Trong hoạt động tố tụng hình sự, việc xác định nhân thân và thông tin nhận dạng của bị can là bước quan trọng để phục vụ điều tra, truy tố và xét xử. Pháp luật quy định cụ thể về việc lập và lưu giữ thông tin cá nhân thông qua danh bản và chỉ bản. Đây là hai khái niệm có tính chất pháp lý khác nhau nhưng đều nhằm mục đích nhận dạng, quản lý và phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Danh bản là gì trong tố tụng hình sự?
Khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:
Điều 4. Giải thích từ ngữ
Trong Bộ luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
m) Danh bản là bản ghi thông tin tóm tắt về lý lịch, nhân dạng, ảnh chụp ba tư thế, in dấu vân hai ngón tay trỏ của bị can do cơ quan có thẩm quyền lập và lưu giữ;
...
Danh bản là tài liệu giúp cơ quan tiến hành tố tụng lưu giữ thông tin cơ bản về bị can nhằm phục vụ việc nhận dạng và quản lý hồ sơ hình sự. Thông tin trong danh bản bao gồm họ tên, năm sinh, địa chỉ, đặc điểm nhận dạng cơ bản và hai dấu vân tay trỏ, kèm theo ảnh chụp chính diện và hai góc nghiêng. Việc lập danh bản thường được thực hiện ngay sau khi khởi tố bị can và là một thủ tục bắt buộc nhằm đảm bảo tính chính xác trong suốt quá trình xử lý vụ án.
Tình huống giả định
Anh Vũ Văn Thành bị khởi tố về hành vi cưỡng đoạt tài sản và bị tạm giam để phục vụ điều tra. Ngay sau khi ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hải Dương đã tiến hành lập danh bản cho anh Thành, bao gồm các thông tin cá nhân, ảnh chụp chính diện và hai bên mặt, cùng dấu vân tay của hai ngón trỏ.
Danh bản này được lưu trữ trong hồ sơ vụ án và được sử dụng làm căn cứ đối chiếu trong quá trình xác minh, nhận dạng bị can khi cần thiết. Việc lập danh bản đúng trình tự giúp cơ quan tiến hành tố tụng quản lý chặt chẽ và tránh nhầm lẫn trong quá trình giải quyết vụ án.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Chỉ bản được hiểu như thế nào theo pháp luật?
Khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:
Điều 4. Giải thích từ ngữ
Trong Bộ luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
n) Chỉ bản là bản ghi thông tin tóm tắt về lý lịch và in dấu vân tất cả các ngón tay của bị can do cơ quan có thẩm quyền lập và lưu giữ;
...
Chỉ bản là loại tài liệu nhận dạng hình sự quan trọng, dùng để đối chiếu dấu vân tay toàn bộ các ngón tay của bị can. Khác với danh bản chỉ lưu dấu hai ngón tay trỏ, chỉ bản ghi nhận toàn bộ dấu vân cả hai bàn tay, kết hợp cùng thông tin lý lịch để phục vụ công tác tra cứu, xác minh danh tính trong điều tra hình sự và quản lý tội phạm. Thủ tục lập chỉ bản giúp tăng tính chính xác khi so sánh dấu vết hiện trường với dữ liệu lưu trữ trong hồ sơ tội phạm quốc gia.
Tình huống giả định
Trong vụ án trộm cắp tài sản xảy ra tại quận Long Biên, TP. Hà Nội, cơ quan điều tra bắt giữ đối tượng Trịnh Văn Bảo và ra quyết định khởi tố bị can. Sau khi hoàn tất các thủ tục ban đầu, Công an quận Long Biên tiến hành lập chỉ bản đối với bị can, bao gồm thông tin cá nhân cơ bản và dấu vân tay của toàn bộ 10 ngón tay.
Chỉ bản này được lưu giữ cùng hồ sơ vụ án và đồng thời được chuyển vào cơ sở dữ liệu trung ương để phục vụ việc tra cứu vân tay nếu nghi can có liên quan đến các vụ án khác. Đây là thủ tục bắt buộc nhằm đảm bảo công tác nhận dạng chính xác và thống nhất trong quá trình điều tra.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Trong tố tụng hình sự, danh bản và chỉ bản là hai tài liệu phục vụ công tác nhận dạng và quản lý bị can theo đúng trình tự pháp luật. Danh bản bao gồm thông tin nhận dạng cơ bản, ảnh và hai dấu vân tay trỏ, trong khi chỉ bản ghi đủ dấu vân của cả mười ngón tay. Cả hai đều có giá trị pháp lý quan trọng và là thủ tục bắt buộc khi khởi tố bị can.
