Cần sa là chất ma túy thuộc danh mục cấm sử dụng vì mục đích giải trí tại Việt Nam. Việc tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép lá cần sa đều là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong đó, hành vi mua bán trái phép lá cần sa với khối lượng lớn sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo quy định tại Bộ luật Hình sự.
1. Mua bán trái phép lá cần sa bị xử lý hình sự như thế nào?
Khoản 4 Điều 251 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định như sau:
Điều 251. Tội mua bán trái phép chất ma túy
...
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
...c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên;
...
Theo quy định trên, hành vi mua bán trái phép lá cần sa – vốn chứa chất ma túy thuộc danh mục cấm bị coi là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Nếu khối lượng lá cần sa từ 75 kg trở lên, người vi phạm có thể đối diện mức hình phạt từ 20 năm tù đến chung thân hoặc tử hình.
Trường hợp khối lượng nhỏ hơn, hình phạt sẽ dao động từ 2 năm đến 20 năm tù, tùy theo từng mức khung cụ thể quy định tại Điều 251. Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, tịch thu tài sản hoặc cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề trong thời gian nhất định.
Tình huống giả định
Tháng 6/2025, Công an TP. Bảo Lộc (Lâm Đồng) phát hiện Lý Văn Thành đang vận chuyển 80 kg lá cần sa khô để giao cho một đầu mối tiêu thụ tại TP.HCM. Qua điều tra, Thành thừa nhận đã thu mua số lá cần sa này từ vùng biên giới với mục đích bán lại kiếm lời. Toàn bộ số tang vật được niêm phong và giám định có chứa chất ma túy theo danh mục do Chính phủ ban hành.
Do hành vi mua bán trái phép lá cần sa với khối lượng vượt 75 kg, Lý Văn Thành bị khởi tố theo điểm c khoản 4 Điều 251 Bộ luật Hình sự và đối diện mức án tù chung thân hoặc tử hình theo khung hình phạt cao nhất được áp dụng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Phạm tội mua bán lá cần sa từ 2 lần trở lên có là tình tiết tăng nặng không?
Điểm c khoản 1 Điều 85 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:
Điều 85. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với pháp nhân thương mại
1. Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
...c) Phạm tội 02 lần trở lên;
...
Căn cứ quy định trên, nếu người phạm tội có hành vi mua bán trái phép chất ma túy là lá cần sa từ 2 lần trở lên thì đây là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Tình tiết này không làm thay đổi tội danh nhưng sẽ ảnh hưởng đến việc lượng hình, khiến mức án có thể nặng hơn trong cùng một khung hình phạt. Việc tái phạm nhiều lần cho thấy tính chất nguy hiểm và mức độ liều lĩnh cao, nên được xem xét để quyết định hình phạt phù hợp.
Tình huống giả định
Tháng 5/2024, Công an tỉnh Đắk Nông bắt giữ Đặng Quốc Hòa trong một chuyên án truy quét đường dây vận chuyển cần sa từ Lào về Việt Nam. Qua điều tra, Hòa khai nhận đã thực hiện hành vi mua bán trái phép lá cần sa tổng cộng 3 lần, với mỗi lần vận chuyển từ 10 kg đến 20 kg để bán cho các đầu mối tại TP. Buôn Ma Thuột. Toàn bộ số hàng đều chưa đủ đến ngưỡng 75 kg để rơi vào khung hình phạt cao nhất, tuy nhiên do phạm tội từ 2 lần trở lên, Hòa bị xem xét tình tiết tăng nặng khi ra ra hình phạt.
Cơ quan điều tra đã đề xuất truy tố Hòa theo khoản 3 Điều 251 Bộ luật Hình sự và áp dụng điểm c khoản 1 Điều 85 về tình tiết tăng nặng để đề nghị mức án nghiêm khắc hơn trong khung từ 15 năm đến 20 năm tù.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Mua bán trái phép lá cần sa là hành vi bị xử lý hình sự nghiêm khắc theo Bộ luật Hình sự. Nếu khối lượng lá cần sa từ 75 kg trở lên, người phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Trường hợp phạm tội từ 2 lần trở lên, đây là tình tiết tăng nặng làm căn cứ để áp dụng hình phạt cao hơn trong khung hình phạt tương ứng.
