Xe cứu thương là phương tiện đặc thù phục vụ cho công tác cấp cứu, cứu hộ, do đó việc vận hành loại xe này phải tuân thủ những quy định riêng về an toàn và giám sát. Một trong những yêu cầu quan trọng là lắp đặt thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe trong quá trình tham gia giao thông. Bên cạnh đó, xe cứu thương cũng chỉ được phép sử dụng tín hiệu ưu tiên trong những trường hợp nhất định theo quy định pháp luật.
1. Không lắp camera giám sát, xe cứu thương bị phạt bao nhiêu?
Điều 30 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 30. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe cứu thương
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm điều khiển xe ô tô cứu thương không lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe hoặc có lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe nhưng không có tác dụng trong quá trình xe tham gia giao thông theo quy định hoặc làm sai lệch dữ liệu của thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe lắp trên xe ô tô.
...
Theo quy định trên, việc không lắp thiết bị ghi hình (camera) giám sát lái xe, hoặc lắp nhưng thiết bị không hoạt động hoặc bị can thiệp làm sai lệch dữ liệu, đều bị xử phạt hành chính. Mức phạt dao động từ 1 đến 2 triệu đồng, áp dụng với tài xế điều khiển xe cứu thương vi phạm. Đây là biện pháp nhằm đảm bảo tính minh bạch trong quá trình vận hành xe ưu tiên, đồng thời giúp cơ quan chức năng theo dõi, xử lý kịp thời nếu có tình huống bất thường xảy ra trong quá trình di chuyển.
Thiết bị ghi hình còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng người bệnh, tránh tình trạng xe cứu thương bị sử dụng sai mục đích hoặc lái xe thiếu trách nhiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp.
Tình huống giả định
Tháng 4/2025, tài xế Trần Hữu Lâm điều khiển xe cứu thương thuộc Trung tâm Cấp cứu 115 tỉnh Đắk Lắk để chuyển bệnh nhân từ huyện Ea H’leo lên bệnh viện tuyến tỉnh. Trong quá trình tuần tra, lực lượng Cảnh sát giao thông phát hiện xe không có thiết bị ghi hình hoạt động phía trước buồng lái. Khi kiểm tra, đại diện trung tâm xác nhận camera đã bị hỏng từ nhiều tháng nhưng chưa được thay thế.
Căn cứ khoản 1 Điều 30 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, lực lượng chức năng lập biên bản xử phạt tài xế Lâm 1.500.000 đồng, đồng thời yêu cầu đơn vị chủ quản khẩn trương khắc phục thiết bị nhằm đảm bảo an toàn và giám sát đúng quy định đối với xe cứu thương.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Xe cứu thương được sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên khi nào?
Khoản 3 Điều 3 Thông tư 27/2017/TT-BYT, được sửa đổi bởi khoản 7 Điều 147 Nghị định 96/2023/NĐ-CP, quy định như sau:
Điều 3. Sử dụng xe ô tô cứu thương
...
3. Xe ô tô cứu thương chỉ được sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên khi có giấy phép sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên do cơ quan có thẩm quyền cấp còn hiệu lực và khi đang thực hiện nhiệm vụ theo quy định của pháp luật về giao thông đường bộ....
Theo quy định trên, để được phát tín hiệu còi hú, đèn chớp, đặc trưng của xe được quyền ưu tiên – xe cứu thương cần đồng thời đáp ứng hai điều kiện bắt buộc: (1) Có giấy phép sử dụng thiết bị phát tín hiệu còn hiệu lực và (2) Đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu đúng theo pháp luật. Nếu chỉ thỏa mãn một trong hai điều kiện thì vẫn không được phép phát tín hiệu ưu tiên.
Điều này giúp đảm bảo thiết bị ưu tiên không bị lạm dụng trong các mục đích không chính đáng như đi lại cá nhân, vận chuyển nội bộ hay sử dụng sai mục đích chuyên môn. Việc phát tín hiệu sai quy định có thể gây ùn tắc, làm xáo trộn giao thông và ảnh hưởng đến tính nghiêm minh của hệ thống giao thông dành cho xe ưu tiên.
Tình huống giả định
Tháng 5/2025, xe cứu thương biển số 29A-448.12 do tài xế Nguyễn Tuấn Hưng điều khiển lưu thông trên đường Trần Duy Hưng (Hà Nội), hú còi và bật đèn ưu tiên để xin đường dù không chở bệnh nhân. Lực lượng CSGT dừng xe kiểm tra thì phát hiện phương tiện này đang di chuyển đến cơ sở y tế để lấy thiết bị y tế chứ không thực hiện nhiệm vụ cấp cứu người bệnh. Ngoài ra, giấy phép sử dụng tín hiệu ưu tiên của xe đã hết hạn từ ba tháng trước.
Căn cứ theo khoản 3 Điều 3 Thông tư 27/2017/TT-BYT (sửa đổi bởi Nghị định 96/2023/NĐ-CP), hành vi sử dụng thiết bị ưu tiên không đúng điều kiện của tài xế Hưng bị lập biên bản xử phạt. Đơn vị chủ quản bị nhắc nhở và buộc phải làm thủ tục xin lại giấy phép nếu muốn tiếp tục sử dụng tín hiệu ưu tiên hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Xe cứu thương không lắp camera giám sát hoặc lắp nhưng không hoạt động sẽ bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Ngoài ra, để được sử dụng tín hiệu ưu tiên khi lưu thông, xe cứu thương phải có giấy phép hợp lệ và đang thực hiện đúng nhiệm vụ cấp cứu. Các quy định này nhằm ngăn chặn việc lạm dụng quyền ưu tiên và đảm bảo tính minh bạch, an toàn trong hoạt động vận chuyển cấp cứu.
