Chở vật nuôi bằng xe máy là hành vi phổ biến trên nhiều tuyến đường, nhất là ở khu vực đô thị, nơi việc nuôi thú cưng ngày càng trở nên quen thuộc. Để xác định việc chở vật nuôi trên xe máy có hợp pháp hay không, cần làm rõ quy định pháp luật về hành vi này. Đồng thời, cần tìm hiểu mức xử phạt áp dụng nếu người điều khiển phương tiện chở vật nuôi không đúng quy cách, gây mất an toàn giao thông.
1. Có được chở vật nuôi trên xe máy tham gia giao thông không?
Điểm đ Khoản 3 Điều 33 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định cụ thể:
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 33. Người lái xe, người được chở, hàng hóa xếp trên xe mô tô, xe gắn máy
...
3. Người lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy không được thực hiện các hành vi sau đây:
...
đ) Sử dụng xe để kéo, đẩy xe khác, vật khác, dẫn dắt vật nuôi, mang, vác và chở vật cồng kềnh; chở người đứng trên xe, giá đèo hàng hoặc ngồi trên tay lái; xếp hàng hóa trên xe quá giới hạn quy định;
...
Theo quy định tại điểm đ khoản 3 Điều 33 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy không được dẫn dắt vật nuôi, mang, vác hoặc chở vật cồng kềnh. Điều này không có nghĩa là chở vật nuôi trên xe máy hoàn toàn bị cấm, nhưng phải tuân thủ điều kiện an toàn.
Cụ thể, người điều khiển xe máy được phép chở vật nuôi nếu sử dụng lồng, balo hoặc túi chuyên dụng phù hợp, đảm bảo vật nuôi được cố định chắc chắn, gọn gàng và không gây ảnh hưởng đến việc điều khiển xe. Việc chở vật nuôi phải đảm bảo an toàn tuyệt đối, không làm mất cân bằng phương tiện và không cản trở tầm nhìn của người lái.
Ngược lại, nếu để vật nuôi ngồi trực tiếp trên yên xe, ngồi chắn phía trước tay lái hoặc bám phía sau mà không được cố định an toàn, gây nguy cơ rơi ngã hoặc va chạm với xe khác, người điều khiển phương tiện sẽ bị xử phạt theo quy định pháp luật.
Tình huống giả định
Anh Nguyễn Quang Duy, ngụ tại TP. Biên Hòa (Đồng Nai), thường đưa chú chó Poodle nhỏ của mình đi tiêm phòng và cắt tỉa lông bằng xe máy. Anh Duy dùng balo chuyên dụng cho thú cưng, có đệm lưng, khóa kéo và dây giữ cổ bên trong để cố định. Khi dừng xe, anh luôn kiểm soát chó sát bên người và mang theo túi vệ sinh.
Một hôm, bạn của anh — anh Lê Trung Hậu — thấy vậy liền chở chú chó Alaska của mình (nặng gần 40kg) ngồi phía sau xe máy, chỉ buộc bằng dây vải quanh bụng. Do không quen đường, chó Alaska nhảy xuống khi xe vừa rẽ, khiến anh Hậu ngã nhào và va chạm nhẹ với xe phía sau.
Lực lượng CSGT đến hiện trường xác định không có thương tích nghiêm trọng, nhưng lập biên bản với lỗi chở vật nuôi gây cản trở giao thông. Anh Hậu được nhắc nhở về việc phải có phương tiện phù hợp khi chở vật nuôi lớn và được hướng dẫn mua lồng vận chuyển nếu muốn đưa thú cưng đi xa.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Chở vật nuôi không đúng cách bị xử phạt thế nào?
Điểm e Khoản 3 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định cụ thể:
Điều 7. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
3. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...
e) Người đang điều khiển xe hoặc chở người ngồi trên xe bám, kéo, đẩy xe khác, vật khác, dẫn dắt vật nuôi, mang vác vật cồng kềnh; chở người đứng trên yên, giá đèo hàng hoặc ngồi trên tay lái của xe;
...
Pháp luật không cấm việc chở vật nuôi bằng xe máy, nhưng nếu việc này không bảo đảm an toàn cho người điều khiển phương tiện, người tham gia giao thông khác hoặc gây ảnh hưởng đến trật tự, vệ sinh công cộng, người thực hiện có thể bị xử phạt vi phạm hành chính.
Theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP, người điều khiển xe máy có thể bị phạt tiền từ 400.000 đến 600.000 đồng nếu mang, vác vật nuôi mà không cố định chắc chắn; không có biện pháp kiểm soát vật nuôi để chúng nhảy lên, nhảy xuống khi xe đang di chuyển
Trong trường hợp hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng hơn, như làm xảy ra tai nạn giao thông hoặc gây mất trật tự công cộng, lực lượng chức năng có thể áp dụng mức phạt cao hơn trong khung xử phạt, đồng thời buộc người vi phạm khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại hoặc thực hiện nghĩa vụ khác theo quy định pháp luật.
Tình huống giả định
Chị Phan Thị Minh Hà, 36 tuổi, ngụ tại TP. Bảo Lộc (Lâm Đồng), có thói quen chở hai chú chó nhỏ ngồi trực tiếp trên yên sau xe máy mà không sử dụng dây giữ hay balo chuyên dụng. Trong một lần chạy xe đến tiệm thú y, một con chó nhảy xuống bất ngờ khi gặp tiếng còi xe lớn, khiến chị Hà thắng gấp giữa đường, suýt va chạm với xe phía sau.
Tuy không gây tai nạn, nhưng hành vi này gây náo loạn giao thông và khiến các phương tiện khác phải phanh gấp né tránh. Lực lượng CSGT có mặt gần đó đã yêu cầu chị Hà dừng xe, lập biên bản xử phạt hành vi chở vật nuôi gây cản trở giao thông theoĐiểm e Khoản 3 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP với mức phạt 600.000 đồng. Chị Hà sau đó được hướng dẫn sử dụng balo thú cưng có đai cố định, hoặc đặt chó vào giỏ chở chuyên dụng để đảm bảo an toàn cho cả vật nuôi lẫn người đi đường.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Việc chở vật nuôi bằng xe máy cần tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông. Theo quy định, người điều khiển phương tiện được phép chở vật nuôi trên xe máy nếu có biện pháp kiểm soát phù hợp, không làm ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Tuy nhiên, nếu chở vật nuôi không đúng cách, để vật nuôi ngồi không an toàn, gây cản trở giao thông hoặc làm mất vệ sinh nơi công cộng, người điều khiển có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định hiện hành.
