Tòa án có thể thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn khi có yêu cầu và có căn cứ chính đáng.
Sau ly hôn, việc chăm sóc và nuôi dưỡng con là vấn đề được pháp luật đặc biệt quan tâm nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ. Trong một số trường hợp, Tòa án có thể quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con khi có căn cứ chính đáng. Đồng thời, người không trực tiếp nuôi con vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cấp dưỡng và tôn trọng quyền thăm nom theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
1. Khi nào được thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn?
Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:
a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.
4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
Pháp luật cho phép Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con khi người đang nuôi không còn đáp ứng điều kiện chăm sóc hoặc hai bên đạt được thỏa thuận mới vì lợi ích của con. Khi xem xét, Tòa án phải căn cứ vào nguyện vọng của trẻ nếu trẻ từ đủ 7 tuổi trở lên và đánh giá toàn diện về môi trường sống, học tập, sức khỏe, tinh thần để đưa ra quyết định bảo đảm tốt nhất quyền lợi của con.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Chị Phạm Thị Diệu (trú tại Thành phố Nha Trang) được Tòa án giao quyền nuôi con gái 8 tuổi sau khi ly hôn với anh Lê Văn Đạt. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi
Một thời gian sau, chị Diệu chuyển công tác ra Hà Nội, gửi con cho bà ngoại chăm sóc, dẫn đến việc học tập và sinh hoạt của cháu bé bị xáo trộn. Anh Đạt nộp đơn yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa xem xét nguyện vọng của cháu bé, xác định anh Đạt có điều kiện ổn định về kinh tế và thời gian chăm sóc. Tòa án quyết định giao quyền nuôi con cho anh Đạt để bảo đảm quyền lợi của trẻ. Quyết định này thể hiện nguyên tắc “lợi ích tốt nhất của con” là tiêu chí hàng đầu trong các vụ việc về quyền nuôi con.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nghĩa vụ và quyền của người không trực tiếp nuôi con sau ly hôn được quy định như thế nào?
Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn
1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
4. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Pháp luật quy định rõ ràng quyền đi kèm nghĩa vụ: người không trực tiếp nuôi con vẫn phải cấp dưỡng, tôn trọng quyền sống của con cùng người nuôi và duy trì việc thăm nom bình thường. Nếu lạm dụng quyền thăm con để gây rối hoặc làm ảnh hưởng đến đời sống của trẻ, Tòa án có thể xem xét hạn chế quyền này nhằm bảo đảm môi trường phát triển lành mạnh cho con.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Anh Nguyễn Hoàng Tùng (trú tại Thành phố Cần Thơ) ly hôn và không trực tiếp nuôi con trai 10 tuổi, con được giao cho chị Lê Thu Trinh chăm sóc. -
Quá trình xử lý hoặc phản hồi
Anh Tùng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cấp dưỡng hàng tháng, thường xuyên thăm con mỗi cuối tuần và hỗ trợ thêm chi phí học thêm theo thỏa thuận. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Nhờ tuân thủ đúng quy định pháp luật và giữ thái độ tôn trọng, mối quan hệ giữa cha và con vẫn duy trì tốt đẹp. Hành vi này thể hiện sự hiểu biết và ý thức trách nhiệm của người cha sau ly hôn, góp phần giúp con phát triển ổn định và hạnh phúc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tòa án chỉ chấp nhận thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn khi có căn cứ chính đáng và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho con. Người không trực tiếp nuôi con vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đầy đủ. Đồng thời, họ phải tôn trọng quyền lợi của con khi sống cùng người nuôi và được quyền thăm nom con bình thường.
