Trong điều kiện giao thông đô thị ngày càng đông đúc, việc sử dụng làn đường dành riêng cho xe buýt đóng vai trò quan trọng trong tổ chức các tuyến đường giao thông một cách hiệu quả. Tuy nhiên, không ít tài xế ô tô vẫn cố tình dừng, đỗ xe trái phép trên phần đường này. Trường hợp xe ô tô đỗ trên làn xe buýt không chỉ bị cấm mà còn có thể bị xử phạt hành chính theo quy định hiện hành.
1. Xe ô tô có được đỗ xe trên đường dành cho xe buýt không?
Khoản 4 điểm o Điều 18 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định như sau:
Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024
Điều 18. Dừng xe, đỗ xe
...
4. Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ không được dừng xe, đỗ xe tại các vị trí sau đây:
...
o) Trên đường dành riêng cho xe buýt, trên miệng cống thoát nước, miệng hầm của đường điện thoại, điện cao thế, chỗ dành riêng cho xe chữa cháy lấy nước; trên lòng đường, vỉa hè trái quy định của pháp luật....
Dựa trên quy định này, có thể thấy pháp luật nghiêm cấm việc ô tô dừng, đỗ trên làn đường dành riêng cho xe buýt. Đây là phần đường đặc thù nhằm ưu tiên cho phương tiện công cộng, giúp rút ngắn thời gian di chuyển và hạn chế ùn tắc. Khi một chiếc ô tô chiếm dụng làn này, sẽ gây cản trở hoạt động của xe buýt, làm chậm trễ cả hệ thống giao thông chung, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ tai nạn do xe buýt phải chuyển làn gấp.
Bên cạnh làn xe buýt, pháp luật cũng quy định nhiều khu vực khác cấm dừng, đỗ để đảm bảo an toàn công trình giao thông và tầm nhìn cho người điều khiển phương tiện. Tài xế ô tô cần lưu ý tuyệt đối tuân thủ các quy định này để không vi phạm pháp luật, tránh bị xử phạt và đảm bảo an toàn giao thông cho cộng đồng.
Tình huống giả định
Tháng 4/2025, anh Trần Minh Nhật điều khiển xe ô tô cá nhân đến một trung tâm thương mại tại quận Gò Vấp, TP.HCM. Do không tìm được chỗ gửi xe, anh Nhật tạm dừng ngay trên phần đường có biển báo "Dành riêng cho xe buýt" với ý định tranh thủ xuống mua hàng. Trong lúc xe đang đỗ, một chiếc xe buýt tuyến cố định chạy tới đã buộc phải lấn sang làn bên cạnh, suýt gây va chạm với một xe máy đang vượt phải. Sau khi nhận được phản ánh từ người dân và trích xuất camera giao thông, Thanh tra giao thông TP.HCM xác định hành vi vi phạm và lập biên bản xử phạt đối với anh Nhật theo đúng quy định tại điểm o khoản 4 Điều 18 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Xe ô tô đỗ xe trên đường dành riêng cho xe buýt bị phạt bao nhiêu tiền?
Khoản 3 điểm e Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 6. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe ô tô, xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
3. Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
...e) Đỗ xe không sát theo lề đường, vỉa hè phía bên phải theo chiều đi hoặc bánh xe gần nhất cách lề đường, vỉa hè quá 0,25 mét; đỗ xe trên đường dành riêng cho xe buýt; đỗ xe trên miệng cống thoát nước, miệng hầm của đường điện thoại, điện cao thế, chỗ dành riêng cho xe chữa cháy lấy nước; đỗ, để xe ở vỉa hè trái quy định của pháp luật; đỗ xe nơi có biển “Cấm đỗ xe” hoặc biển “Cấm dừng xe và đỗ xe”, trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 4, điểm c khoản 7 Điều này;
...
Theo quy định trên, hành vi đỗ xe sai vị trí, cụ thể là trên phần đường dành cho xe buýt – bị xem là vi phạm luật giao thông đường bộ và sẽ bị xử phạt hành chính từ 800.000 đến 1.000.000 đồng. Mức phạt này không chỉ áp dụng riêng cho làn xe buýt mà còn bao gồm nhiều hành vi đỗ xe sai khác như: đỗ trên miệng cống thoát nước, chỗ dành riêng cho xe chữa cháy, hoặc không sát lề đường theo chiều di chuyển.
Việc áp dụng quy định cụ thể cho từng hành vi vi phạm thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo vệ trật tự an toàn giao thông. Ngoài bị phạt tiền, trong một số trường hợp nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm còn có thể bị tạm giữ phương tiện hoặc tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.
Tình huống giả định
Ngày 16/5/2025, chị Nguyễn Thị Hạnh điều khiển xe ô tô cá nhân trên tuyến đường Trần Khát Chân (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) và đỗ xe tại làn đường có gắn biển hiệu “Làn riêng xe buýt”. Mặc dù biển báo đặt rõ ràng, chị Hạnh vẫn cho rằng “dừng một chút không sao”. Tuy nhiên, camera giám sát giao thông đã ghi nhận hành vi vi phạm, đồng thời hệ thống phát hiện phương tiện gây cản trở khiến một xe buýt tuyến 42 phải dừng đột ngột và đổi làn gấp.
Ngay trong ngày, Đội Cảnh sát giao thông số 4, Công an TP. Hà Nội lập biên bản xử phạt hành chính đối với chị Hạnh. Mức phạt áp dụng là 1.000.000 đồng – mức tối đa trong khung quy định tại điểm e khoản 3 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP do hành vi vi phạm rõ ràng, có ghi hình và gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của phương tiện công cộng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc đỗ xe sai quy định, đặc biệt tại làn đường dành riêng cho xe buýt, là hành vi bị nghiêm cấm nhằm đảm bảo hoạt động ổn định của hệ thống giao thông công cộng. Theo quy định hiện hành, xe ô tô không được phép dừng, đỗ tại phần đường này. Nếu vi phạm, tài xế sẽ bị xử phạt hành chính với mức từ 800.000 đến 1.000.000 đồng tùy tình tiết cụ thể.
