Theo dự thảo Nghị định, hộ kinh doanh phải thông báo với cơ quan thuế tất cả các tài khoản ngân hàng liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh không bao gồm tài khoản chỉ phục vụ chi tiêu cá nhân.
Hoạt động quản lý thuế đối với hộ kinh doanh đang được hoàn thiện theo hướng tăng cường minh bạch thông tin và kiểm soát doanh thu phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Trong đó, trách nhiệm thông báo các tài khoản ngân hàng liên quan đến hoạt động kinh doanh với cơ quan thuế được đặt ra như một nội dung quản lý quan trọng trong dự thảo quy định mới. Song song với yêu cầu này, nghĩa vụ thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai cũng là căn cứ pháp lý trực tiếp để xác định mức độ tuân thủ và trách nhiệm của hộ kinh doanh trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế.
1. Hộ kinh doanh có phải thông báo toàn bộ tài khoản ngân hàng với cơ quan thuế không?
Điều 9 Dự thảo Nghị định quy định việc kê khai, tính thuế và khấu trừ thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy định:
Dự thảo Nghị định quy định việc kê khai, tính thuế và khấu trừ thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh
Điều 9. Quyền và trách nhiệm của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh
1. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có quyền được yêu cầu cơ quan thuế hướng dẫn, giải đáp thắc mắc về khai thuế, tính thuế và nộp thuế.
2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tự kê khai đầy đủ, chính xác doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh để xác định số thuể phải nộp theo quy định của pháp luật thuế.
3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm thông báo cho cơ quan thuế tất cả các số tài khoản liên quan đến sản xuất, kinh doanh.
4. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm sử dụng sổ kế toán theo quy định của pháp luật kế toán và hướng dẫn của Bộ Tài chính; sử dụng hóa đơn theo quy định.5. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm cung cấp sổ sách, hóa đơn, phần mềm quản lý bán hàng, tài liệu liên quan theo yêu cầu của cơ quan thuế khi kiểm tra thuể.
6. Hộ, cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh trên nển tảng thương mại điện từ có trách nhiệm kê khai và nộp thuể tiêu thụ đặc biệt, thuể bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và các khoản thu khác phải nộp ngân sách nhà nước do cơ quan thuê quản lý thu theo quy định của pháp luật vê thuế, pháp luật về quản lý thuế và pháp luật khác có liên quan.
7. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin mã số thuế hoặc số định danh cá nhân (đối với cộng dân Việt Nam); số hộ chiếu hoặc
thông tin định danh do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp (đối với công dân nước ngoài) và thông tin, tải liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế phải nộp, các thông tin bắt buộc đối với người bán theo quy định của pháp luật về thương mại điện tử cho tổ chức quản lý nền tảng thương mại điện tử.
Yêu cầu thông báo toàn bộ tài khoản liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm phục vụ công tác quản lý thuế, đối chiếu doanh thu và kiểm soát nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh. Phạm vi thông báo tập trung vào các tài khoản được sử dụng để nhận, chi tiền phát sinh từ hoạt động kinh doanh, không bao gồm các tài khoản phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân không liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Do quy định này mới dừng ở mức đề xuất trong dự thảo, việc áp dụng chính thức còn phụ thuộc vào nội dung Nghị định được ban hành.
Tình huống giả định:
- Hộ kinh doanh Nguyễn Văn Minh sử dụng nhiều tài khoản phục vụ kinh doanh
Nguyễn Văn Minh kinh doanh bán lẻ thiết bị điện tử và sử dụng một tài khoản ngân hàng để nhận tiền bán hàng, một tài khoản khác để thanh toán cho nhà cung cấp. Theo dự thảo Nghị định, ông Minh có trách nhiệm thông báo cả hai tài khoản này với cơ quan thuế. - Cơ quan thuế yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản
Trong quá trình rà soát nghĩa vụ thuế, cơ quan thuế đề nghị ông Minh cung cấp danh sách các tài khoản được sử dụng cho hoạt động kinh doanh để phục vụ việc đối chiếu doanh thu phát sinh. -
Phân biệt tài khoản kinh doanh và tài khoản cá nhân
Đối với tài khoản ngân hàng chỉ dùng cho chi tiêu sinh hoạt gia đình, không phát sinh giao dịch liên quan đến hoạt động kinh doanh, ông Minh không phải kê khai trong phạm vi nghĩa vụ thông báo theo dự thảo.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai có phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ không?
Điều 5 Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định:
Điều 5. Phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai
1. Phương pháp kê khai áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy mô lớn; và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.
2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thực hiện khai thuế theo tháng trừ trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mới ra kinh doanh và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đáp ứng các tiêu chí khai thuế theo quý và lựa chọn khai thuế theo quý theo quy định tại Điều 9 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ.
3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai nếu xác định doanh thu tính thuế không phù hợp thực tế thì cơ quan thuế thực hiện ấn định doanh thu tính thuế theo quy định tại Điều 50 Luật Quản lý thuế.
4. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực, ngành nghề có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải thực hiện chế độ kế toán.
5. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai không phải quyết toán thuế.
Phương pháp kê khai yêu cầu hộ kinh doanh tự xác định doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế phát sinh trong kỳ do đó việc ghi chép sổ sách kế toán, sử dụng hóa đơn và lưu giữ chứng từ là căn cứ để cơ quan thuế kiểm tra, đối chiếu và xác định tính chính xác của số thuế phải nộp. Trường hợp hộ kinh doanh hoạt động trong các lĩnh vực mà doanh thu có thể được xác định khách quan thông qua dữ liệu hoặc xác nhận của cơ quan có thẩm quyền, nghĩa vụ thực hiện chế độ kế toán có thể được loại trừ nhưng việc sử dụng hóa đơn và cung cấp chứng từ liên quan vẫn phải bảo đảm theo yêu cầu quản lý thuế.
Tình huống giả định:
- Hộ kinh doanh Trần Thị Hồng áp dụng phương pháp kê khai thuế
Trần Thị Hồng kinh doanh dịch vụ in ấn trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và đăng ký nộp thuế theo phương pháp kê khai. Trong quá trình hoạt động, bà Hồng lập sổ theo dõi doanh thu hằng ngày, sử dụng hóa đơn khi cung cấp dịch vụ và lưu giữ chứng từ mua vật tư phục vụ sản xuất. - Cơ quan thuế kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ kế toán
Khi tiến hành kiểm tra thuế, cơ quan thuế yêu cầu bà Hồng xuất trình sổ kế toán, hóa đơn đã phát hành và các chứng từ liên quan để đối chiếu doanh thu kê khai. Các tài liệu này được sử dụng làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế trong kỳ. -
Trường hợp được miễn thực hiện chế độ kế toán
Đối với hộ kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực có doanh thu được xác định theo xác nhận của cơ quan chức năng, hộ kinh doanh không phải thực hiện chế độ kế toán theo quy định, nhưng vẫn phải bảo đảm việc kê khai và nộp thuế đúng với doanh thu thực tế phát sinh.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc yêu cầu hộ kinh doanh thông báo các tài khoản ngân hàng liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh là một nội dung quản lý thuế đang được đề xuất nhằm tăng cường minh bạch doanh thu. Bên cạnh đó, đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, nghĩa vụ thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn và chứng từ là căn cứ quan trọng để xác định chính xác nghĩa vụ thuế, trừ các trường hợp được loại trừ theo quy định chuyên ngành.
