một lần. Để được hưởng chính sách này, cán bộ cần bảo đảm đủ điều kiện về tuổi, thời gian đóng BHXH và có đơn tự nguyện xin nghỉ đúng quy định.
